1. Mất đường cong sinh lý cột sống là gì?

Cột sống con người không phải là một đường thẳng mà có các đường cong tự nhiên giúp phân bổ trọng lực, giảm áp lực lên đốt sống và tạo sự linh hoạt khi vận động, còn được gọi là đường cong sinh lý cột sống. Ở trạng thái bình thường, cột sống có bốn đường cong chính: đường cong cổ, đường cong ngực, đường cong thắt lưng và đường cong cùng cụt.

Ở trạng thái bình thường, cột sống có bốn đường cong chính

Mất đường cong sinh lý cột sống là tình trạng cột sống bị thay đổi cấu trúc tự nhiên, khiến các đoạn cong bình thường bị duỗi thẳng hoặc cong quá mức. Điều này làm mất đi sự cân bằng vốn có của cột sống, gây ảnh hưởng đến tư thế, khả năng vận động và thậm chí cả sức khỏe tổng thể.

Tùy vào mức độ và vị trí bị ảnh hưởng, mất đường cong sinh lý có thể chia thành các dạng phổ biến sau:

• Mất ưỡn cột sống cổ: Thường xảy ra do tư thế cúi đầu nhiều (ví dụ: sử dụng điện thoại, làm việc với máy tính). Khi đường cong cổ bị mất, cổ có xu hướng duỗi thẳng hoặc thậm chí cong ngược, gây đau mỏi vùng vai gáy, chóng mặt và ảnh hưởng đến tuần hoàn não.
• Gù lưng: Là tình trạng phần cột sống ngực bị cong quá mức về phía sau, khiến lưng trông còng xuống. Nguyên nhân chủ yếu do thói quen ngồi sai tư thế, loãng xương hoặc bệnh lý về cột sống.
• Mất ưỡn cột sống thắt lưng: Xảy ra khi đường cong vùng thắt lưng bị phẳng hoặc cong ngược ra sau. Tình trạng này thường gặp ở những người ngồi lâu, ít vận động hoặc sau chấn thương cột sống, gây đau lưng dưới và hạn chế cử động.
• Ưỡn cột sống thắt lưng quá mức: Ngược lại với mất ưỡn là tình trạng cột sống thắt lưng bị cong quá nhiều về phía trước, làm tăng áp lực lên vùng lưng dưới. Đây là tình trạng thường thấy ở phụ nữ mang thai, người thừa cân béo phì hoặc những người có cơ bụng yếu.

Khi mất đường cong sinh lý, cơ thể không còn khả năng hấp thụ và phân bổ lực hiệu quả, khiến cột sống phải chịu nhiều áp lực hơn. Theo thời gian, điều này có thể dẫn đến thoái hóa cột sống, chèn ép dây thần kinh, gây ra các cơn đau nhức mạn tính và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Do đó, việc phát hiện sớm và có biện pháp khắc phục kịp thời là vô cùng quan trọng để bảo vệ sức khỏe xương khớp lâu dài.

2. Nguyên nhân gây mất đường cong sinh lý cột sống

Mất đường cong sinh lý cột sống có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ thói quen sinh hoạt không đúng cách đến các bệnh lý xương khớp. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng này:

Thói quen sinh hoạt và vận động sai tư thế, lâu dần có thể dẫn đến mất đường cong sinh lý cột sống

- Tư thế sai trong sinh hoạt:

• Ngồi gù lưng, cúi đầu, ngồi lệch lâu ngày.
• Nằm ngủ sai tư thế (nằm sấp, gối quá cao).
• Đứng, đi lại không đúng cách, đẩy hông hoặc còng lưng.

- Thoái hóa cột sống, chấn thương:

• Thoái hóa, phình, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống làm mất độ cong tự nhiên.
• Chấn thương do tai nạn, té ngã hoặc chơi thể thao.

- Bệnh lý cột sống:

• Cong vẹo cột sống, gù lưng, ưỡn cột sống quá mức.
• Loãng xương làm suy yếu đốt sống, dễ biến dạng.
• Bệnh viêm cột sống sinh khớp làm biến dạng đường cong sinh lý cột sống.

- Ít vận động:

• Cơ lưng và cơ bụng có vai trò quan trọng trong việc giữ vững cột sống. Khi cơ bị yếu do ít vận động, cột sống không có đủ sự hỗ trợ cần thiết, dễ dẫn đến mất đường cong sinh lý.
• Ngồi lâu hoặc lười vận động cũng khiến các nhóm cơ bị co cứng, làm cột sống mất đi độ linh hoạt và dễ bị sai lệch.

- Thừa cân, béo phì: Trọng lượng cơ thể dư thừa tạo áp lực lớn lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng. Điều này có thể làm thay đổi độ cong sinh lý, gây ra tình trạng đau lưng mạn tính.

- Yếu tố bẩm sinh, di truyền:

• Một số người có cấu trúc cột sống bất thường từ khi sinh ra, khiến đường cong sinh lý không phát triển đúng cách.
• Yếu tố di truyền cũng có thể ảnh hưởng đến hình dạng và độ cong của cột sống.

3. Cách khắc phục khi mất đường cong sinh lý cột sống

Mất đường cong sinh lý cột sống có thể được cải thiện nếu áp dụng các biện pháp đúng cách. Dưới đây là những phương pháp giúp khôi phục đường cong tự nhiên, giảm đau và cải thiện chất lượng cuộc sống:

- Điều chỉnh tư thế:

• Ngồi đúng cách: Giữ lưng thẳng, vai thả lỏng, đầu thẳng hàng với cột sống. Hạn chế ngồi quá lâu, nên đứng dậy vận động sau mỗi 30-45 phút.
• Đứng và đi đúng tư thế: Đứng thẳng, không ưỡn bụng hoặc cong lưng quá mức. Khi đi lại, giữ vai ngang bằng, tránh cúi đầu hoặc đẩy hông về trước.
• Tư thế ngủ hợp lý: Nằm ngửa hoặc nghiêng nhẹ với gối kê dưới cổ sao cho đầu, cổ và lưng thẳng hàng. Tránh gối quá cao hoặc nằm sấp.

- Thực hiện các bài luyện tăng cường cơ lưng và bụng:

• Bài tập kéo giãn cột sống: Các động tác yoga như tư thế rắn hổ mang, tư thế cây cầu giúp tăng độ linh hoạt và hỗ trợ đường cong sinh lý.
• Bài tập tăng cường cơ lưng – bụng: Plank, nâng chân, squat giúp ổn định cột sống, giảm áp lực lên các đốt sống.
• Tập vật lý trị liệu: Các bài tập chuyên sâu dưới sự hướng dẫn của chuyên gia giúp phục hồi đường cong sinh lý hiệu quả.

- Kiểm soát cân nặng và duy trì chế độ dinh dưỡng hợp lý:

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên cột sống.
• Tăng cường thực phẩm giàu canxi, vitamin D (sữa, cá hồi, trứng, rau xanh) để xương chắc khỏe.
• Uống đủ nước giúp đĩa đệm cột sống duy trì độ đàn hồi tốt.

- Sử dụng dụng cụ y tế hỗ trợ cột sống:

• Đai lưng chỉnh hình: Hỗ trợ giữ tư thế đúng, giảm áp lực lên cột sống.
• Gối nâng đỡ cổ và thắt lưng: Giúp duy trì đường cong sinh lý khi ngủ hoặc làm việc.

- Thăm khám và điều trị theo phác đồ chuẩn y khoa:

• Nếu mất đường cong gây đau kéo dài hoặc ảnh hưởng nghiêm trọng đến vận động, cần thăm khám bác sĩ chuyên khoa.
• Các phương pháp điều trị có thể bao gồm vật lý trị liệu, nắn chỉnh cột sống hoặc sử dụng thuốc giảm đau khi cần thiết. Trong trường hợp nặng, phẫu thuật có thể được cân nhắc.

Khắc phục mất đường cong sinh lý cột sống đòi hỏi sự kết hợp giữa điều chỉnh tư thế, tập luyện, kiểm soát cân nặng và điều trị y khoa khi cần. 

MEDLATEC sử dụng máy chụp MRI hiện đại trong chẩn đoán hình ảnh cột sống và thăm khám các bệnh lý cơ xương khớp khác

Nếu gặp các vấn đề về cột sống như đau nhức mỏi kéo dài, quý khách hàng có thể đến Hệ thống Y tế MEDLATEC để thăm khám chuyên sâu về Cơ xương khớp bởi đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và hệ thống trang thiết bị hiện đại. Quý khách có thể liên hệ ngay MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và đặt lịch khám!