1. Tình hình bệnh Whitmore ở Việt Nam 

Vi khuẩn ăn thịt người Burkholderia pseudomallei gây bệnh Whitmore thường phát triển tại các khu vực bị ô nhiễm nguồn nước, đất. Đặc biệt là vào mùa mưa lũ, loại vi khuẩn này lại càng có cơ hội sinh sôi mạnh. 

Chỉ tính từ đầu tháng 9 đến đầu tháng 10/2025, nước ta đã ghi nhận 3 ca nhiễm Whitmore, tập trung tại tỉnh Lào Cai. Cả 3 bệnh nhân mới được phát hiện đều sinh sống tại vùng nông thôn, thường xuyên tiếp xúc với bùn đất, nước bẩn. Đây có thể là nguồn lây nhiễm vi khuẩn ăn thịt người. 

Bệnh Whitmore thường có xu hướng tăng vào mùa mưa lũ

Bệnh Whitmore ở Việt Nam chưa bùng phát dịch trên diện rộng. Tuy nhiên, trước ảnh hưởng của hậu mưa bão, lũ lụt, ngập úng tại nhiều tỉnh thành, nguy cơ xuất hiện dịch bệnh là hoàn toàn có thể. 

2. Mức độ nguy hiểm của bệnh Whitmore

Phần lớn các ca nhiễm vi khuẩn ăn thịt người đều phải đối mặt với biến chứng nhiễm trùng máu và viêm phổi. Tỷ lệ tử vong khi mắc căn bệnh này là tương đối cao, đặc biệt là ở bệnh nhân bị sốc nhiễm khuẩn không được điều trị kịp thời. 

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), tỷ lệ tử vong ở người nhiễm bệnh Whitmore dao động từ 10% đến 50%. Căn bệnh này hiện chưa có vắc xin phòng ngừa. Một khi mắc bệnh, người bệnh thường phải trải qua liệu trình điều trị bằng kháng sinh phức tạp, dài ngày. 

Mặc dù vậy tại Việt Nam, bệnh Whitmore dường như chưa được nhiều người dân biết đến. Ngay cả trong quá trình chẩn đoán, đôi khi căn bệnh này vẫn bị bỏ sót hoặc nhầm lẫn với các bệnh lý về phổi. Trường hợp điều trị không đúng phác đồ, người mắc bệnh Whitmore có nguy cơ phải đối mặt với tình trạng tái phát, gây suy giảm sức khỏe nghiêm trọng. 

Trường hợp không được điều trị kịp thời, người bị nhiễm bệnh Whitmore có nguy cơ tử vong cao

Cho đến nay, bệnh Whitmore chưa có vắc xin đặc hiệu. Do đó, để tăng tỷ lệ sống, phòng tránh biến chứng nguy hiểm, mọi người cần chú ý theo dõi biểu hiện của cơ thể, đi khám ngay khi xuất hiện dấu hiệu bất thường. 

3. Triệu chứng nhận biết

Triệu chứng ở người bị nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei không phải lúc nào cũng giống nhau. Trong phần lớn các trường hợp, triệu chứng bệnh có xu hướng xuất hiện trong 1 đến 3 tuần kể từ khi tiếp xúc với nguồn gây bệnh. Tuy nhiên, cũng có một số ít trường hợp, triệu chứng bệnh lặp đi lặp lại trong nhiều tháng thậm chí là nhiều năm. Dấu hiệu của bệnh Whitmore thường bị nhầm lẫn với bệnh lý về phổi, ảnh hưởng đến hiệu quả chẩn đoán. 

Đôi khi, bệnh có thể tiến triển khu trú, biểu hiện thông qua vết loét da, cùng với triệu chứng sốt cao, sưng và đau nhức các cơ. Căn bệnh này có xu hướng biểu hiện theo dạng nhiễm trùng phổi. Những triệu chứng đặc trưng xuất hiện ở người bệnh là ho, đau tức ngực, đau đầu, sốt cao, chán ăn. 

Dù mới mắc bệnh hay đã ủ bệnh từ lâu, các hệ cơ quan của bệnh nhân nhiễm vi khuẩn ăn thịt vẫn có nguy cơ bị ảnh hưởng. Trong đó, nhiễm trùng máu là biến chứng nguy hiểm của bệnh Whitmore với các biểu hiện như: 

• Sốt cao. 
• Đau nhức đầu. 
• Khó thở. 
• Đau bụng. 
• Đau tức ngực. 
• Đau nhức cơ. 
• Lú lẫn. 
• Lên cơn co giật. 

Sốt cao, đau nhức cơ thể là dấu hiệu cho thấy người bệnh đang bị nhiễm trùng máu

4. Cách thức chẩn đoán và điều trị

Tình trạng nhiễm vi khuẩn Burkholderia pseudomallei không dễ để phát hiện thông qua triệu chứng thông thường. Việc chẩn đoán bệnh lý này cần dựa trên các xét nghiệm chuyên sâu. Sau khi xác định chính xác tình trạng bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ kháng sinh phù hợp. 

4.1. Chẩn đoán

Khi nghi ngờ bệnh nhân bị nhiễm bệnh Whitmore thông qua thăm khám lâm sàng, điều tra dịch tễ, bác sĩ có thể chỉ định một xét nghiệm chuyên sâu như: 

• Xét nghiệm máu: Cung cấp thông tin cần thiết phục vụ chẩn đoán sớm những trường hợp bệnh tiến triển cấp tính. Tuy vậy, dù xét nghiệm máu cho kết quả âm tính, bệnh nhân vẫn chưa được loại trừ hoàn toàn nguy cơ nhiễm Whitmore. 
• Các xét nghiệm cần thiết khác: Trong một số trường hợp, bệnh nhân cần làm các xét nghiệm bổ sung như: 

• Xét nghiệm kết dính hồng cầu gián tiếp. 
• Xét nghiệm PCR tìm vật liệu di truyền của B.pseudomallei. 
• Xét nghiệm nuôi cấy vi khuẩn. 

Xét nghiệm máu cung cấp thông tin cần thiết cho quá trình chẩn đoán bệnh Whitmore 

4.2. Điều trị

Bệnh nhân bị nhiễm vi khuẩn ăn thịt người Burkholderia pseudomallei cần được điều trị bằng kháng sinh. Tùy mức độ tiến triển, bác sĩ sẽ chỉ định loại kháng sinh phù hợp. Trong đó: 

• Với trường hợp nhẹ: Các loại kháng sinh thường được chỉ định là Amoxicillin-Clavulanate, Ceftriaxone, Imipenem, Ceftazidime. 
• Với trường hợp nặng: Thường phải dùng kết hợp hai loại kháng sinh trong số các loại kháng sinh phổ biến dùng trong điều trị Whitmore. Việc điều trị có thể kéo dài. 

Trong phần lớn trường hợp, bệnh nhân mắc Whitmore cần điều trị bằng kháng sinh liều cao như Ceftazidime trong 2 đến 4 tuần đầu. Sau đó, bệnh nhân cần tiếp tục duy trì dùng kháng sinh theo đường uống trong 3 đến 6 tháng tiếp theo hoặc dài hơn, tùy tình trạng bệnh. 

Bên cạnh điều trị bằng kháng sinh, người bệnh cần được kết hợp vệ sinh vết thương, xử lý tổn thương tại vùng mũi, họng. Trong những trường hợp hiếm, nếu tổn thương phổi do Whitmore tạo thành ổ áp xe khu trú và không đáp ứng với điều trị kháng sinh kéo dài, bác sĩ có thể cân nhắc can thiệp dẫn lưu hoặc phẫu thuật cắt bỏ phần phổi bị tổn thương. 

5. Làm thế nào để phòng ngừa nhiễm bệnh Whitmore? 

Hiện nay, bệnh Whitmore chưa có vắc xin phòng ngừa. Để chủ động phòng tránh căn bệnh nguy hiểm này, người dân trong khu chịu ảnh hưởng của mưa bão, ngập úng lâu ngày cần lưu ý:

• Luôn đeo găng tay, khẩu trang, đi ủng khi dọn dẹp vệ sinh sau lũ hoặc làm nông. 
• Trường hợp có vết thương hở, mọi người không nên tiếp xúc với bùn đất hoặc nước ô nhiễm. 
• Vệ sinh cá nhân hằng ngày, rửa tay thường xuyên bằng xà phòng diệt khuẩn. 
• Chế biến chín các loại thực phẩm, sử dụng nguồn nước sạch.

Khi lao động, dọn dẹp, mọi người cần đi găng tay bảo vệ

Hy vọng thông qua chia sẻ ở trên, bạn đọc đã phần nào nắm bắt diễn biến tình hình bệnh Whitmore ở Việt Nam để chủ động phòng ngừa. Nếu đang sinh sống trong khu vực ô nhiễm, thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão lũ, bạn nên đi khám khi nhận thấy cơ thể xuất hiện bất kỳ triệu chứng bất thường nào. Hệ thống Y tế MEDLATEC hiện là địa chỉ y tế uy tín được nhiều khách hàng tin tưởng. Để đặt lịch khám cụ thể tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ số tổng đài 1900 56 56 56.