1. Một số đặc điểm sinh học của cây xuyên tâm liên

Cây xuyên tâm liên bắt nguồn từ Ấn Độ và Sri Lanka sau đó được nhân giống nhiều ở các nước châu Phi, Nam Á, Đông Nam Á,... Điều kiện khí hậu nóng ẩm và thổ nhưỡng ở nước ta thuận lợi cho sự phát triển của loài cây này.

Xuyên tâm liên là cây nhỏ, thân thảo, chiều cao trung bình 1m, tuổi thọ 1 - 2 năm. Thân cây xuyên tâm liên vuông, gồm nhiều nhánh, chia thành 4 hướng. Lá xuyên tâm liên hình trứng, mọc đối xứng, cuống ngắn. Hoa xuyên tâm liên màu trắng điểm đốm hồng, nhỏ, xếp thành chùm ở kẽ lá hoặc ngọn. Quả xuyên tâm liên dài và có một hạt hình trụ dài bên trong.

Lá cây được thu hoạch làm dược liệu vào thời điểm cây mới ra nụ. Khi hoa nở là thời điểm có thể thu hoạch toàn bộ cây. Nếu lấy hạt làm giống, người ta sẽ để cây già rồi thu hoạch vào thời điểm bắt đầu vàng úa.

Hình ảnh của cây xuyên tâm liên

2. 7 công dụng của dược liệu xuyên tâm liên đối với sức khỏe

Toàn bộ phần trên mặt đất của cây xuyên tâm liên đều có thể làm dược liệu bằng cách thu hoạch về rửa sạch, thái khúc nhỏ rồi sấy hoặc phơi khô, dùng tươi đều được. Đây là thảo dược đa công dụng giúp hỗ trợ tăng cường sức khỏe và điều trị bệnh:

2.1. Hỗ trợ điều trị bệnh đường hô hấp

Xuyên tâm liên có đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn và giảm đau hiệu quả nên được dùng trong điều trị bệnh đường hô hấp như:

- Cảm cúm, cảm lạnh: Thành phần andrographolide trong xuyên tâm liên có tác dụng hạ sốt, giảm đau đầu, đau họng và cải thiện triệu chứng nghẹt mũi. 

- Viêm họng: Xuyên tâm liên có thể giảm sưng viêm tại niêm mạc họng, làm dịu các cơn đau rát và ngăn không cho nhiễm trùng lan rộng.

- Viêm phổi, viêm phế quản: Xuyên tâm liên hỗ trợ long đờm, giảm triệu chứng khó thở, ho kéo dài và làm sạch đường thở.

- Hen suyễn: Hoạt chất trong xuyên tâm liên giúp thư giãn đường thở, giảm các cơn ho dai dẳng, đặc biệt là ho do dị ứng hoặc thời tiết thay đổi.

2.2. Thanh nhiệt, giải độc cơ thể

Y học cổ truyền sử dụng xuyên tâm liên như một loại thảo dược giúp:

- Thanh nhiệt: Sử dụng xuyên tâm liên giúp làm mát cơ thể, giảm các triệu chứng nóng trong như nổi mụn nhọt, phát ban, bứt rứt khó chịu.

- Giải độc gan: Xuyên tâm liên hỗ trợ loại bỏ độc tố trong gan, cải thiện chức năng gan và ngăn ngừa các bệnh lý liên quan như viêm gan, men gan cao.

- Hỗ trợ điều trị triệu chứng ngộ độc thực phẩm: Thảo dược này thường được sử dụng để giảm triệu chứng ngộ độc thực phẩm như buồn nôn, đau bụng, tiêu chảy.

Xuyên tâm liên giúp hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa do ngộ độc thực phẩm

2.3. Tăng cường hệ miễn dịch

Xuyên tâm liên là thảo dược giúp tăng cường hệ miễn dịch tự nhiên vì:

- Kích thích sản sinh tế bào bạch cầu để cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường như vi khuẩn, virus.

- Tăng sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh cảm cúm trong mùa lạnh hoặc khi hệ miễn dịch bị suy yếu.

- Ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua không khí hoặc tiếp xúc như viêm họng, viêm amidan,...

2.4. Kháng khuẩn, kháng viêm mạnh mẽ

Một trong những công dụng nổi bật nhất của xuyên tâm liên là khả năng kháng khuẩn và kháng viêm:

- Xuyên tâm liên có thể tiêu diệt các loại vi khuẩn như E. coli, Salmonella, Helicobacter pylori - tác nhân gây viêm dạ dày, viêm ruột và tiêu chảy.

- Hoạt chất andrographolide trong xuyên tâm liên có đặc tính chống viêm mạnh, giảm viêm trong các bệnh lý như viêm khớp, viêm dạ dày, viêm gan,...

- Nhờ khả năng kháng khuẩn và làm sạch cơ thể, xuyên tâm liên được sử dụng để điều trị các vấn đề về da như mụn trứng cá, viêm da.

2.5. Hỗ trợ điều trị các bệnh lý tiêu hóa

Xuyên tâm liên giúp tăng tiết dịch tiêu hóa để cải thiện hấp thụ dinh dưỡng và giảm triệu chứng khó tiêu, đầy bụng. Ngoài ra, thảo dược này còn làm dịu niêm mạc ruột, giảm co thắt và ngăn ngừa tình trạng tiêu chảy do vi khuẩn hoặc nhiễm trùng.

2.6. Hỗ trợ điều trị ung thư

Xuyên tâm liên có khả năng ức chế sự phát triển của tế bào ung thư ở mức độ vừa phải, nhất là bệnh ung thư gan, ung thư phổi, ung thư dạ dày, ung thư vú,... 

2.7. Vị thuốc hạ sốt tự nhiên

Trong y học cổ truyền, xuyên tâm liên được dùng như thảo dược giúp hạ sốt tự nhiên. Một số bài thuốc trị sốt rét cũng dùng xuyên tâm liên vì khả năng chống lại ký sinh trùng.

3. Cách sử dụng xuyên tâm liên để điều trị bệnh

3.1. Có thể dùng xuyên tâm liên bằng những cách nào?

Dược liệu xuyên tâm liên thường được sử dụng với các cách sau:

- Sắc nước uống

Để thanh nhiệt cơ thể, giảm ho, giảm đau họng, hãy dùng 10 - 20g xuyên tâm liên khô đun với 1 lít nước trong 15 - 20 phút, sau đó chắt nước chia thành 2 - 3 lần uống trong ngày.

- Pha bột

Tán nhuyễn lá xuyên tâm liên khô, pha 1 - 2g bột với nước ấm hoặc trộn với mật ong, uống 2 lần/ngày để điều trị mệt mỏi do cảm cúm.

- Dùng viên nang 

Hiện nay, xuyên tâm liên đã được các nhà sản xuất dược phẩm bào chế dưới dạng viên nén hoặc viên nang để tiện cho việc sử dụng trong hỗ trợ điều trị bệnh. Xuyên tâm liên đã được các nhà sản xuất dược liệu nghiên cứu và bào chế thành dược phẩm để sử dụng trong việc phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm như sốt rét, cúm, COVID-19.

Khi dùng dược phẩm xuyên tâm liên dạng viên nang hay viên nén, người bệnh cần tuân thủ liều lượng khuyến cáo của nhà sản xuất.

- Làm thuốc đắp

Để giảm sưng, làm lành vết thương có thể nghiền nát lá xuyên tâm liên tươi, trộn với một ít nước, sau đó đắp lên vùng da bị tổn thương.

Xuyên tâm liên được nhiều nhà sản xuất dược phẩm bào chế dạng viên nang, bán trên thị trường

3.2. Những lưu ý khi sử dụng xuyên tâm liên 

Trong quá trình dùng xuyên tâm liên, người bệnh cần chú ý:

- Không lạm dụng xuyên tâm liên để tránh gặp phải các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, tiêu chảy,... 

- Không dùng xuyên tâm liên cho các đối tượng:

+ Thai phụ.

+ Người đang cho con bú.

+ Trẻ nhỏ dưới 5 tuổi.

+ Người bị dị ứng với thảo dược này.

Xuyên tâm liên là loại thảo dược tự nhiên quý giá với nhiều công dụng trong hỗ trợ điều trị các vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên những thông tin trong bài chỉ mang tính chất tham khảo, để phát huy tối đa công dụng của thảo dược, an toàn với sức khỏe, trước khi dùng xuyên tâm liên, người bệnh vẫn cần có sự hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

Quý khách hàng đang gặp dấu hiệu bất thường về sức khỏe cần thăm khám để chẩn đoán đúng nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp, có thể liên hệ đặt trước lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.