1. Cấu trúc và chức năng của màng não

Bảo vệ não bộ và tủy sống là những chức năng chính của màng não. Cấu trúc của màng não gồm 3 lớp chính: 

• Màng cứng: Đây thực chất là màng xơ dày, cấu tạo hai lá, luôn bám chặt vào phía trong của phần xương sọ. Trong đó, hai lá của màng cứng thường bám dính vào nhau. Chúng chỉ tách nhau tại vị trí hình thành hệ thống xoang tĩnh mạch. 
• Màng nhện: Tương đối mỏng, là tập hợp của nhiều sợi lỏng lẻo, tập trung sát mặt phía trong màng cứng. 
• Màng nuôi: Thường bám sát vào não, tập hợp của nhiều mạch máu. Tại giữa màng nuôi và màng nhện là khu vực khoang dưới nhện. Khu vực này là nơi chứa dịch não tủy, với dung tích xấp xỉ 130ml. Chức năng chính của dịch não tủy là bảo vệ não bộ trước tác động gây chấn thương, đồng thời hỗ trợ nuôi dưỡng mô thần kinh, đào thải sản phẩm chuyển hóa tại hệ thần kinh. 

Màng não gồm 3 lớp đảm nhiệm vai trò bảo vệ não bộ và tủy sống

Tình trạng xuất huyết dưới nhện, tụ máu ngoài màng cứng, tụ máu dưới màng cứng, viêm màng não,... có thể gây tổn thương màng não. Lúc này, cơ thể sẽ biểu hiện một số triệu chứng cảnh báo. 

2. Khái quát về hội chứng màng não

hội chứng màng não được hiểu là những bệnh lý liên quan đến tình trạng tổn thương màng não. Về mặt phân loại, hội chứng màng não gồm 3 nhóm cơ bản:

• Nhóm hội chứng kích thích màng não. 
• Nhóm hội chứng liên quan đến dịch não tủy. 
• Nhóm hội chứng liên quan đến tổn thương não. 

Hội chứng màng não là tập hợp các triệu chứng bệnh lý liên quan đến tình trạng tổn thương màng não

Một trong những yếu tố quan trọng quyết định đến quá trình chẩn đoán hội chứng màng não là sự tăng giảm của dịch não tủy. Theo đó, nếu dịch não tủy vẫn trong tình trạng ổn định ngay cả khi xuất hiện kích thích màng não thì đây vẫn được xem là phản ứng màng não bình thường. 

3. Vạch màng não dương tính - một dấu hiệu của hội chứng màng não

Vạch màng não dương tính hay dấu hiệu Trousseau là một trong những dấu hiệu lâm sàng hỗ trợ chẩn đoán hội chứng màng não. Để xác định dấu hiệu này, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng. Sau đó, bác sĩ có thể dùng đến kim đầu tù rồi lần lượt vạch nhẹ các đường lên vùng bụng quanh rốn. 

Trường hợp đường vạch dần đỏ thẫm, rõ nét theo thời gian và lâu biến mất, dấu hiệu dương tính dần được xác định. Tuy nhiên trong quá trình chẩn đoán, bác sĩ cũng cần cân nhắc phân biệt tình trạng dị ứng ở một số người với dấu hiệu Vạch màng não dương tính. 

4. Một số triệu chứng khác của hội chứng màng não

Bên cạnh chẩn đoán hội chứng màng não thông qua dấu hiệu vạch màng não dương tính, bác sĩ còn dựa vào nhiều triệu chứng khác như:

4.1. Triệu chứng xuất hiện trên toàn cơ thể

Hội chứng màng não thường dẫn đến tình trạng mệt mỏi, kèm theo một số triệu chứng dưới đây:

• Triệu chứng nhiễm trùng: Sốt cao, ớn lạnh, đau nhức cơ thể, tiểu ít, da khô,...
• Chán ăn. 

Cơ thể lên cơn sốt cao là một dấu hiệu cảnh báo hội chứng màng não

4.2. Các triệu chứng khác

Hội chứng màng não còn có một số triệu chứng khác như: 

4.2.1. Tam chứng màng não

Gồm 3 triệu chứng đặc trưng sau đây: 

• Đau đầu: Hầu hết người bị hội chứng màng não đều cảm thấy đau đầu. Cơn đau dữ dội tập trung tại vùng trán và vùng sau gáy. Mỗi khi nghe thấy tiếng động hoặc tiếp xúc với ánh sáng, cơn đau lại càng tăng. Trường hợp này, việc dùng thuốc giảm đau chỉ phát huy hiệu quả trong trường hợp dịch não tủy rút dần. 
• Nôn ói: Triệu chứng buồn nôn xuất hiện đột ngột, nhất là khi người bệnh chuyển tư thế. Đôi khi, tình trạng đau đầu thuyên giảm sau khi người bệnh nôn. 
• Táo bón: Không cải thiện ngay cả khi người bệnh đã dùng thuốc. Nếu hội chứng màng não xuất hiện ở trẻ nhỏ, trẻ thường bị tiêu chảy. 

Tình trạng tổn thương màng não có thể biểu hiện thông qua triệu chứng đau đầu

4.2.2. Triệu chứng thực thể

Triệu chứng thực thể có thể xuất hiện ở người bị hội chứng màng não phải kể đến là: 

• Rối loạn tâm thần: Người bệnh có nguy cơ phải đối mặt với chứng trầm cảm, dễ bị kích động. 
• Rối loạn ý thức: Người bệnh có thể bị lú lẫn, thậm chí là hôn mê. 
• Cơ co cứng: Màng não xuất hiện kích thích khiến trương lực cơ tăng, làm cho cơ bị co cứng, nhất là phần cơ tại vùng cổ lưng. Tuy nhiên, tình trạng co cứng cơ thường không kèm theo cơn đau. 
• Rối loạn cơ tròn: Khiến người bệnh khó đi tiểu hoặc đi tiểu mất kiểm soát. 
• Triệu chứng não khu trú: Người bệnh bị lên cơn động kinh, thậm chí là tổn thương hệ thống dây thần kinh sọ não, đặc biệt dây thần kinh vận nhãn. 
• Rối loạn hệ thần kinh giao cảm: Khiến người bệnh bị đỏ hoặc tái mặt, toát mồ hôi. 
• Một số triệu chứng khác: Chẳng hạn như đau toàn cơ thể, nhạy cảm với ánh sáng, tăng phản xạ gân xương. 

4.3. Dịch não tủy thay đổi

Sự thay đổi của dịch não tủy phụ thuộc theo nguyên nhân dẫn đến hội chứng màng não. Các triệu chứng biểu hiện trong trường hợp này là: 

• Màu sắc dịch não tủy thay đổi: Tùy vào nguyên nhân gây bệnh, dịch não tủy có thể chuyển đục, chuyển sang màu vàng hoặc màu đỏ. 

• • Nếu là màu đỏ: Dấu hiệu cho thấy bệnh nhân có nguy cơ bị xuất huyết màng não có thể do chấn thương, do vỡ phình mạch não,... 
  • Nếu là màu vàng: Thường là do tình trạng xuất huyết trong thời gian dài, lao màng não. 
  • Nếu chuyển sang màu đục: Dấu hiệu của tình trạng viêm màng não mủ. 
  • Nếu dịch não tủy trong suốt: Là dấu hiệu nhiễm siêu vi,... Để khẳng định chắc chắn, bác sĩ cần cho người bệnh làm xét nghiệm.

• Áp lực dịch não tủy tăng cao trên 20cmH2O: Một trong số những triệu chứng có thể xuất hiện ở người bị hội chứng màng não. 
• Kết quả xét nghiệm sinh hóa máu: Bình thường hoặc một số thành phần như Glucose, NaCl,... thay đổi. 
• Kết quả xét nghiệm vi khuẩn: Tìm thấy vi khuẩn gây bệnh tồn tại trong dịch não tủy. 
• Xét nghiệm tế bào: Kết quả bình thường hoặc kết quả cho thấy lượng bạch cầu tăng. 

Hy vọng từ thông tin chia sẻ chi tiết trong bài viết trên đây, bạn đã hiểu rõ hơn về vạch màng não dương tính và các triệu chứng khác của hội chứng màng não. Nếu nhận thấy có biểu hiện nghi ngờ, cần đặt lịch thăm khám, Quý khách có thể liên hệ chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC theo hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.