1. Khái niệm và nguyên nhân tai biến sản khoa

Tai biến sản khoa là một khái niệm y học dùng để mô tả những vấn đề và biến chứng có thể xảy ra trong quá trình mang thai, sinh con và sau sinh. Những tai biến này gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi. Đặc biệt là khi tai biến sản khoa xảy ra bất ngờ và không được can thiệp kịp thời, chúng có thể dẫn đến nguy cơ tử vong cho cả mẹ và thai nhi.

Tai biến sản khoa là những biến chứng và tình huống nguy hiểm

Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây tai biến sản khoa:

• Tình trạng sức khỏe của mẹ bầu: Tiền sử bệnh lý như tiểu đường, bệnh tim mạch, huyết áp cao, bệnh thận, tiền sử tai biến sản khoa và các dị tật thai nhi trong thai kỳ trước là những yếu tố có thể tăng nguy cơ xảy ra tai biến sản khoa.
• Tuổi tác có thể ảnh hưởng đến nguy cơ tai biến sản khoa, mẹ bầu quá trẻ hoặc quá già đều có nguy cơ cao hơn.
• Chế độ ăn uống thiếu các chất dinh dưỡng quan trọng như axit folic, sắt, canxi, và các dưỡng chất khác có thể gây ra các vấn đề sức khỏe, như suy dinh dưỡng, tổn thương cơ quan và hệ thống của thai nhi, làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng thai kỳ.
• Mẹ bầu béo phì, thừa cân.
• Sử dụng thuốc lá, chất kích thích hoặc các loại chất gây nghiện khác.
• Có tiền sử phẫu thuật trước đó như: mổ lấy thai, phẫu thuật u xơ tử cung,....
• Một số nguyên nhân đặc biệt, chẳng hạn như mẹ bầu mang đa thai, điều này tạo áp lực lớn hơn cho các cơ quan và hệ thống trong cơ thể mẹ, dẫn đến nguy cơ tai biến thai sản.
• Sử dụng thuốc điều trị bệnh trong 3 tháng đầu của thai kỳ mà không có sự đồng ý hoặc hướng dẫn cụ thể từ bác sĩ.

2. Những tai biến sản khoa phổ biến

Trong suốt giai đoạn thai kỳ, có nhiều tai biến sản khoa phổ biến mà mẹ bầu cần nắm rõ, bao gồm:

Mang thai ngoài tử cung 

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng mà thai nhi phát triển bên ngoài tử cung thay vì bên trong tử cung, nơi thai nhi phát triển và lớn lên bình thường. 

Tình trạng này rất nguy hiểm cho thai phụ vì khi thai nhi phát triển bên ngoài tử cung, gây tổn thương cơ tử cung hoặc các cơ quan bên ngoài tử cung. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, mang thai ngoài tử cung có thể gây chảy máu nội tiết và đe dọa tính mạng của thai phụ. Vì vậy cần phải theo dõi và chẩn đoán kịp thời để can thiệp và điều trị tình trạng này một cách an toàn.

Mang thai ngoài tử cung là một trong những tai biến sản khoa

Nhau thai bong non

Nhau thai có vai trò quan trọng trong việc cung cấp dinh dưỡng và oxy cho thai nhi, và khi hiện tượng nhau thai bong non xảy ra, có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng và đe dọa tính mạng của cả mẹ và thai nhi. Triệu chứng nhau bong non gồm cổ tử cung giãn mỏng, đau bụng đột ngột, chảy máu âm đạo, choáng đầu, và các vấn đề về tim thai. Tình trạng này có thể xảy ra bất cứ lúc nào sau 20 tuần của thai kỳ, nhưng thường phổ biến trong 3 tháng cuối thai kỳ.

Nhau thai bong non là một trong những trường hợp nguy hiểm, cần cấp cứu ngay lập tức, để đảm bảo sự an toàn của cả mẹ bầu và thai nhi.

Rau tiền đạo

Tai biến sản khoa rau tiền đạo xảy ra khi rau thai phủ kín toàn bộ cổ tử cung của mẹ, từ đó gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Tai biến sản khoa này có thể gây ra các triệu chứng và tác động sau:

• Chảy máu âm đạo, đây là triệu chứng phổ biến nhất và thường xuất hiện đột ngột.
• Đau bên dưới tử cung.
• Trong một vài trường hợp, mẹ bầu có thể trải qua các cơn co thắt kèm theo tình trạng xuất huyết, đây là một biểu hiện nguy hiểm và cần được cấp cứu y tế ngay lập tức.

Sa dây rốn 

Sa dây rốn là một thuật ngữ y học trong lĩnh vực sản khoa, mô tả tình trạng khi dây rốn, một sợi dây nối nhau thai với tử cung của mẹ bầu, bị đứt hoặc có vấn đề khác. Hậu quả của tình trạng này có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi và đe dọa tính mạng của cả mẹ bầu và thai nhi trong trường hợp nghiêm trọng.

Sa dây rốn là hiện tượng dây rốn của thai nhi bị sa xuống trước ngôi thai

Triệu chứng của tình trạng sa dây rốn có thể bao gồm: cảm nhận dây rốn trong âm đạo, xuất hiện nước ối nhiều, dây nhau thai sa ra ngoài qua âm hộ, thai ở vị trí cao, có thể vỡ ối,…

Khi một thai phụ có triệu chứng của sa dây rốn hoặc nghi ngờ về tình trạng này, cần đến ngay Trung tâm y tế gần nhất để nhận được sự giúp đỡ kịp thời từ các bác sĩ chuyên khoa.

Tiền sản giật và sản giật 

sản giật và sản giật là hai tình trạng nguy hiểm trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của cả mẹ bầu và thai nhi. Dưới đây là mô tả cụ thể về hai tình trạng này:

Tiền sản giật thường xảy ra sau tuần thai 20. Đây là một tai biến có liên quan đến sự tăng huyết áp ở mẹ bầu và có thể gây ra tổn thương cho các cơ quan quan trọng như gan, thận, và hệ thống máu. Triệu chứng của tiền sản giật có thể bao gồm tăng huyết áp, đau đầu, phù toàn thân, thiếu máu,... Nếu không được can thiệp kịp thời, tiền sản giật có thể gây ra sản giật.

Sản giật là một biến chứng nguy hiểm của tiền sản giật, thường xảy ra sau tiền sản giật, bao gồm các cơn co giật gây nguy hiểm cho cả mẹ bầu và thai nhi. Triệu chứng của sản giật bao gồm co giật, mất ý thức, và các vấn đề về hô hấp. Sản giật đòi hỏi sự can thiệp y tế ngay lập tức .

Băng huyết sau sinh

Băng huyết sau sinh xảy ra khi mẹ bầu mất một lượng lớn máu sau khi sinh con, thường trong khoảng thời gian 24 giờ sau sinh. Đây là một biến chứng nghiêm trọng có thể đe dọa tính mạng của mẹ sau khi sinh.

Băng huyết sau sinh là tai biến sản khoa nguy hiểm do mất máu nhiều sau khi sinh 

Nguyên nhân của băng huyết sau sinh là:

• Do đờ tử cung.
• Tổn thương đường sinh dục trong quá trình sinh nở.
• Bất thường về bánh rau như: rau cài răng lược, rau tiền đạo,...
• Rối loạn chảy máu sau sinh.

Băng huyết sau sinh đòi hỏi can thiệp y tế ngay lập tức để kiểm soát sự mất máu và đảm bảo sự an toàn của mẹ bầu. Các biện pháp điều trị có thể bao gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật để kiểm soát xuất huyết, truyền máu, hoặc các biện pháp khác tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân. 

Những trường hợp tai biến sản khoa nêu trên đều có nguy cơ đe dọa tính mạng của mẹ và thai nhi. Vì vậy, để đảm bảo sự an toàn trong suốt thai kỳ, mẹ bầu ngoài việc duy trì lối sống lành mạnh, nghỉ ngơi đầy đủ và ăn uống cân đối, tiêm phòng đầy đủ, việc thăm khám thai định kỳ và theo dõi các triệu chứng là rất quan trọng. 

Bài viết trên đây MEDLATEC chỉ đề cập đến một số tai biến sản khoa thường gặp, ngoài ra còn rất nhiều tai biến sản khoa nguy hiểm khác như ối vỡ sớm, rau cài răng lược, vỡ tử cung, nhiễm trùng hậu sản, uốn ván rốn sơ sinh, thuyên tắc ối,... Vì vậy, nếu bạn có yếu tố nguy cơ hoặc nhận thấy bất kỳ triệu chứng bất thường nào, hãy đến ngay các cơ sở y tế để được thăm khám, điều trị kịp thời.

Bên cạnh đó, bạn có thể đến các cơ sở của Hệ thống Y tế MEDLATEC để theo dõi sức khỏe thai kỳ và làm các xét nghiệm sàng lọc cần thiết nhằm đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé yêu. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, bạn có thể gọi số tổng đài của bệnh viện - 1900 56 56 56, các tổng đài viên sẽ giải đáp thắc mắc và hỗ trợ bạn.