1. Khái quát về bệnh sán chó và con đường lây nhiễm sán chó sang người

1.1. Cách thức sán chó lây nhiễm sang người

“sán chó” là cách gọi dân gian của bệnh Toxocariasis, một bệnh ký sinh trùng gây ra bởi ấu trùng giun tròn Toxocara, chủ yếu là Toxocara canis (ở chó) và Toxocara cati (ở mèo). 

Chó, mèo là vật chủ chính - nơi trứng giun phát triển và hoàn thành vòng đời. Khi chó hoặc mèo nhiễm giun, chúng thải trứng giun ra ngoài theo phân. Trứng này có thể tồn tại lâu trong đất và trở nên lây nhiễm sau vài tuần.

Con người là vật chủ ngẫu nhiên, bị nhiễm khi vô tình nuốt phải trứng giun từ môi trường ô nhiễm (đất, tay bẩn, rau sống,…). Trứng nở thành ấu trùng trong ruột người, sau đó di chuyển qua máu đến gan, phổi, mắt, hệ thần kinh,…

Toxocariasis không lây trực tiếp từ người sang người, và cũng không lây qua sữa mẹ.

Người có thể bị nhiễm sán chó qua các con đường sau:

- Ăn phải thực phẩm, rau sống chưa được rửa sạch có dính trứng sán chó.

- Tay có tiếp xúc với đất cát, bùn bẩn chứa trứng sán rồi đưa lên miệng.

- Tiếp xúc trực tiếp với chó, mèo bị nhiễm sán chó.

- Ăn thịt sống, chưa nấu chín kỹ từ động vật trung gian mang ấu trùng.

Khi trứng của Toxocara vào cơ thể người, chúng nở thành ấu trùng, không phát triển thành giun trưởng thành mà chỉ di chuyển đến các mô như gan, phổi, mắt, thần kinh,... gây viêm và tổn thương.

Hình ảnh mô phỏng về cách thức lây nhiễm sán chó sang người

1.2. Triệu chứng mắc phải khi bị nhiễm sán chó 

Người bị sán chó, tùy theo vị trí khu trú của sán mà triệu chứng đặc trưng sẽ có sự khác nhau. Tuy nhiên, triệu chứng toàn thân có thể gặp phải, gồm:

- Sốt nhẹ nhưng khó hạ.

- Đau tức hạ sườn phải, gan to.

- Nổi mề đay, ngứa da.

Nếu ấu trùng di chuyển đến mắt có thể khiến người bệnh nhìn mờ, giảm thị lực đột ngột, đỏ mắt, đau nhức mắt,... Trường hợp di chuyển đến hệ thần kinh trung ương, sán chó có thể khiến người bệnh bị đau đầu dữ dội, co giật, động kinh,... 

Bệnh sán chó nếu không được điều trị sớm có thể gây tổn thương gan, phổi, khiến chức năng gan bị suy giảm, mô phổi bị xơ hóa. Trường hợp xâm nhập vào mắt, hệ thần kinh, nặng nhất có thể gây mù lòa, rối loạn vận động, viêm não,...

2. Mẹ bị sán chó có cho con bú được không và phương hướng xử trí

Mẹ bị sán chó có cho con bú được không là băn khoăn của nhiều người khi phát hiện lây nhiễm sán. Để trả lời câu hỏi này, cần xem xét trên các yếu tố sau:

2.1. Mẹ bị sán chó nếu cho con bú có lây bệnh cho con không?

Đặc trưng của sán chó là gây bệnh ở chó, mèo. Loại ký sinh trùng này chỉ có vòng đời khi hình thành trong ruột của chó, mèo. Người là đối tượng mà sán ký sinh “nhầm địa chỉ”, sán chó không có khả năng hình thành vòng đời mới ở người. 

Mặt khác, đốt sán chó cũng không thể đi qua hậu môn của người nên không có khả năng lây nhiễm từ người bệnh sang người lành. Sán chó cũng không thể di chuyển qua sữa mẹ nên mẹ nhiễm sán chó cho con bú sẽ không thể lây nhiễm bệnh sang con.

Như vậy, xét về khả năng lây nhiễm, mẹ bị sán chó vẫn có thể cho con bú bình thường vì bệnh không lây truyền qua sữa mẹ. 

Sán chó không xâm nhập vào sữa mẹ để lây nhiễm cho trẻ 

2.2. Mẹ dùng thuốc trị sán chó có thể cho con bú không?

Quá trình điều trị sán chó cần sử dụng tới thuốc diệt ký sinh trùng. Loại thuốc này có khả năng bài tiết qua sữa mẹ. Trường hợp mẹ đang cho con bú bị nhiễm sán chó cần được bác sĩ chuyên khoa thăm khám, chẩn đoán đúng để cân nhắc điều trị an toàn.

Phụ nữ đang cho con bú vẫn có thể điều trị sán chó, nhưng cần thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ. Một số thuốc như Albendazole có thể bài tiết qua sữa mẹ với lượng rất nhỏ. Tuy chưa có bằng chứng rõ ràng cho thấy gây hại cho trẻ bú mẹ, nhưng với trẻ dưới 6 tháng tuổi – khi gan chưa hoàn thiện – nên thận trọng.

Trong một số trường hợp, mẹ có thể tạm thời ngừng cho con bú và vắt bỏ sữa trong vài ngày điều trị, sau đó cho trẻ bú lại bình thường. Quyết định nên dựa vào tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo an toàn tối đa cho cả mẹ và bé.

Vậy mẹ bị sán chó đang điều trị bằng thuốc có thể cho con bú không? Trong thời gian điều trị, bác sĩ có thể khuyến cáo mẹ tạm ngừng cho con bú. Tuy nhiên, việc ngừng cho bú không phải lúc nào cũng bắt buộc và sẽ phụ thuộc vào loại thuốc sử dụng, liều lượng và độ tuổi của bé. Tốt nhất, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn phù hợp và an toàn nhất cho cả mẹ và bé. 

Bệnh nhân được bác sĩ chuyên khoa giải đáp mẹ bị sán chó có cho con bú được không và hướng dẫn phác đồ điều trị

3. Phương pháp phòng ngừa lây nhiễm sán chó cho mẹ và bé

Để phòng ngừa nguy cơ lây nhiễm sán chó cho mẹ và bé, mẹ có thể chủ động thực hiện những biện pháp như:

- Rửa tay kỹ bằng xà phòng sát khuẩn sau khi tiếp xúc với chó, mèo, sau khi làm vườn hoặc chạm vào đất.

- Vệ sinh nơi ở thường xuyên, phơi nắng chăn ga và thảm trải nhà.

- Tẩy giun cho thú cưng 3- 6 tháng/lần.

- Thu gom và xử lý phân chó, mèo đúng cách.

- Đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm bằng việc rửa sạch rau củ, ngâm nước muối hoặc dung dịch rửa rau quả trước khi ăn, ăn thức ăn đã được nấu chín kỹ và uống nước sôi từ nguồn nước đã được lọc sạch.

- Phụ nữ nên xét nghiệm giun sán trước và sau sinh, nhất là khi có triệu chứng nghi ngờ.

Như vậy, với câu hỏi “mẹ bị sán chó có cho con bú được không”, câu trả lời là trẻ vẫn có thể bú mẹ bình thường nếu mẹ đang trong giai đoạn không dùng thuốc trị giun sán. Nếu mẹ đang trong quá trình điều trị thì cần thực hiện theo chỉ định của bác sĩ chuyên khoa và dừng cho con bú đến thời điểm được bác sĩ tư vấn.

Trường hợp mẹ đang nghi ngờ triệu chứng nhiễm sán, thay vì lo lắng với vấn đề mẹ bị sán chó có cho con bú được không, mẹ hãy đi khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán đúng và nhận được những lời khuyên cần thiết.

Quý khách hàng cần tìm hiểu về xét nghiệm ký sinh trùng chẩn đoán bệnh sán chó có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn thông tin chi tiết.