1. Định nghĩa về kháng nguyên CA 125

Kháng nguyên CA 125 là một chất đánh dấu khối u có trong huyết thanh được xác định vào năm 1981 trên bề mặt tế bào ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, độ nhạy và độ đặc hiệu của nó trong chẩn đoán ung thư buồng trứng không cao. Một phân tích tổng hợp của 51 nghiên cứu được công bố vào năm 2012 báo cáo độ nhạy là 78,7% và độ đặc hiệu là 77,9%. Những kết quả hạn chế này là hệ quả tất yếu của độ nhạy thấp của CA 125 trong việc phát hiện ung thư ở giai đoạn đầu, các biến thể sinh lý về mức độ này có liên quan đến tuổi tác và tình trạng mãn kinh, cũng như sự gia tăng của CA 125 trong cả ung thư lành tính và ác tính.

Một xét nghiệm quan trọng trong ung thư buồng trứng

CA 125 là một glycoprotein xuyên màng được biểu hiện bởi vô số tế bào, khỏe mạnh và ác tính, chủ yếu có nguồn gốc từ trung mô. CA 125 không có ở mô buồng trứng khỏe mạnh, nhưng được biểu hiện ở hơn 80% các tế bào khối u buồng trứng không nhầy. CA 125 cũng được tìm thấy ở các tế bào màng phổi, màng ngoài tim, phúc mạc, nội mạc tử cung và đường sinh dục cũng như màng ối. Với vô số tế bào có khả năng tiết ra nó, không có gì ngạc nhiên khi CA 125 tăng lên trong nhiều tình huống, cả lành tính và ác tính. Do đó, xét nghiệm CA 125 không được sử dụng làm xét nghiệm sàng lọc ung thư buồng trứng.

Ung thư buồng trứng chiếm 5,4% tỷ lệ tử vong do ung thư ở phụ nữ, tình trạng này ảnh hưởng đến 15 phụ nữ trong số 100.000 phụ nữ và đặc biệt ảnh hưởng nhiều hơn đến những người từ 55 đến 70 tuổi. Tại thời điểm chẩn đoán lâm sàng, CA 125 tăng cao ở 50% trường hợp ung thư giai đoạn I và hơn 90% trường hợp ở giai đoạn II, III và IV.

CA 125 là một trong những phân tử được nhóm lại dưới tên của các chất đánh dấu. Những phân tử này tăng lên trong quá trình xuất hiện các mô ung thư. Liều lượng CA 125 trong chất lỏng sinh học, chẳng hạn như máu, nước tiểu, dịch tiết, giúp phát hiện sự hiện diện của các tế bào khối u. Các dấu ấn này có thể tham gia sàng lọc, chẩn đoán, tiên lượng, đánh giá hiệu quả điều trị, theo dõi bệnh và phát hiện tái phát ung thư.

2. Tại sao phải phân tích CA 125?

Xét nghiệm CA 125 chủ yếu được sử dụng để theo dõi phản ứng của bệnh nhân sau khi điều trị ung thư buồng trứng: xét nghiệm này đưa ra các dấu hiệu về hiệu quả điều trị hoặc khả năng tái phát bệnh.

Sau khi điều trị bằng phẫu thuật và hóa trị, bệnh nhân cần thực hiện xét nghiệm CA 125 cứ sau 2 đến 4 tháng trong 2 năm đầu, 6 tháng một lần trong năm thứ ba, sau đó là hàng năm.

CA 125 tăng giảm phụ thuộc vào nhiều yếu tố

Xét nghiệm này không được sử dụng để sàng lọc ung thư buồng trứng vì những lý do sau:

• Ở phụ nữ bị ung thư buồng trứng giai đoạn đầu mức CA 125 không cao hơn mức trung bình.

• Sự hiện diện của CA 125 không đặc hiệu đối với ung thư buồng trứng (có thể tăng lên khi có bệnh lành tính hoặc ung thư khác ngoài buồng trứng). Ngoài ra, CA 125 thậm chí còn tăng liên tục ở khoảng 1% phụ nữ khỏe mạnh.

3. Những kết quả nào có thể tìm thấy từ việc phân tích CA 125?

Xét nghiệm CA 125 được thực hiện thông qua xét nghiệm máu để đo lượng protein có tên gọi là CA 125 trong máu. Việc kiểm tra bao gồm lấy một mẫu máu tĩnh mạch, thường được thực hiện ở nếp gấp khuỷu tay. Xét nghiệm này dựa trên việc sử dụng kháng thể kháng CA 125 có khả năng nhận ra protein có trong huyết thanh của bệnh nhân.

Độ nhạy CA 125 phụ thuộc vào giai đoạn ung thư tại thời điểm chẩn đoán

Nồng độ CA 125 được coi là bình thường khi kết quả nhỏ hơn 35 U/ml. Lưu ý rằng ngưỡng này có thể thay đổi một chút tùy thuộc vào các phòng thí nghiệm thực hiện phân tích.

Nếu mức CA 125 không đổi hoặc tăng lên trong quá trình điều trị, điều đó có nghĩa là ung thư không đáp ứng với điều trị, còn mức độ CA 125 giảm xuống là việc điều trị đã có hiệu quả. Mức độ CA 125 tăng lên sau khi điều trị ung thư có nghĩa là bệnh đã xuất hiện trở lại (sự tái phát).

Lưu ý rằng mức CA 125 tăng nhẹ không nhất thiết là một dấu hiệu xấu. Thay vào đó, bác sĩ quan sát xu hướng tăng theo thời gian để tìm ra nguyên nhân.

4. CA 125 tăng trong những trường hợp nào?

CA 125 tăng trong những trường hợp nào? Sự gia tăng mức CA 125 có thể là sự hiện diện của các tình trạng không phải ung thư như:

• U nang buồng trứng.

• Viêm tụy.

• Bệnh gan (xơ gan, viêm gan).

• Viêm màng phổi.

• U xơ (khối u lành tính nằm trên thành tử cung).

• Lạc nội mạc tử cung (sự hiện diện của mô được tạo thành từ các tế bào nội mạc tử cung - lớp lót lót tử cung - bên ngoài tử cung).

• Hoặc đơn giản là mang thai hoặc kinh nguyệt.

CA 125 tăng cũng có thể là một dấu hiệu của bệnh ung thư: không chỉ là bệnh ung thư buồng trứng, mà còn là ung thư tử cung, vú, phổi, dạ dày, tuyến tụy, gan hoặc ung thư đại trực tràng.

CA 125 tăng trong nhiều trường hợp bệnh

Ngoài ra, sự gia tăng CA 125 trong nhiều tình huống lành tính và độ nhạy thấp ở giai đoạn đầu khiến xét nghiệm này không phù hợp để sàng lọc ung thư buồng trứng. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp tăng CA 125 lành tính xảy ra ở phụ nữ tiền mãn kinh, 80% trường hợp ung thư buồng trứng liên quan đến phụ nữ sau mãn kinh từ 50 tuổi trở lên. Do đó, xét nghiệm này có thể được coi là một biện pháp kiểm tra sàng lọc cho phụ nữ sau mãn kinh. Để cho phép sàng lọc hiệu quả, bệnh lý được sàng lọc phải khá thường xuyên, đây cũng là một trong những hạn chế của sàng lọc ung thư buồng trứng.

Trên đây là những thông tin liên quan đến chỉ số kháng nguyên CA 125 và giải đáp thắc mắc: “CA 125 tăng trong trường hợp nào?”. Nếu bạn nghi ngờ mắc các bệnh liên quan đến CA 125 tăng nêu trên, hãy đến các Phòng khám, Bệnh viện thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được chẩn đoán, điều trị sớm.

MEDLATEC là đơn vị y tế có bề dày kinh nghiệm gần 30 năm, quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ đầu ngành giàu kinh nghiệm và Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn chất lượng với 2 chứng chỉ quan trọng được cấp là: ISO 15189: 2012 và CAP (Hoa Kỳ), qua đó sẽ giúp bạn an tâm trong quá trình khám chữa bệnh tại đây.

Ngoài ra, MEDLATEC còn triển khai dịch vụ xét nghiệm tận nơi mang lại nhiều tiện ích cho khách hàng. Sau khi có kết quả, khách hàng sẽ nhận được thông báo qua tin nhắn SMS và chỉ cần click vào đường link trong nội dung là có thể nhận được kết quả online hoặc tra cứu trực tuyến trên website medlatec.vn hay app my Medlatec.

Nếu có nhu cầu đặt lịch thăm khám hoặc sử dụng dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi, quý khách hãy gọi tới số 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.