1. Tìm hiểu về bệnh tay chân miệng

Bệnh tay chân miệng là gì?

bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm với tốc độ lây lan nhanh chóng, do virus đường ruột gây ra. Bệnh lây qua đường tiếp xúc thông thường như nước bọt, dịch tiết đường hô hấp, phân của người bệnh. 

Do hệ miễn dịch của trẻ nhỏ dưới 5 tuổi chưa hoàn thiện nên thường dễ nhiễm bệnh hơn. Tuy nhiên ở độ tuổi thanh thiếu niên và trưởng thành cũng có thể gặp. Phần lớn bệnh sẽ tự khỏi sau từ 7 - 10 ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng nếu để lâu kèm theo triệu chứng bất thường bệnh có nguy cơ chuyển biến nguy hiểm như bại liệt, viêm màng nào, có thể tử vong nếu điều trị không kịp thời và dứt điểm.

Vì khí hậu nước ta nóng ẩm quanh năm, nên bệnh thường xảy ra quanh năm. Tuy vậy, thời điểm virus phát triển mạnh nhất vào tháng 3 cho đến tháng 5 và từ tháng 9 đến tháng 12. Môi trường dễ lây nhiễm nhất là nhà trẻ, mẫu giáo, khu vui chơi trẻ em, công viên,…

Dấu hiệu của bệnh tay chân miệng

Dấu hiệu khi mắc bệnh tay chân miệng khá điển hình, tuy nhiên sẽ khác nhau ở giai đoạn đầu và ở giai đoạn bệnh đã trở nặng. Cha mẹ cần lưu ý để theo dõi và có phương án điều trị cho trẻ.

Ở giai đoạn ủ bệnh (giai đoạn sớm của bệnh):

• Sau từ 3 - 5 ngày tiếp xúc với virus trẻ thường xuất hiện các triệu chứng ho, chán ăn, sốt cao (khoảng từ 38 - 39oC), đau họng, đau bụng, đôi khi còn nôn ói giống như bị cúm. Các triệu chứng thường chỉ kéo dài từ 12 - 48 giờ. Bên cạnh đó có thể trẻ sẽ xuất hiện vết loét trên miệng hoặc trên lưỡi.
• Loét miệng: là trong miệng xuất hiện các nốt đỏ, nhất là quanh mặt trong má, lợi, quanh lưỡi sau 1 - 2 ngày ủ bệnh. Ban đầu nhỏ sau lan rộng tạo các vết loét lớn hơn, có màu vàng sẫm ở giữa và vết sưng đỏ xung quanh, thường có từ 5 - 10 vết trong miệng. Những vết loét miệng khiến trẻ quấy khóc, khó ăn uống, không ngủ được,… Sau khoảng từ 5 - 7 ngày vết loét sẽ hết.
• Trên da bé nổi các vết ban đỏ: Sau các vết loét ở miệng thì trên ngón tay, lòng bàn tay, lòng bàn chân sẽ thấy những vết ban đỏ nổi Mụn nước và thi thoảng còn sẽ gặp ở mông và háng. Những nốt ban này có hình bầu dục, có màu xám ở giữa và có kích thước 2 - 5mm, thường không đau và không ngứa hoặc đau rát nhẹ. Các nốt ban và mụn nước có thể xuất hiện đến 10 ngày. Lưu ý: Không nên làm vỡ mụn nước để tránh lây lan bệnh sang người khác.

Dấu hiệu cảnh báo bệnh tay chân miệng

Ở giai đoạn bệnh nặng:

Khi trẻ quấy khóc kéo dài, thậm chí quấy khóc đêm (cứ 15 - 20 phút trẻ tỉnh dậy và quấy khóc), nôn ói, co giật, tim đập nhanh, khó thở, trẻ sốt cao không hạ (kéo dài hơn 48 giờ với nhiệt độ trên 38.5oC) và thuốc hạ sốt sử dụng không có tác dụng,… thì cha mẹ nên đưa trẻ tới bệnh viện để thăm khám, điều trị, không nên chủ quan coi thường để tránh các triệu chứng nguy hiểm của bệnh như viêm màng não, suy tim, viêm phổi,… làm ảnh hưởng tới sức khỏe, tính mạng trẻ bị bệnh.

2. Cần làm gì để phát hiện bệnh tay chân miệng?

Như đã phân tích, khi em bé có các triệu chứng trên bạn cần đưa con đến cơ sở y tế tin cậy và uy tín để thăm khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Bước 1: Thăm khám bệnh

Ngoài một số thông tin hành chính thông thường (tên, tuổi, địa chỉ,…). Bạn cần mô tả rõ triệu chứng và và diễn biến bệnh của bé từ ngày có dấu hiệu nghi ngờ bệnh.

Nên cung cấp thông tin cho bác sĩ tiền sử bệnh hay bé đang mắc bệnh lý nào đi kèm (nếu có).

Bác sĩ thăm khám cho trẻ nhỏ

Bước 2: Xét nghiệm chẩn đoán

Sau khi thăm khám, bác sĩ sẽ chỉ định một số xét nghiệm để chẩn đoán bệnh tay chân miệng như:

• Xét nghiệm cơ bản: Công thức máu, CRP, đường huyết, điện giải, khí máu,…
• Xét nghiệm chẩn đoán:
• Enterovirus 71 IgM (EV 71/ Anti-EV71 IgM): Phát hiện và định tính kháng thể loại IgM kháng Enterovirus type 71 (gây bệnh chân tay miệng) với bệnh phẩm huyết thanh, huyết tương.
• Enterovirus 71-PCR: Chẩn đoán bệnh tay chân miệng do nhiễm Enterovirus 71 bằng kỹ thuật Real-time PCR với bệnh phẩm: dịch tiết từ mũi, hầu, họng, nước bọt, dịch tiết từ các nốt phỏng,...
• Nuôi cấy phân lập virus gây bệnh: là kỹ thuật khó và tốn kém nên chỉ sử dụng trong nghiên cứu.

Bước 3: Điều trị theo phác đồ của bác sĩ (nếu bé mắc bệnh)

Trường hợp trẻ bệnh nhẹ (tay chân miệng độ 1), bác sĩ sẽ hướng dẫn cha mẹ chăm sóc và điều trị tại nhà cho trẻ. 

Tuy nhiên, trong trường hợp nhận thấy trẻ xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như: sốt cao, kéo dài 2 ngày kèm nôn; hay giật mình; ngủ li bì; thở nhanh; da nổi vân tím;... thì trẻ cần nhập viện để điều trị theo phác đồ của bác sĩ.

3. Cách chăm sóc khi con bị tay chân miệng?

Bệnh tay chân miệng hiện nay chưa có thuốc đặc trị. Nếu được chăm sóc đúng cách, bệnh này sẽ tự khỏi sau 7 - 10 ngày. Tuy vậy, mọi người có thể giảm triệu chứng cho bé bằng các cách sau:

• Dùng thuốc hạ sốt và giảm đau cho bé. Nếu bé sốt cao thì hạ sốt bằng Paracetamol 10 mg/kg/lần (uống) mỗi 6h hoặc chườm ấm nếu sốt nhẹ.
• Cho bé súc miệng bằng nước muối ấm pha loãng. Vệ sinh răng miệng, bôi thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
• Khuyến khích trẻ nghỉ ngơi và uống nhiều nước (tránh đồ uống có tính acid).
• Đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho bé (theo lứa tuổi): cho bé ăn lỏng, chia làm nhiều bữa.Cho trẻ ăn thức ăn mềm để trẻ dễ nuốt hơn. Trong thực đơn hàng ngày cần tránh đồ cay nóng, chua, mặn,... Nếu không tránh cho trẻ sẽ khiến miệng bé bị nặng hơn.
• Tránh sử dụng đồ dùng đồ ăn, đồ uống chung, các đồ dùng vận dụng cần phải dùng riêng biệt. Cách ly trẻ bệnh ra xa các trẻ khác để tránh lây lan.
• Khi có triệu chứng bất thường thì cha mẹ nên đưa bé đi khám tại các trung tâm y tế để chẩn đoán được các biến chứng của bệnh, tránh trường hợp nguy hiểm tới sức khỏe trẻ
• Khi tiếp xúc với trẻ cần đeo khẩu trang, rửa tay và sát khuẩn khi chăm sóc.
• Rửa sạch đồ chơi, đồ dùng cá nhân của bé.
• Lau sàn nhà bằng dung dịch có tính sát khuẩn.

Vệ sinh cá nhân thường xuyên cho trẻ

Cha mẹ cần theo dõi sát triệu chứng, phát hiện sớm và để điều trị biến chứng kịp thời. Cho bé đi bệnh viện khám ngay khi xuất hiện các triệu chứng: sốt cao ≥ 39 độ C, khó thở, quấy khó, lơ mơ, nôn nhiều, co giật, hôn mê, sốt cao không đáp ứng thuốc hạ sốt,... 

Có thể thấy, bệnh tay chân miệng lây lan một cách nhanh chóng, ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt của bé. Hy vọng qua bài viết này, cha mẹ sẽ có thêm kiến thức về bệnh cũng như con đường lây lan bệnh và cách phòng tránh bệnh cho trẻ. Khi gặp các vấn đề về sức khỏe hãy nhấc máy liên hệ với các chuyên gia Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua số 1900 56 56 56 hoặc tham khảo các dịch vụ trên trang website của chúng tôi.