1. Tìm hiểu về hội chứng ruột kích thích

hội chứng ruột kích thích (IBS) là tình trạng rối loạn mạn tính ở đường tiêu hoá. Trong đó não và ruột tương tác không đồng bộ, khiến người bệnh bị đau bụng và rối loạn đại tiện (lúc táo bón, lúc tiêu chảy). Điểm đặc biệt là bệnh không gây tổn thương thực thể ở ruột, nhưng lại ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt hàng ngày. Đây là một bệnh lý phổ biến ở hệ tiêu hóa, thường gặp ở người trưởng thành, đặc biệt là nữ giới. 

Nguyên nhân gây bệnh hiện chưa được xác định chính xác, nhưng có thể liên quan đến các yếu tố như rối loạn nhu động ruột, dây thần kinh ruột tăng nhạy cảm, thay đổi hệ vi sinh đường ruột, cùng các yếu tố khởi phát như stress, nhiễm trùng tiêu hoá hoặc chế độ ăn uống không hợp lý. Về triệu chứng, người mắc bệnh có thể có những biểu hiện như: 

• Đau hoặc co thắt bụng. 
• Cảm giác đầy bụng, chướng bụng, kèm theo thay đổi thói quen đi tiêu như tiêu chảy, táo bón hoặc cả hai tình trạng xen kẽ.

Dù không đe dọa tính mạng, IBS vẫn có thể làm giảm chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh mệt mỏi, căng thẳng và gặp khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày. Ngoài ra, người mắc có thể bị đau hoặc co thắt vùng bụng.

Người mắc bệnh hội chứng ruột kích thích có thể bị đau hoặc co thắt bụng

2. Mẹo chữa hội chứng ruột kích thích đơn giản tại nhà

Bạn có thể áp dụng một số mẹo nhỏ, dễ thực hiện dưới đây để giảm triệu chứng và cải thiện tình trạng hội chứng ruột kích thích ngay tại nhà:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Đây là một trong những cách quan trọng và hiệu quả nhất để kiểm soát hội chứng ruột kích thích. Một chế độ ăn uống hợp lý không chỉ giúp giảm bớt các triệu chứng khó chịu, mà còn hỗ trợ hệ tiêu hóa hoạt động ổn định hơn. Người bệnh nên:

• Tăng cường chất xơ hòa tan từ yến mạch, hạt lanh, cà rốt… để cải thiện tình trạng táo bón thay vì chất xơ không hòa tan (cám lúa mì) vốn có thể làm tăng đầy hơi.
• Hạn chế thực phẩm dễ gây đầy hơi như bắp cải, hành tây, đậu và các món chiên rán nhiều dầu mỡ.
• Tránh thực phẩm kích thích ruột như rượu bia, cafein, đồ ăn cay nóng hoặc nhiều gia vị.
• Chia nhỏ bữa ăn trong ngày, thay vì ăn quá no một lần, giúp giảm áp lực lên ruột.
• Theo dõi và loại bỏ thực phẩm “gây vấn đề” bằng cách ghi nhật ký ăn uống để phát hiện món nào khiến triệu chứng nặng hơn. Một lựa chọn được nghiên cứu nhiều là chế độ ăn Low-FODMAP, giúp giảm các triệu chứng ở nhiều bệnh nhân IBS, nhưng cần được hướng dẫn bởi chuyên gia dinh dưỡng.

Uống đủ nước mỗi ngày 

Duy trì thói quen uống nước mỗi ngày là một trong những mẹo chữa hội chứng ruột kích thích đơn giản nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt. Nước giúp làm mềm phân, hỗ trợ nhu động ruột hoạt động trơn tru hơn, từ đó giảm tình trạng táo bón. 

Người bệnh nên uống khoảng 1,5 - 2 lít nước/ngày, chia đều thành nhiều lần. Ngoài nước lọc, có thể bổ sung thêm nước canh, nước ép hoa quả ít đường hoặc trà thảo mộc để tăng cường dưỡng chất cho cơ thể. Tuy nhiên, cần hạn chế nước ngọt có gas, rượu bia và đồ uống chứa cafein vì chúng có thể kích thích ruột, khiến triệu chứng trở nên nặng hơn.

Uống đủ nước mỗi ngày giúp giảm các triệu chứng hội chứng ruột kích thích 

Tập thể dục nhẹ nhàng 

Ngoài điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và duy trì thói quen uống nước mỗi ngày, tập thể dục nhẹ nhàng cũng là một phương pháp đơn giản nhưng mang lại nhiều lợi ích cho người mắc hội chứng ruột kích thích. Vận động đều đặn giúp kích thích nhu động ruột, hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn và giảm cảm giác đầy hơi, khó chịu.

Các bài tập có thể kể đến như: đi bộ, yoga, đạp xe chậm, hoặc các động tác kéo giãn cơ thể. Chỉ cần dành khoảng 20 - 30 phút mỗi ngày cho hoạt động thể chất, bạn sẽ cảm nhận rõ sự cải thiện không chỉ trong hệ tiêu hóa mà còn cả tinh thần, giúp giảm căng thẳng. 

Quản lý căng thẳng

Người mắc hội chứng IBS cần quản lý căng thẳng một cách hiệu quả, bởi stress và lo âu chính là những yếu tố làm triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn. Khi tinh thần không ổn định, nhu động ruột dễ bị rối loạn, gây ra tình trạng đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy hoặc táo bón.

Một số biện pháp giúp kiểm soát căng thẳng:

• Thực hành thiền, yoga hoặc hít thở sâu để thư giãn và ổn định hệ thần kinh.
• Duy trì lối sống khoa học như ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ, sắp xếp công việc hợp lý.
• Tạo thói quen giải trí lành mạnh như đi bộ, nghe nhạc, đọc sách, chăm sóc cây cối hoặc thú cưng.
• Chia sẻ cảm xúc với người thân hoặc chuyên gia tâm lý khi gặp áp lực kéo dài.

Căng thẳng quá mức có thể làm trầm trọng hơn tình trạng ruột kích thích 

Sử dụng men vi sinh 

Một số người có thể thấy men vi sinh (probiotics) giúp giảm triệu chứng, nhưng hiệu quả còn chưa thống nhất. Do đó, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng. Men vi sinh (probiotics) là những vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, cải thiện tiêu hóa và giảm các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng hay rối loạn đại tiện.

Người mắc IBS có thể bổ sung men vi sinh thông qua:

• Thực phẩm giàu probiotics tự nhiên như sữa chua, kim chi, dưa cải muối, kombucha…
• Thực phẩm bổ sung dạng viên hoặc gói bột theo chỉ định của bác sĩ/dược sĩ.

3. Khi nào cần đi khám bác sĩ?

Người bệnh nên đến thăm khám bác sĩ khi các triệu chứng hội chứng ruột kích thích kéo dài hoặc có dấu hiệu bất thường. Mặc dù IBS không nguy hiểm đến tính mạng, nhưng một số triệu chứng có thể trùng lặp với bệnh lý tiêu hóa nghiêm trọng khác, cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bạn nên đi khám bác sĩ nếu gặp các tình trạng sau:

• Đau bụng dữ dội, tái phát nhiều lần.
• Tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài, không cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà.
• Có máu trong phân hoặc đi ngoài phân đen.
• Sụt cân nhanh, không rõ nguyên nhân.
• Thiếu máu, tiêu chảy về đêm, hoặc đau bụng không giảm sau khi đi tiêu.
• Sốt, mệt mỏi kéo dài.

Bài viết trên đây là tổng hợp các mẹo chữa hội chứng ruột kích thích đơn giản tại nhà, giúp người bệnh dễ dàng áp dụng để cải thiện triệu chứng và nâng cao chất lượng cuộc sống. Từ việc điều chỉnh chế độ ăn uống, duy trì thói quen uống đủ nước, tập thể dục nhẹ nhàng, quản lý căng thẳng cho đến bổ sung men vi sinh. Tất cả đều góp phần hỗ trợ đường ruột hoạt động ổn định hơn. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài hoặc xuất hiện dấu hiệu bất thường, bạn vẫn nên đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan hoặc nhu cầu thăm khám sức khoẻ hệ tiêu hoá, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.