1. Lyme là bệnh gì?

1.1. Thuật ngữ bệnh Lyme

Lyme là bệnh lý có liên quan đến sự nhiễm khuẩn Borrelia burgdorferi được truyền từ bọ ve chân đen sang con người. Ở giai đoạn đầu, người mắc bệnh lý này chỉ bị ban đỏ erythema migrans nhưng càng về sau họ càng dễ gặp vấn đề ở tim, khớp và hệ thần kinh.

1.2. Triệu chứng cảnh báo bệnh Lyme

Thường thì bệnh Lyme không có bất kỳ dấu hiệu đặc biệt nào ở giai đoạn đầu hoặc có nhưng rất nhẹ. Tuy nhiên, khi không được điều trị, bệnh dễ ảnh hưởng tới các cơ quan trong cơ thể, gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe trong suốt một thời gian dài.

Bọ ve chân đen - vật chủ truyền nhiễm bệnh Lyme

Lyme tiến triển qua 3 giai đoạn với các triệu chứng thường gặp sau:

- Giai đoạn đầu khi mới phát bệnh

Có khoảng 70 - 80% bệnh nhân có triệu chứng phát ban đỏ erythema migrans trong khoảng 3 - 30 ngày nhưng phổ biến nhất là 1 tuần tính từ thời điểm bị nhiễm khuẩn. Ban đầu, nốt ban khu trú ở vùng bị ve đốt rồi phát triển dần dần theo dạng mắt bò, đường kính của nốt ban có thể lên tới 30cm. Điều đặc biệt của dạng ban này là không gây ngứa và cũng không gây đau nhưng khi chạm vào đôi khi sẽ cảm thấy ấm.

- Giai đoạn thứ 2 khi bệnh phát triển sớm

Triệu chứng nổi ban đỏ erythema migrans ở giai đoạn đầu thường biến mất sau khoảng vài tuần. Một số trường hợp sẽ xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như:

+ Biểu hiện thần kinh có thể là viêm màng não - rễ thần kinh, viêm dây thần kinh sọ não (chủ yếu là dây thần kinh mặt), viêm đám rối thần kinh, viêm nhiều dây thần kinh đơn độc.

+ Bùng phát đợt ban khác.

+ Sốt cao.

+ Ớn lạnh.

+ Hạch bạch huyết sưng lên.

+ Phần cơ, gân, xương và khớp bị đau nhức.

+ Nhịp tim không đều hoặc nhanh hơn mức bình thường, bloc nhĩ thất, viêm cơ - màng tim, suy tim.

+ Một hoặc cả hai bên mặt bị tê liệt.

+ Chóng mặt và khó thở.

+ Chân hoặc tay bị tê, ngứa râm ran.

- Giai đoạn thứ ba khi bệnh phát triển muộn

Có những người phải mất vài năm liền mới xuất hiện các triệu chứng của bệnh Lyme. Tình trạng này cũng có thể gặp ở những bệnh nhân đã tiếp nhận điều trị ban đầu nhưng hiệu quả điều trị không được như mong muốn.

Bước sang giai đoạn thứ ba, nhiều cơ quan của cơ thể sẽ phải chịu những ảnh hưởng nặng nề vì bệnh Lyme, đặc biệt là hệ thần kinh và tim. Lúc này, người bệnh sẽ có các triệu chứng:

Dạng ban đỏ thường gặp trong bệnh Lyme

+ Rất khó tập trung.

+ Ngủ khó.

+ Suy giảm về thị lực.

+ Trí nhớ giảm sút đi nhiều.

+ Nhiều bộ phận của cơ thể thường xuyên trải qua cảm giác tê và ngứa râm ran.

+ Các khớp bị đau nhức.

+ Cơ mặt bị tê liệt.

2. Xét nghiệm bệnh Lyme - những thông tin quan trọng

2.1. Xét nghiệm bệnh Lyme là gì?

Xét nghiệm bệnh Lyme là xét nghiệm được thực hiện nhằm tìm ra kháng thể đối với xoắn khuẩn gây ra bệnh ở trong máu. Do các triệu chứng của bệnh tương đối giống với nhiều bệnh lý khác nên việc chẩn đoán lâm sàng khá khó khăn. Vì thế, để chẩn đoán đúng bệnh bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện xét nghiệm kháng thể hoặc một số loại xét nghiệm khác cần thiết.

2.2. Các loại xét nghiệm bệnh Lyme

Để chẩn đoán bệnh Lyme hiện các bác sĩ thường áp dụng các loại xét nghiệm:

- Xét nghiệm kháng thể

Đây là loại xét nghiệm bệnh Lyme giúp phát hiện ra sự tồn tại của tác nhân gây bệnh. Khi nghi ngờ sự hiện diện của bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện:

ELISA là loại xét nghiệm bệnh Lyme đang được áp dụng phổ biến nhất

+ Xét nghiệm ELISA (xét nghiệm miễn dịch liên kết với enzyme): xét nghiệm có tính phổ biến cao, cho kết quả nhanh chóng trong việc xác định kháng thể bệnh Lyme và được xem là xét nghiệm sàng lọc nhạy cảm nhất đối với bệnh lsy này.

+ Kiểm tra blot Western: xác định kháng thể Lyme đồng thời xác nhận kết quả của xét nghiệm ELISA. Bác sĩ thường yêu cầu thực hiện xét nghiệm này để phát hiện tình trạng Lyme mãn tính.

- Xét nghiệm khác

Khi cần thiết, bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân thực hiện xét nghiệm PCR (phản ứng chuỗi polymerase) nhằm tìm ra vật liệu di truyền (DNA) của vi khuẩn gây ra bệnh Lyme. Loại xét nghiệm bệnh Lyme này có thể được dùng với mục đích xác định nhiễm trùng hiện tại khi người bệnh có các triệu chứng Lyme không thuyên giảm mặc dù đã điều trị bằng kháng sinh.

2.3. Ai nên thực hiện xét nghiệm bệnh Lyme?

Xét nghiệm bệnh Lyme thường được chỉ định đối với các trường hợp:

- Có ban đỏ mắt bò lan rộng ra các vùng xung quanh.

- Thường xuyên cảm thấy cơ thể bị mệt mỏi, suy kiệt.

- Bị sốt cao, nhức đầu và có hiện tượng cứng cổ.

- Cơ và khớp bị đau nhức.

- Có các triệu chứng nhiễm trùng mạn tính: dây thần kinh bị tổn thương, cứng khớp, đau khớp, có dấu hiệu của bệnh não hoặc tim mạch.

2.4. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm bệnh Lyme 

Kết quả của xét nghiệm bệnh Lyme thường có sau khi lấy mẫu bệnh phẩm khoảng 1 - 2 tuần:

- Kết quả bình thường (âm tính)

+ Không bị nhiễm bệnh Lyme. 

+ Âm tính giả: có bị bệnh Lyme nhưng xét nghiệm vẫn âm tính. Khả năng này thường xảy ra với các xét nghiệm kháng thể. Nguyên nhân dẫn đến kết quả âm tính giả thường là do: xoắn khuẩn đã có mặt (thường xảy ra ở những tuần đầu nhiễm trùng); nồng độ kháng thể ở trong máu chống lại xoắn khuẩn gây bệnh Lyme còn quá thấp nên xét nghiệm không phát hiện được.

- Kết quả bất thường (dương tính)

+ Xét nghiệm bệnh Lyme đã tìm thấy kháng thể chống vi khuẩn gây bệnh.

+ Xét nghiệm PCR tìm thấy DNA của vi khuẩn gây bệnh Lyme.

+ Dương tính giả: một số trường hợp cho kết quả dương tính giả do xét nghiệm kháng thể tìm thấy kháng thể với những vi khuẩn khác như virus HIV, virus giang mai,...; hoặc kháng thể phát triển giống như một phần của phản ứng miễn dịch để chống lại các mô của cơ thể.

Xét nghiệm bệnh Lyme có vai trò rất quan trọng trong chẩn đoán bệnh lý này. Trường hợp bị nhiễm trùng dưới 6 tuần có thể cho kết quả không rõ ràng vì cơ thể có thể chưa tạo đủ kháng thể để tìm thấy trong xét nghiệm.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hiện là thương hiệu hàng đầu miền Bắc trong lĩnh vực xét nghiệm tại nhà. Không những thế, vừa qua bệnh viện còn được cấp chứng chỉ CAP của Hội bệnh học Hoa Kỳ dành cho những phòng Lab chất lượng trên thế giới. Chứng chỉ này thực hiện song hành cùng chứng chỉ ISO 15189:2012 chính là nền móng vững chắc để khách hàng đặt niềm tin về chất lượng xét nghiệm do bệnh viện thực hiện.

Mọi thông tin cần hỗ trợ tư vấn về sức khỏe, quý khách hàng có thể liên hệ trực tiếp tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ chi tiết.