1. Tìm hiểu chung về chỉ số đường huyết

chỉ số đường huyết là chỉ số đo lượng đường (glucose) trong máu, đơn vị là mmol/L hoặc mg/dL. Thông thường, lượng đường trong máu luôn biến động theo từng thời điểm trong ngày, thay đổi theo chế độ ăn uống cũng như thói quen sinh hoạt. 

Chỉ số đường huyết luôn thay đổi theo từng thời điểm trong ngày

Thực tế, trong máu luôn có một lượng glucose nhất định. Trường hợp đường huyết thường xuyên tăng cao có thể dẫn đến bệnh lý tiểu đường. Đây là bệnh lý mạn tính, cần điều trị và theo dõi thường xuyên để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm với cơ thể. 

Việc xác định chỉ số đường huyết sẽ giúp mọi người chủ động nắm bắt sự thay đổi của lượng glucose trong máu, phát hiện sớm tiền đái tháo đường, qua đó có thể phòng ngừa hoặc điều trị kiểm soát bệnh lý này tốt hơn. 

2. Tìm hiểu chỉ số đường huyết lúc đói của người bình thường

Về cơ bản, chỉ số đường huyết sẽ được phân chia thành 4 loại cơ bản. Bao gồm:

• Chỉ số đường huyết bất kỳ. 
• Chỉ số đường huyết lúc đói. 
• Chỉ số đường huyết sau ăn 1 hoặc 2 giờ. 
• Chỉ số đường huyết xác định theo xét nghiệm HbA1C. 

Trong đó, chỉ số đường huyết lúc đói của người bình thường phổ biến là từ 3.9 đến 5.5 mmol/L. Chỉ số này cho biết lượng glucose được cơ thể kiểm soát hiệu quả trong một quãng thời gian phải nhịn ăn. 

Chỉ số đường huyết lúc đói của người bình thường là từ 3.9 đến 5.5 mmol/L

3. Chỉ số đường huyết ở một số thời điểm khác trong ngày?

Bên cạnh lúc đói, bạn cũng nên theo dõi đường huyết tại những thời điểm khác trong ngày như:

• Sau khi ăn 1 đến 2 giờ: Lượng đường huyết bình thường nhỏ hơn 7.8 mmol/L. 
• Trước lúc đi ngủ: Không có ngưỡng “bình thường” tuyệt đối. Thông thường, mục tiêu kiểm soát đường huyết (với người tiểu đường) là khoảng 5.0 - 7.2 mmol/L trước khi ngủ, để tránh hạ đường huyết ban đêm. Với người khỏe mạnh, đường huyết thường nằm trong khoảng 4.0 - 6.0 mmol/L. 

Bạn có thể đo đường huyết sau khi ăn khoảng 1 đến 2 tiếng

4. Khi nào nên làm xét nghiệm đường huyết? 

Thực tế, mọi người có thể tự kiểm tra đường huyết tại nhà bằng các loại máy đo cầm tay dễ sử dụng. Với những loại máy chuyên dụng này, bạn không khó để xác định lượng đường huyết lúc đói, sau khi ăn hoặc trước khi đi ngủ hàng ngày. Tuy nhiên, kết quả đo bằng thiết bị cầm tay tại nhà chỉ có tính chất tham khảo. Nếu muốn nhận kết quả phân tích chính xác, bạn cần làm xét nghiệm tại các cơ sở y tế uy tín. 

Hiện nay, để chẩn đoán và theo dõi bệnh đái tháo đường, các xét nghiệm được công nhận và thường dùng gồm: HbA1c, đường huyết lúc đói, và nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT). Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ lựa chọn xét nghiệm phù hợp. Cụ thể là: 

• Xét nghiệm HbA1C: Giúp xác định nồng độ đường huyết trung bình trong 3 tháng gần nhất. Phương pháp xét nghiệm này giữ vai trò quan trọng trong quá trình đánh giá tình trạng glucose gắn vào hồng cầu. Xét nghiệm HbA1C chủ yếu được chỉ định trong chẩn đoán và theo dõi mức độ đáp ứng điều trị ở bệnh nhân mắc tiểu đường type 2. Một trong các tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường là khi HbA1c cao hơn hoặc bằng 6.5%. Tuy nhiên chỉ số HbA1c vẫn có giới hạn trong một số trường hợp (thiếu máu mạn tính, có biến thể hemoglobin) - không nên dùng đơn độc khi có biểu hiện lâm sàng không tương ứng. 
• Xét nghiệm dung nạp glucose theo đường uống: Bệnh nhân cần nhịn ăn trước lúc lấy mẫu xét nghiệm tối thiểu 8 tiếng. Theo đó, nhân viên y tế sẽ yêu cầu bệnh nhân uống 200ml nước pha cùng 75g glucose. Với phương pháp này, bạn thường phải làm xét nghiệm vào 2 thời điểm, bao gồm trước và sau khi uống glucose 2 tiếng. Trong nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống, nếu sau 2 giờ chỉ số đường huyết nhỏ hơn 7.8 mmol/L được xem là bình thường. Trường hợp kết quả từ 7.8 đến dưới 11.1 mmol/L cho thấy tình trạng rối loạn dung nạp glucose (tiền đái tháo đường), còn khi cao hơn hoặc bằng 11.1 mmol/L thì có thể chẩn đoán bệnh nhân đã mắc tiểu đường. 
• Xét nghiệm đường huyết lúc đói hay Fasting Glucose Plasma: Bệnh nhân cũng được yêu cầu nhịn ăn trước lúc lấy mẫu xét nghiệm tối thiểu 8 tiếng. Nếu kết quả nhỏ hơn 5.6 mmol/L được xem là bình thường. Trường hợp từ 7.0 mmol/L trở lên cho thấy bệnh nhân đã mắc đái tháo đường. Nếu nồng độ đường huyết dao động trong khoảng 5.6 - 6.9 mmol/L, bệnh nhân có khả năng đang ở giai đoạn tiền đái tháo đường (rối loạn đường huyết lúc đói) và thường được khuyến cáo làm xét nghiệm lặp lại hoặc kết hợp thêm các xét nghiệm khác để xác định tình trạng chính xác.

Nếu có nguy cơ cao bị tiểu đường, bạn nên làm xét nghiệm kiểm tra định kỳ

Nhìn chung, khi nào nên làm xét nghiệm đường huyết phụ thuộc vào mục đích: sàng lọc ở người chưa biết bệnh hoặc theo dõi ở người đã được chẩn đoán. Cụ thể:

• Sàng lọc để phát hiện tiền đái tháo đường hoặc tiểu đường ở người chưa biết bệnh: Nên sàng lọc ở người lớn có yếu tố nguy cơ (ví dụ: thừa cân, béo phì, tiền sử gia đình đái tháo đường, tăng lipid máu, tăng huyết áp, tiền sử đái tháo đường thai kỳ, hội chứng buồng trứng đa nang, một số nhóm dân tộc có nguy cơ cao, hút thuốc, ít vận động, bệnh mạch máu). Nếu lần sàng lọc đầu tiên bình thường, thường lặp lại ít nhất mỗi 3 năm ở người có nguy cơ trung bình. Nếu có tiền đái tháo đường, nên theo dõi hàng năm để phát hiện tiến triển.
• Theo dõi (đối với người đã được chẩn đoán đái tháo đường): Tần suất xét nghiệm HbA1c phụ thuộc vào mức độ kiểm soát và thay đổi điều trị. Nếu đã đạt mục tiêu và ổn định: kiểm tra khoảng 2 lần/năm (tức khoảng mỗi 6 tháng). Không đạt mục tiêu hoặc vừa thay đổi, điều chỉnh điều trị: kiểm tra khoảng mỗi 3 tháng (tức 3 - 4 lần/năm) cho tới khi ổn định. 

5. Lưu ý khi làm xét nghiệm 

Khi làm xét nghiệm đường huyết chuyên sâu, mọi người cần lưu ý những vấn đề sau:

• Nên nhịn ăn trước 8 đến 10 tiếng nếu làm xét nghiệm dung nạp glucose theo đường uống hoặc xét nghiệm đường huyết lúc đói. 
• Bạn không cần nhịn ăn nếu chỉ làm xét nghiệm HbA1c đơn lẻ.
• Bạn cần thông báo cho bác sĩ các loại thuốc đang dùng (nếu có) trước khi lấy mẫu máu xét nghiệm. 
• Thông báo tình hình bệnh lý (nếu có) trước khi lấy mẫu xét nghiệm. Đặc biệt là những căn bệnh dễ ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm như thiếu máu tan huyết, từng có tiền sử bị thiếu máu. 

Trường hợp nào xét nghiệm HbA1c đơn lẻ, bạn không cần nhịn ăn

6. Tham khảo cách duy trì đường huyết ổn định

Nếu muốn duy trì chỉ số đường huyết ở mức bình thường, bạn nên điều chỉnh lối sống theo hướng lành mạnh. Cụ thể như: 

• Ăn uống khoa học: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm giàu tinh bột, đường tinh luyện. Thay vào đó, bạn nên tích cực bổ sung gạo lứt, ngũ cốc, rau xanh và trái cây,... vào chế độ ăn, duy trì thói quen ăn uống đúng giờ, không nhịn ăn sáng. 
• Tập luyện thể dục hằng ngày: Đây là cách đơn giản giúp độ nhạy của insulin tăng, từ đó thúc đẩy vận chuyển glucose vào máu. Ban đầu, bạn nên thử sức với các bộ môn đơn giản như đi bộ hoặc đạp xe. 
• Ngủ đủ giấc: Duy trì thói quen ngủ từ 7 đến 8 tiếng/ngày để cơ thể được nghỉ ngơi, hỗ trợ ổn định đường huyết. Đồng thời, một giấc ngủ ngon có thể giúp bạn giảm bớt căng thẳng, phần nào kiểm soát tình trạng tăng đường huyết. 
• Không để cân nặng tăng quá mức: Người bị tiền tiểu đường cần áp dụng các biện pháp kiểm soát cân nặng để chủ động phòng ngừa tiểu đường. 

Song song với đó, mọi người hãy duy trì lịch khám sức khỏe định kỳ hoặc khám khi nhận thấy cơ thể có dấu hiệu tăng đường huyết. Để theo dõi lượng đường huyết mỗi ngày, bạn có thể sử dụng thiết bị đo tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. 

Hy vọng rằng sau những chia sẻ trên đây, bạn đã biết chỉ số đường huyết lúc đói của người bình thường là bao nhiêu. Để lượng đường huyết không tăng hoặc giảm quá mức, bạn cần cố gắng duy trì lối sống lành mạnh và thăm khám sức khỏe định kỳ tại cơ sở y tế uy tín như Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ tư vấn chi tiết hơn. Để đặt lịch khám hoặc xét nghiệm tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.