1. Tìm hiểu chỉ số tiểu đường tuýp 2 và đối tượng dễ mắc bệnh

Bệnh tiểu đường tuýp 2 là một trong những rối loạn chuyển hóa phổ biến, liên quan trực tiếp đến tình trạng đề kháng insulin và rối loạn tiết insulin. Để phát hiện sớm và kiểm soát bệnh, việc nắm rõ chỉ số tiểu đường tuýp 2 là điều cần thiết.

Chỉ số đường huyết có thể đo bằng nhiều phương pháp. Các chỉ số tham khảo để xác định tiểu đường tuýp 2 cụ thể là:

• Đường huyết lúc đói (FPG - Fasting Plasma Glucose): lớn hơn hoặc bằng 126 mg/dL (lớn hơn hoặc bằng 7.0 mmol/L).
• Đường huyết sau ăn 2 giờ (OGTT - Oral Glucose Tolerance Test): lớn hơn hoặc bằng 200 mg/dL (lớn hơn hoặc bằng 11.1 mmol/L).
• HbA1c (Hemoglobin A1c - chỉ số đường huyết trung bình 2 - 3 tháng): lớn hơn hoặc bằng 6.5%.

Chỉ số tiểu đường tuýp 2 được xác định dựa trên nhiều yếu tố

Dựa vào những chỉ số trên, một số nhóm đối tượng có nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2 mà bạn đọc cần lưu tâm là:

• Người trên 40 tuổi.
• Người thừa cân, béo phì (BMI cao hơn hoặc bằng 25) hoặc có vòng eo lớn (nam trên 90cm, nữ trên 80cm).
• Trong nhà có người thân đã bị tiểu đường. 
• Người ít vận động thể chất.
• Người thường xuyên ăn uống nhiều đường, chất béo bão hòa.
• Người đang mắc tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu.
• Phụ nữ từng bị đái tháo đường thai kỳ, sinh con trên 4 kg hoặc có hội chứng đa nang.

2. Xác định chỉ số tiểu đường bằng những cách nào?

Đái tháo đường là bệnh lý mạn tính tương đối phổ biến, có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị sớm. Một trong những bước quan trọng nhất là xác định chỉ số tiểu đường tuýp 2 thông qua các xét nghiệm y khoa, cụ thể:

2.1. Xét nghiệm Hemoglobin A1C

Xét nghiệm HbA1c giúp ghi lại mức đường trong máu của bạn trong suốt 2 - 3 tháng gần nhất. Thông qua mẫu máu nhỏ, bác sĩ có thể kết luận việc bạn kiểm soát đường huyết tốt hay không. Các mức chỉ số tham khảo như sau:

• Chỉ số dưới 5.7%: Mức bình thường.
• Từ 5.7 - 6.4%: Bạn đang ở mức tiền tiểu đường.
• Từ 6.5% trở lên: Được xem là mắc tiểu đường.

Ưu điểm của xét nghiệm này là bạn không cần nhịn ăn. Tuy nhiên, nếu bạn bị một số tình trạng nhất định như: thiếu máu, mang đột biến hemoglobin, bệnh thận mạn hoặc có truyền máu thì kết quả xét nghiệm có thể sẽ không được chính xác.

Xét nghiệm Hemoglobin A1C được sử dụng nhiều trong chẩn đoán và theo dõi bệnh lý tiểu đường

2.2. Xét nghiệm đường huyết khi đói

Đây là cách đo lượng đường trong máu sau khi bạn đã nhịn ăn ít nhất 8 giờ, thường là sau một đêm ngủ. Chỉ số kết quả tham khảo như sau:

• Dưới 100 mg/dL (5.6 mmol/L): Bình thường.
• Từ 100 - 125 mg/dL (5.6 - 6.9 mmol/L): Tiền tiểu đường.
• Từ 126 mg/dL trở lên: Đã mắc bệnh tiểu đường.

2.3. Xét nghiệm Glucose trong máu một cách ngẫu nhiên

Đúng như tên gọi, xét nghiệm này có thể làm bất cứ lúc nào trong ngày, không cần nhịn ăn. Chỉ cần lấy máu và đo, bác sĩ đã biết ngay chỉ số đường huyết tại thời điểm đó. Nếu kết quả từ 200 mg/dL (11.1 mmol/L) trở lên và bạn có triệu chứng như khát nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhanh,… thì khả năng cao là tiểu đường.

Phương pháp này hữu ích khi cần chẩn đoán nhanh, nhất là với bệnh nhân đang có dấu hiệu bất thường rõ rệt.

2.4. Xét nghiệm bằng cách uống glucose

Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống được coi là phương pháp “chuẩn vàng” để phát hiện rối loạn đường huyết. Quy trình tiến hành khá kỹ lưỡng: người bệnh phải nhịn ăn từ tối hôm trước, sáng hôm sau đến cơ sở y tế để lấy máu. Sau đó, bạn sẽ được cho uống một dung dịch chứa 75g đường glucose và chờ khoảng hai giờ trước khi lấy máu lần thứ hai.

Nếu đường huyết vẫn giữ mức bình thường, bạn có thể yên tâm. Nhưng nếu chỉ số vượt ngưỡng, bác sĩ có thể đưa ra chẩn đoán bạn đang ở giai đoạn tiền tiểu đường hoặc đã mắc bệnh.

Các phương pháp chẩn đoán tiểu đường đều cần lấy máu để xét nghiệm

3. Bị tiểu đường tuýp 2 nguy hiểm thế nào?

Tiểu đường tuýp 2 thường được gọi là “căn bệnh âm thầm” bởi người bệnh có thể sống nhiều năm mà không biết mình mắc bệnh, các dấu hiệu cũng không rõ ràng ở giai đoạn đầu. 

Nếu điều trị chậm trễ ở giai đoạn muộn, bệnh sẽ gây ra những nguy hiểm như:

• Biến chứng tim mạch: Lượng đường trong máu cao kéo dài làm tổn thương thành mạch, nguy hiểm hơn là gây xơ vữa động mạch và tăng rủi ro nhồi máu cơ tim, đột quỵ. 
• Tổn thương thận: Bệnh lý tiểu đường có thể dẫn đến bệnh thận mạn tính. 
• Ảnh hưởng đến mắt: Đường huyết cao gây bệnh võng mạc tiểu đường, làm giảm thị lực, mờ mắt và có thể dẫn đến mù lòa.
• Tổn thương thần kinh: Người bệnh dễ bị tê bì, đau nhức tay chân do hệ thần kinh ngoại biên bị phá hủy. 

Tiểu đường khiến người bệnh dễ gặp biến chứng tim mạch

4. Người bệnh cần làm gì để kiểm soát chỉ số tiểu đường?

Để kiểm soát chỉ số tiểu đường không tăng cao và hỗ trợ quá trình điều trị bệnh tốt nhất, dưới đây là điều người bệnh cần lưu ý:

4.1. Kiểm soát chế độ ăn uống

Người bệnh cần hạn chế tối đa các loại thực phẩm nhiều đường, tinh bột tinh chế như bánh ngọt, nước ngọt có ga hay cơm trắng quá nhiều. Thay vào đó, hãy ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, rau xanh, trái cây ít ngọt và chất đạm từ cá, thịt nạc, đậu hũ. 

Bên cạnh đó, lượng thức ăn cũng rất quan trọng. Người bệnh nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, ăn đúng giờ để tránh tình trạng tăng hoặc hạ đường huyết đột ngột. 

4.2. Tránh thuốc lá, rượu bia

Việc bỏ thuốc lá và hạn chế tối đa rượu bia là một trong những bước quan trọng để bảo vệ mạch máu và ổn định sức khỏe. Nếu việc từ bỏ quá khó khăn, người bệnh có thể tìm sự hỗ trợ từ bác sĩ hoặc chuyên gia cai nghiện.

4.3. Tập luyện và vận động

Các hoạt động thể chất, dù là đi bộ nhẹ nhàng, đạp xe hay bơi lội, đều giúp hạ đường huyết và cải thiện độ nhạy insulin. Người bệnh nên duy trì ít nhất 30 phút tập luyện mỗi ngày, 5 ngày trong tuần. Không cần vận động quá nặng, chỉ cần đều đặn và vừa sức.

Người bệnh cần chăm chỉ tập thể dục thể thao thường xuyên

4.4. Uống thuốc theo chỉ dẫn và khám định kỳ

Việc điều trị tiểu đường không thể chỉ dựa vào chế độ ăn uống và vận động, mà còn cần sự theo dõi y khoa chặt chẽ. Người bệnh cần thăm khám định kỳ để kiểm tra đường huyết, mỡ máu, huyết áp cũng như các chỉ số liên quan.

Bên cạnh đó, các loại thuốc điều trị tiểu đường, bao gồm thuốc uống hoặc insulin, chỉ phát huy hiệu quả khi được sử dụng đúng liều, đúng thời điểm theo chỉ định của bác sĩ. Tuyệt đối không tự ý ngưng thuốc hoặc thay đổi phác đồ, vì điều này có thể làm bệnh tiến triển nhanh và gây biến chứng nguy hiểm.

Có thể thấy, chỉ số tiểu đường tuýp 2 không đơn thuần là một con số mà là thước đo phản chiếu tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Chủ động kiểm soát chế độ ăn uống, rèn luyện thể chất, kết hợp thăm khám và tuân thủ phác đồ điều trị sẽ giúp chỉ số duy trì ổn định, bảo vệ sức khỏe người bệnh. 

Một địa chỉ y tế chất lượng bạn có thể tham khảo và lựa chọn là Hệ thống Y tế MEDLATEC. Nếu có nhu cầu thăm khám tại MEDLATEC, Quý khách có thể gọi đến hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn.