1. Xét nghiệm ADN mẹ con là gì, khi nào cần thực hiện?

1.1. Xét nghiệm ADN mẹ con là xét nghiệm gì?

Xét nghiệm ADN mẹ con là phương pháp được thực hiện để xác định mối quan hệ huyết thống giữa mẹ với con. Mỗi đứa trẻ sinh ra đều được thừa hưởng ADN từ cha và mẹ của mình nên theo quy luật di truyền, so sánh ADN của người con với ADN của người mẹ giả định có thể xác định được mối quan hệ huyết thống giữa hai đối tượng này.

Cơ sở của xét nghiệm ADN mẹ con

1.2. Khi nào cần làm xét nghiệm ADN mẹ con?

Thông thường, xét nghiệm ADN mẹ con hay được dùng với các trường hợp:

- Cần xác định mối quan hệ huyết thống sau một thời gian xa cách dài ngày.

- Mang thai qua hình thức thụ tinh nhân tạo và cần kiểm tra xác định phôi thai được cấy vào tử cung có phải là của người mẹ không.

- Nghi ngờ nhận nhầm con trong quá trình sinh nở tại viện.

- Cần xác nhận huyết thống cho các mục đích: thừa kế, nhập tịch, khai sinh,...

2. Cơ sở khoa học và độ chính xác của xét nghiệm ADN mẹ con

2.1. Cơ sở khoa học của xét nghiệm ADN mẹ con

Trong thành phần của tế bào có ty thể mang hệ gen riêng độc lập với gen của tế bào. Mặc dù cả nam giới và nữ giới đều có ADN ty thể nhưng chỉ nữ giới mới truyền được ADN ty thể cho thế hệ kế tiếp. Vì thế, qua các thế hệ, ty thể của người mẹ tồn tại và tự nhân đôi trong tế bào cơ thể con. Đây chính là lý do xét nghiệm ADN mẹ con được dùng cho các trường hợp cần xác định mối quan hệ dòng mẹ.

Quy trình thực hiện xét nghiệm ADN mẹ con thường trải qua các bước:

- Lấy mẫu: nhân viên y tế lấy mẫu sinh phẩm từ phía người con và người mẹ giả định.

- Phân tích mẫu: dùng mẫu ADN đã thu được để phân tích trên máy.

- Trả kết quả: kết quả xét nghiệm thường được trả về sau khi lấy mẫu khoảng 3 - 4 ngày.

2.2. Độ chính xác của kết quả xét nghiệm ADN mẹ con

Kết quả của xét nghiệm ADN mẹ con có tỷ lệ chính xác tới 99.9%, phản ánh 1 trong 2 trường hợp:

Tính chính xác của kết quả xét nghiệm ADN mẹ con đến 99.9%

- Không có quan hệ huyết thống: không xuất hiện cho nhận alen thì người mẹ giả định và người con không phải là mẹ con ruột.

- Có quan hệ huyết thống: nếu xuất hiện cho nhận alen thì người mẹ giả định và người con có quan hệ huyết thống với tỷ lệ chính xác 99.9%.

Đối tượng của xét nghiệm ADN mẹ con gồm người con và người mẹ giả định nhưng các chuyên gia y tế vẫn khuyến cáo nên có thêm mẫu của người cha để thu được kết quả chính xác cao nhất.

3. Mẫu dùng cho xét nghiệm ADN mẹ con

3.1. Mẫu sinh phẩm nào có thể dùng để xét nghiệm ADN mẹ con?

Mẫu được dùng để làm xét nghiệm ADN mẹ con là mẫu máu. Theo đó, sẽ cần lấy khoảng 2 - 3 giọt máu ở đầu ngón tay thấm vào giấy FTA chuyên dụng để gửi đến phòng xét nghiệm. Trong quá trình lấy mẫu, nhân viên y tế sẽ sử dụng bộ kit chuyên dụng để lấy giọt máu ở đầu ngón tay của người lớn hoặc ở gót chân của trẻ nhỏ.

Nhờ sự phát triển của công nghệ tách chiết ADN với giải trình tự gen mới mà hiện nay mẫu sinh phẩm được dùng trong xét nghiệm này đã được mở rộng hơn. Có những sinh phẩm rất dễ thu thập và không gây nên cảm giác đau đớn như: tóc có chân, cuống rốn, móng chân hoặc móng tay, niêm mạc miệng,...

Các nghiên cứu khoa học đã cho thấy rằng hầu hết các tế bào của cùng một cơ thể có ADN giống nhau. Do đó, bất cứ mẫu sinh phẩm nào được nói đến phía trên đều dùng được cho xét nghiệm và việc sử dụng những mẫu này để phân tích vẫn đảm bảo cho kết quả chính xác.

Các mẫu sinh phẩm thông dụng cho xét nghiệm ADN mẹ con

Trong số các mẫu xét nghiệm trên thì niêm mạc miệng được ưu tiên hơn vì người cần làm xét nghiệm chỉ việc dùng tăm bông sạch để quẹt vào trong miệng rồi lại cọ vào trong thành má cho thấm nước bọt, làm như vậy 5 - 6 lần. Mẫu thu được sẽ gói lại trong giấy sạch hoặc đặt trong phong bì bằng giấy.

Để đảm bảo tính chính xác của xét nghiệm ADN mẹ con thì mẫu sinh phẩm được sử dụng cần lưu ý một số vấn đề:

- Với mẫu máu: đảm bảo toàn bộ quy trình lấy mẫu an toàn và vô trùng.

- Với mẫu niêm mạc miệng: tuyệt đối không chạm tay hay để vật nào đó chạm vào mẫu để tránh tình trạng nhiễm khuẩn hay mất mẫu.

- Với mẫu tóc có chân: dùng nhíp sạch để lấy sợi tóc còn nguyên chân, tốt nhất không nên dùng tay chạm vào chân tóc vì dễ bị nhiễm khuẩn.

- Với mẫu móng chân, móng tay: đầu dụng cụ bấm móng cần được vệ sinh sạch sẽ để tránh tình trạng sót mẫu của người dùng từ trước.

- Với mẫu cuống rốn: lấy cuống rốn của trẻ sơ sinh rụng sau 5 - 6 ngày gói vào giấy sạch rồi đựng vào phong bì. Trường hợp mẫu chưa khô có thể sấy máy sấy trong khoảng cách 20 - 30cm sấy đến khi khô hoàn toàn.

3.2. Yêu cầu về quy trình lấy mẫu xét nghiệm ADN mẹ con như thế nào?

Xét nghiệm ADN được sử dụng với những mục đích khác nhau nên quy trình lấy mẫu cũng sẽ có những yêu cầu không giống nhau:

- Mẫu dùng cho mục đích dân sự: khách hàng có thể tự lấy mẫu để gửi đến trung tâm xét nghiệm vì kết quả trả về không được dùng với mục đích pháp lý.

- Mẫu dùng cho mục đích pháp lý: toàn bộ quy trình lấy mẫu cần có sự xác nhận đầy đủ, chính xác về thông tin người được làm xét nghiệm; cần giám sát chặt chẽ các bước thu nhận mẫu. Đây là trường hợp thường dùng cho mục đích: giải quyết tranh chấp quyền nuôi con, quyền thừa kế; xin visa di trú; giấy khai sinh;...

Nội dung được chia sẻ trên đây hy vọng sẽ hữu ích với quý khách trong quá trình tìm hiểu, đưa ra quyết định làm xét nghiệm ADN mẹ con. Nếu còn thắc mắc nào liên quan đến xét nghiệm này, quý khách có thể gọi qua tổng đài của Hệ thống Y tế MEDLATEC: 1900 56 56 56 để được giải đáp chính xác.