1. Tác dụng vitamin A đối với sức khỏe của trẻ

vitamin A là dưỡng chất thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, từ thị lực, hệ miễn dịch đến tăng trưởng thể chất. Đây là vi chất mà cơ thể không tự tổng hợp, vì vậy trẻ cần được bổ sung qua chế độ ăn hoặc uống theo chương trình dự phòng quốc gia. Dưới đây là những lợi ích quan trọng nhất mà vitamin A mang lại:

Hỗ trợ phát triển thị lực và bảo vệ mắt

Vitamin A là thành phần cấu tạo của sắc tố võng mạc, giúp trẻ nhìn rõ trong điều kiện ánh sáng yếu và ngăn ngừa tình trạng khô mắt. Trẻ thiếu vitamin A dễ bị quáng gà, khô giác mạc, thậm chí có nguy cơ mù lòa nếu kéo dài. Bổ sung đầy đủ giúp mắt trẻ khỏe mạnh, phản xạ tốt và giảm các bệnh lý về mắt.

Vitamin A đóng vai trò quan trọng đối với thị lực của trẻ 

Tăng cường hệ miễn dịch

Vitamin A có vai trò quan trọng trong việc duy trì lớp niêm mạc bảo vệ của cơ thể - “hàng rào” chống lại vi khuẩn và virus. Trẻ được bổ sung đủ sẽ có sức đề kháng tốt hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu chảy hoặc các bệnh lý do virus gây ra. Đây cũng là lý do vitamin A được xem là vi chất quan trọng trong việc phòng ngừa tử vong ở trẻ nhỏ.

Hỗ trợ tăng trưởng và phát triển cơ thể

Vitamin A tham gia vào quá trình tăng sinh tế bào, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển xương và các cơ quan. thiếu vitamin A lâu dài có thể khiến trẻ chậm lớn, giảm cân, ăn uống kém và suy dinh dưỡng. Ngược lại, trẻ được bổ sung đủ sẽ có khả năng tăng trưởng tốt hơn cả về chiều cao lẫn cân nặng.

Bảo vệ da và niêm mạc

Vitamin A giúp duy trì cấu trúc và độ ẩm của da, nhờ đó giảm tình trạng khô da, nứt nẻ hoặc nhiễm trùng da. Đồng thời, nó cũng giữ cho niêm mạc miệng, mũi, họng khỏe mạnh - những khu vực dễ bị tấn công khi sức đề kháng suy yếu.

Hỗ trợ chức năng sinh sản và phát triển tế bào

Dù ít được nhắc đến, nhưng vitamin A còn giúp duy trì sức khỏe hệ sinh sản và hỗ trợ phát triển tế bào ngay từ thời kỳ trẻ còn trong bụng mẹ. Bổ sung đúng và đủ từ nhỏ giúp cơ thể trẻ hoàn thiện tốt hơn trong tương lai.

2. Trẻ uống vitamin A có tác dụng phụ không? 

Trẻ uống vitamin A có tác dụng phụ không? Đây là câu hỏi khiến nhiều phụ huynh băn khoăn, đặc biệt trong các đợt bổ sung vitamin A định kỳ. Trên thực tế, vitamin A đóng vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, nhưng vì là vitamin tan trong chất béo, cơ thể khó đào thải khi thừa, nên việc sử dụng không đúng liều có thể gây tác dụng phụ. 

Một số trẻ sau khi uống vitamin A liều cao theo chương trình bổ sung 6 tháng/lần có thể gặp các triệu chứng nhẹ như buồn nôn, đau bụng thoáng qua, nhức đầu, chán ăn hoặc rối loạn tiêu hóa tạm thời. Những phản ứng này thường chỉ kéo dài vài giờ và tự biến mất, không cần điều trị. Tuy nhiên, khi phụ huynh tự ý cho trẻ dùng thêm các sản phẩm chứa vitamin A ngoài liều quy định, nguy cơ quá liều tăng cao và dẫn đến các tác dụng phụ nghiêm trọng hơn.

Trẻ sử dụng vitamin A quá liều có thể gặp phải một số tác dụng phụ 

Ở mức độ nặng, trẻ có thể bị ngộ độc vitamin A cấp tính với các biểu hiện như đau đầu dữ dội, nôn liên tục, thóp phồng ở trẻ nhỏ, da đỏ bừng, kích thích hoặc buồn ngủ bất thường. Nếu bổ sung quá liều trong thời gian dài, trẻ còn có thể gặp ngộ độc vitamin A mạn tính gây khô da, bong tróc, rụng tóc, chán ăn, đau khớp, chậm lớn hoặc thậm chí tổn thương gan. Đây là những dấu hiệu nguy hiểm và cần được thăm khám ngay để đánh giá chức năng gan và kiểm tra liều bổ sung.

Không chỉ vậy, vitamin A còn có thể tương tác với một số thuốc như corticoid, thuốc trị mụn hay thuốc chống đông, khiến tác dụng phụ dễ xảy ra hơn. Vì vậy, nếu trẻ đang dùng thuốc điều trị, phụ huynh không nên tự ý bổ sung vitamin A mà không có chỉ định từ bác sĩ.

3. Hướng dẫn bổ sung vitamin đúng cách cho trẻ 

Để vitamin A phát huy tối đa hiệu quả đối với sự phát triển thị giác, miễn dịch và tăng trưởng của trẻ, cha mẹ cần tuân thủ nguyên tắc bổ sung khoa học thay vì cho trẻ uống tùy tiện, cụ thể như sau: 

Tuân thủ đúng liều lượng theo chương trình quốc gia

Bộ Y tế quy định trẻ chỉ cần uống vitamin A liều cao 2 lần/năm, vào tháng 6 và tháng 12. Việc tuân thủ liều lượng này rất quan trọng để tránh tình trạng quá liều gây ngộ độc vitamin A.

Không tự ý cho trẻ uống thêm ngoài đợt bổ sung

Nhiều phụ huynh lầm tưởng vitamin A càng uống nhiều càng tốt. Tuy nhiên, đây là vitamin tan trong dầu, cơ thể khó đào thải, nên dùng thêm sẽ làm tăng nguy cơ ngộ độc. Chỉ bổ sung ngoài đợt nếu bác sĩ chỉ định.

Cha mẹ tuyệt đối không tự ý bổ sung vitamin A cho trẻ 

Kết hợp vitamin A từ thực phẩm tự nhiên

Mỗi ngày, cha mẹ nên bổ sung vitamin A từ bữa ăn, đặc biệt là:

• Nguồn vitamin A động vật: gan gà, trứng, sữa, cá hồi;
• Nguồn beta-carotene (tiền vitamin A): cà rốt, bí đỏ, đu đủ, xoài, rau cải xanh;
• Nguồn vitamin từ thực phẩm không gây quá liều, an toàn hơn thực phẩm chức năng.

Không uống khi trẻ đang no hoặc quá đói

Nên cho trẻ uống vitamin A sau ăn để hấp thu tốt hơn. Trẻ uống lúc bụng đói có thể dễ bị buồn nôn, đau bụng nhẹ.

Theo dõi trẻ trong 24 giờ sau khi uống

Nếu trẻ có biểu hiện bất thường như nôn liên tục, thóp phồng, kích thích hoặc lừ đừ, cần đưa trẻ đi khám ngay vì có thể là dấu hiệu ngộ độc vitamin A.

Thận trọng khi trẻ đang dùng thuốc

Các thuốc như corticoid, thuốc trị mụn, thuốc chống đông… có thể tương tác với vitamin A. Trẻ đang điều trị bệnh nên hỏi bác sĩ trước khi bổ sung để tránh tác dụng phụ.

Không bổ sung kéo dài qua thực phẩm chức năng

Các sản phẩm vitamin A dạng viên, siro chỉ nên dùng theo đơn. Tuyệt đối không dùng hàng ngày kéo dài vì rất dễ dẫn đến dư thừa vitamin A trong gan.

Bảo quản vitamin A đúng cách

Tránh ánh sáng, nhiệt độ cao và để xa tầm tay trẻ. Vitamin A bị hỏng có thể gây kích ứng hoặc mất tác dụng.

Tóm lại, trẻ uống vitamin A có tác dụng phụ không còn phụ thuộc chủ yếu vào liều lượng, tần suất và cách sử dụng. Khi tuân thủ đúng hướng dẫn của chương trình bổ sung quốc gia hoặc chỉ định của bác sĩ, vitamin A nhìn chung an toàn và ít gây tác dụng phụ đáng lo ngại. Nếu cha mẹ có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe cho trẻ, vui lòng liên hệ tới MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.