1. Thế nào là nhau tiền đạo?

Khi người phụ nữ mang thai thì tử cung của họ sẽ hình thành nhau thai giúp cung cấp chất dinh dưỡng và oxy cho trẻ phát triển. Nhau thai còn có tác dụng bảo vệ trẻ khỏi những ảnh hưởng từ cơ thể mẹ cũng như môi trường bên ngoài nên nếu mẹ mắc một bệnh lý nào đó thì sẽ tác động trực tiếp tới thai nhi. Bánh nhau có hình tròn, nặng khoảng 400 - 500g bằng ⅙ trọng lượng của bào thai, đường kính khoảng 15cm, độ dày là từ 2,5 - 3 cm. 

Nhau thai sẽ bám trên dây rốn của bé và thành tử cung của mẹ, có thể là gắn vào bên hông, phía trên, phía trước hay phía sau tử cung. Đôi khi nhau thai sẽ bám vào vùng tử cung dưới hoặc ngay đoạn cổ tử cung. Nếu vị trí nhau thai bám quá thấp (đoạn dưới tử cung và cổ tử cung) thì đây chính là nhau tiền đạo rất nguy hiểm. Lúc này cổ tử cung sẽ bị nhau tiền đạo che kín một phần hoặc toàn bộ khiến đường đi của thai nhi sẽ bị cản trở khi chuyển dạ. Nhau tiền đạo được chia thành 4 loại dựa trên vị trí bám của nhau:

• Nhau bám thấp: bờ bánh nhau bám vào phần dưới của tử cung, chưa tịnh tiến đến lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau bám mép: bờ bánh nhau chạm đến bờ lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau bán trung tâm: bánh nhau đã che khuất một phần lỗ trong cổ tử cung;

• Nhau tiền đạo trung tâm: bánh nhau lấp kín toàn bộ lỗ trong cổ tử cung.

Các mức độ nhau tiền đạo ở thai phụ

2. Nguyên nhân dẫn đến nhau tiền đạo là gì?

Bất cứ nơi nào trong tử cung mà phôi thai làm tổ thì kéo theo việc nhau thai sẽ phát triển ngay tại chỗ đó. Nếu phôi làm tổ ở vị trí đoạn dưới của tử cung thì nhau thai cũng sẽ hình thành ngay gần đó, đây chính là nguyên nhân xuất hiện tình trạng nhau tiền đạo. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhau tiền đạo:

• Đã từng bị viêm nhiễm tử cung;

• Trải qua nhiều lần sinh nở;

• Tiền sử nạo thai hoặc sảy thai nhiều lần;

• Mang đa thai dẫn đến nhau thai lớn;

• Ở những lần mang thai trước thai phụ cũng từng bị nhau tiền đạo;

• Mẹ bầu hút thuốc lá và lạm dụng chất kích thích;

• Dị dạng tử cung;

• Mang thai khi tuổi đã lớn (trên 35 tuổi).

3. Dấu hiệu nhận biết và các biến chứng nguy hiểm của nhau tiền đạo

Triệu chứng nhau tiền đạo có thể khác nhau dựa trên mức độ nặng nhẹ và thể lâm sàng mà bệnh nhân mắc phải. Tuy nhiên thai phụ có thể nhận ra dấu hiệu nhau tiền đạo qua các triệu chứng sau:

• Âm đạo xuất huyết bất thường, máu màu đỏ tươi có thể lẫn máu cục nhưng không có cảm giác đau bụng, thường xuất hiện vào 3 tháng cuối thai kỳ;

• Tái phát  xuất huyết âm đạo với lượng máu chảy ra nhiều hơn;

• Xuất huyết kèm theo các cơn đau bụng do bị co thắt tử cung gặp ở một số trường hợp.

Đa thai là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ bị nhau tiền đạo ở các mẹ bầu

Nhau tiền đạo là một tai biến thai sản nghiêm trọng gây nên nhiều nguy hiểm đối với cả thai phụ và thai nhi:

• Đối với thai phụ: xuất huyết xảy ra nhiều lần trong suốt thời gian bầu bí sẽ dẫn tới thiếu máu dễ gây sinh non. Nếu nhau tiền đạo bám gần cổ tử cung, việc bóc tách bánh nhau sau sinh có thể làm hở  cổ tử cung tạo điều kiện cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập gây nhiễm trùng. Trong trường hợp bánh nhau dính chặt vào cơ tử cung và không thể tách ra khỏi niêm mạc bộ phận này thì có nguy cơ phải cắt bỏ tử cung;

• Đối với thai nhi: khi cơ thể mẹ thiếu máu sẽ làm suy dinh dưỡng thai nhi, dần dần dẫn tới suy  thai. Nếu chảy máu quá nhiều bác sĩ sẽ phải chỉ định mổ gấp để lấy thai khi chưa đủ tháng, rủi ro trẻ bị suy hô hấp là rất cao. Bên cạnh đó, khi  bánh nhau thai nằm phía dưới tử cung thì thai nhi khó có thể xoay đầu, dễ xảy ra ngôi thai ngược đành phải vận dụng đến phương pháp sinh mổ.

4. Phương pháp điều trị tình trạng nhau tiền đạo

Mục tiêu cấp cứu nhau tiền đạo là phải cầm máu để cứu thai phụ. Dựa trên mức độ xuất huyết, độ tuổi thai, khả năng nuôi dưỡng trẻ sơ sinh sau khi chào đời mà bác sĩ sẽ chỉ định nên mổ bắt thai hay kéo dài tuổi thai.

Trong trường hợp bị nhau tiền đạo nhưng chưa có dấu hiệu chuyển dạ 

• Mẹ bầu cần hạn chế đi lại, nghỉ ngơi và ăn bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng;

• Dùng corticoid thúc đẩy quá trình hoàn thiện, phát triển của phổi;

• Dùng các thuốc giảm co như progesterone, salbutamol, spasmaverine 40mg;

• Nếu thai nhi đã đủ tháng có thể mổ lấy thai (trường hợp nhau trung tâm), những trường hợp còn lại cân nhắc chờ tới khi thai phụ chuyển dạ;

• Nếu xuất huyết nhiều nguy hiểm đến tính mạng của mẹ thì mổ lấy thai khẩn cấp cho dù ở tuần thai nào.

Mẹ bầu cần được bổ sung dinh dưỡng hợp lý và theo dõi tình trạng nhau tiền đạo 

Nhau tiền đạo khi đã chuyển dạ 

• Loại nhau trung tâm hoặc bán trung tâm: chỉ định mổ bắt thai;

• Nếu nhau bám mép: mổ lấy thai khẩn cấp nếu mẹ bị chảy máu nhiều. Trong trường hợp xuất huyết ít, cổ tử cung và ngôi thai thuận lợi thì tiến hành bấm ối, xé màng ối ở vị trí không vướng bánh nhau nhằm cầm máu. Nếu đã thực hiện phương pháp này mà vẫn xuất huyết thì mổ lấy thai, ngược lại nếu không chảy máu thì theo dõi chặt chẽ theo ngả âm đạo;

• Nhau bám thấp: nếu máu ra nhiều thì mổ lấy thai, không ra máu hoặc ra ít thì theo dõi tín hiệu chuyển dạ.

Trong trường hợp nhau cài răng lược 

Nhau cài răng lược chính là biến chứng phức tạp và nghiêm trọng nhất của nhau tiền đạo. Khi đó ở dưới tử cung có nhiều mạch máu tăng sinh và xâm lấn sâu vào các lớp cơ của tử cung, thậm chí là đâm xuyên qua bàng quang đối với những thai phụ mổ đẻ lần trước. Điều này gây ra rất nhiều khó khăn cho quá trình phẫu thuật, dẫn đến mất nhiều máu và làm tổn thương tới bàng quang.

Vì vậy khi thai đã đủ tháng mà bị nhau cài răng lược thì sẽ cần mổ bắt thai chủ động. Để lấy thai bác sĩ cần mổ đáy tử cung hoặc dọc thân tử cung khu vực có bánh nhau bám, không thực hiện bóc nhau và cắt tử cung để hạn chế nguy cơ mất máu.

Như vậy nhau tiền đạo có thể coi là tai biến thai kỳ vô cùng nguy hiểm. Khi được chẩn đoán bị nhau tiền đạo, thai phụ cần được theo dõi sát sao tại viện đặc biệt là trong giai đoạn cuối thai kỳ để được đánh giá và kiểm tra toàn diện, đưa ra quyết định phù hợp có nên chấm dứt thai kỳ hay không. Việc phẫu thuật cần được tiến hành tại những cơ sở y tế uy tín, được trang bị những loại máy móc hỗ trợ đạt chuẩn và được thực hiện bởi các bác sĩ giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn để mẹ và bé được đảm bảo an toàn ở mức tối đa.

Chuyên khoa Sản của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là nơi quy tụ đội ngũ các chuyên gia đầu ngành, cùng với đó là hệ thống trang thiết bị hiện đại giúp chẩn đoán và phát hiện kịp thời các biến chứng thai sản ngay từ sớm. Để được tư vấn kỹ hơn về các dịch vụ tại MEDLATEC, quý khách hàng vui lòng liên hệ theo hotline 1900 56 56 56.