1. Trẻ em béo phì thường xuất hiện những dấu hiệu nào?

Để xác định tình trạng thừa cân, béo phì ở trẻ em, chúng ta cần xem xét đến độ tuổi của trẻ, cụ thể:

Với trẻ dưới 5 tuổi:

• Tình trạng thừa cân là khi cân nặng theo chiều cao lớn hơn 2 độ lệch chuẩn so với mức trung bình của Tiêu chuẩn tăng trưởng trẻ em của WHO. 
• Tình trạng béo phì là khi cân nặng theo chiều cao lớn hơn 3 độ lệch chuẩn so với mức trung bình của Tiêu chuẩn tăng trưởng trẻ em của WHO.

Với trẻ em trong độ tuổi từ 5 - 19 tuổi: 

• Tình trạng thừa cân là khi BMI theo tuổi lớn hơn 1 độ lệch chuẩn so với mức trung bình Tham chiếu tăng trưởng của WHO.
• Tình trạng béo phì là khi cân nặng theo chiều cao lớn hơn 2 độ lệch chuẩn so với mức trung bình tham chiếu tăng trưởng của WHO. 

Bên cạnh cân nặng, hiện tượng béo phì còn được xác định thông qua những dấu hiệu khác như: 

• Mỡ tập trung nhiều tại vùng cằm, ngực, đùi hoặc cánh tay. 
• Trẻ đi lại chậm chạp, vận động khó khăn. 
• Trẻ nhanh đói, lúc nào cũng thèm ăn, ăn nhiều hơn những trẻ khác. 
• Trẻ không hoặc ít ăn rau. 
• Trẻ thường xuyên thèm đồ ngọt. 

Trẻ em béo phì thường nhanh đói, ăn liên tục

2. Nguyên nhân khiến trẻ em béo phì

Thực tế, có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng béo phì ở trẻ nhỏ. Cụ thể: 

2.1. Chế độ ăn uống thiếu khoa học 

Chế độ dinh dưỡng không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu khiến trẻ em bị béo phì. Cụ thể, khi chế độ ăn uống thiếu cân đối, dung nạp nhiều chất béo từ đồ ăn chiên rán, lạm dụng thực phẩm giàu đường dễ khiến trẻ bị thừa cân. 

Đồ ăn chiên rán chứa nhiều dầu mỡ dễ khiến trẻ tăng cân

Bên cạnh đó, thói quen ăn nhiều vào buổi sáng có thể khiến trẻ bị dư thừa dưỡng chất. Những dưỡng chất này kết hợp cùng năng lượng dư thừa có khả năng chuyển hóa thành mỡ thừa, tích lũy trong hàng loạt cơ quan nội tạng. 

2.2. Di truyền 

Theo CDC, gen di truyền là một trong những nguyên nhân làm tăng nguy cơ béo phì ở trẻ. Trẻ sinh ra trong gia đình có thành viên béo phì thường dễ bị béo phì hơn các trẻ khác. Đặc biệt nếu bố hoặc mẹ của trẻ bị thừa cân, tỷ lệ béo phì ở trẻ có thể tăng lên 50%, thậm chí là 80% nếu cả bố và mẹ đều gặp phải vấn đề sức khỏe này. 

2.3. Áp lực tâm lý 

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và gen di truyền, áp lực tâm lý cũng là yếu tố gia tăng nguy cơ béo phì ở trẻ nhỏ. Cụ thể, dưới áp lực của việc học, căng thẳng trong gia đình,... dễ khiến trẻ bị tổn thương tâm lý. Khi đó, trẻ có xu hướng kích động, nóng giận, ăn nhiều hơn, nhất là đồ ngọt. Lúc này, cân nặng của trẻ dễ tăng nhanh, dẫn đến béo phì. 

2.4. Một số nguyên nhân khác

Ngoài 3 nhóm nguyên nhân kể trên, béo phì ở trẻ nhỏ còn được thúc đẩy bởi những yếu tố khác như: 

• Lười vận động. 
• Thiếu ngủ. 
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc. 
• Ảnh hưởng của các bệnh lý như cường giáp, suy tuyến giáp. 

3. Béo phì ở trẻ em có nguy hiểm không? 

Nếu không chủ động kiểm soát, tình trạng béo phì có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, gây dậy thì sớm, chậm phát triển chiều cao. Không những vậy, trẻ béo phì còn có nguy cơ mắc phải nhiều bệnh lý nghiêm trọng như:

• Bệnh lý tim mạch: Chẳng hạn như mỡ máu cao, bệnh mạch vành, cao huyết áp, đột quỵ, tai biến. 
• Tiểu đường type 2: Bệnh lý liên quan đến rối loạn chuyển hóa glucose. Nếu không điều trị kịp thời, trẻ dễ phải đối mặt với các biến chứng nguy hiểm, gây suy giảm sức khỏe. 
• Sỏi thận: Trẻ thừa cân có nguy cơ bị sỏi thận. 
• Một số bệnh lý khác: Ví dụ như ung thư, bệnh gout, hen suyễn, viêm da, thoái hóa khớp. 

Trẻ em bị béo phì có nguy cơ mắc bệnh lý về tim mạch

Ngoài ra, béo phì còn khiến trẻ gặp khó khăn khi di chuyển, tăng nguy cơ xuất hiện biến chứng khi phẫu thuật và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. 

4. Cách kiểm soát cân nặng cho trẻ em béo phì

Để kiểm soát cân nặng cho trẻ thừa cân, ba mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng và luyện tập. Cụ thể như: 

4.1. Áp dụng chế độ dinh dưỡng khoa học 

Trẻ bị thừa cân, béo phì vẫn cần được bổ sung đầy đủ các nhóm chất nhưng phải có sự kiểm soát. Cụ thể, bạn cần tiết giảm đồ ngọt, đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn. Thay vào đó, ba mẹ cần tập cho trẻ thói quen ăn rau củ, trái cây, sữa chua, nước ép trái cây và các loại thực phẩm lành tính khác. 

Ba mẹ hãy khuyến khích trẻ ăn trái cây, rau củ 

Mặt khác, bạn nên hạn chế cho trẻ ăn vặt. Để tránh gây áp lực, bạn không nên thúc ép trẻ giảm cân một cách cực đoan. 

4.2. Chế độ luyện tập

Ngoài kiểm soát chế độ ăn uống, trẻ cần phải luyện tập. Trong đó, luyện tập thể dục thể thao thường xuyên chính là cách đơn giản giúp trẻ giảm cân, đốt cháy mỡ thừa. Các môn thể thao như chạy bộ, bơi lội, bóng rổ, nhảy dây rất phù hợp với trẻ nhỏ. Ngoài hỗ trợ giảm cân, những bài tập này còn thúc đẩy tăng trưởng chiều cao và sự dẻo dai cho cơ thể. 

Nếu nhận thấy cân nặng của trẻ không được kiểm soát, ba mẹ hãy đưa trẻ đi khám để được bác sĩ xác định nguyên nhân và tư vấn điều trị. Trường hợp cần thiết, trẻ có thể phải can thiệp tâm lý, dùng thuốc hoặc phẫu thuật theo chỉ định của bác sĩ.

Tham gia hoạt động thể thao giúp trẻ kiểm soát cân nặng, cải thiện chiều cao hiệu quả

5. Hướng dẫn phòng ngừa béo phì cho trẻ theo từng độ tuổi 

Bất kỳ trẻ nhỏ nào cũng có nguy cơ bị béo phì. Để chủ động phòng ngừa tình trạng này, ba mẹ hãy áp dụng các biện pháp phù hợp theo từng độ tuổi của trẻ. Chẳng hạn như: 

• Đối với trẻ dưới 6 tháng tuổi: Trẻ cần được cho bú mẹ trong suốt 6 tháng đầu để tăng cường khả năng đề kháng, phòng ngừa một số bệnh tật. Ngoài ra, việc ăn sữa mẹ hoàn toàn trong nửa năm đầu đời còn có thể giúp trẻ phòng ngừa được nguy cơ béo phì. 
• Đối với trẻ từ 1 đến 5 tuổi: Bên cạnh bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, ba mẹ nên cho trẻ tham gia hoạt động ngoài trời để tăng cường hấp thụ vitamin từ ánh nắng mặt trời. 
• Đối với trẻ từ 6 đến 12 tuổi: Ở độ tuổi này, trẻ thường rất hứng thú với đồ ngọt, thức ăn nhanh. Vậy nên, ba mẹ cần chú ý kiểm soát, không nên để trẻ tiêu thụ nhiều đồ ăn không tốt cho sức khỏe. Đồng thời, bạn cần khuyến khích trẻ ăn rau củ quả và những món ăn lành mạnh khác. Song song với đó, ba mẹ tập cho trẻ thói quen vận động thể chất, tập luyện thể dục thể thao mỗi ngày. 
• Đối với trẻ từ 13 đến 18 tuổi: Ba mẹ nên hướng dẫn trẻ cách lựa chọn thực phẩm phù hợp, ăn uống lành mạnh để phát triển cả về mặt thể chất và trí tuệ. Đồng thời, bạn vẫn cần khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể dục thể thao để tăng trưởng chiều cao và cải thiện sự dẻo dai cho cơ thể. 

Song song với đó, ba mẹ nên rèn luyện cho trẻ thói quen đi ngủ đúng giờ, hạn chế ăn khuya, không vừa xem phim hoặc vừa chơi game vừa ăn. 

Có thể thấy rằng, Trẻ em béo phì có nguy cơ mắc phải một số bệnh lý, gặp khó khăn trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài việc xây dựng chế độ dinh dưỡng phù hợp, ba mẹ cần tích cực cho trẻ tham gia hoạt động thể dục thể thao, nghỉ ngơi hợp lý. Trường hợp cân nặng của trẻ không được kiểm soát dù đã áp dụng nhiều biện pháp, bạn hãy đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế uy tín như chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám cụ thể, Quý khách vui lòng liên hệ hotline 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ.