1. Tìm hiểu chung về hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD

Để phát hiện người bị mắc ADHD, việc hiểu về hội chứng này cũng như triệu chứng nhận biết cơ bản là điều cần thiết. 

1.1. Khái quát hội chứng 

Hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD thường phát hiện ở trẻ nhỏ và có thể tồn tại đến khi trưởng thành. Khi mắc phải hội chứng này, người bệnh thường khó kiểm soát cảm xúc và hành vi. 

Hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD khiến người bệnh khó kiểm soát cảm xúc và hành vi

Phần lớn những trường hợp mắc hội chứng ADHD chủ yếu được chẩn đoán trong độ tuổi từ 6 đến 10 tuổi. Nếu không can thiệp điều trị từ sớm, ảnh hưởng của hội chứng tâm lý này sẽ theo trẻ đến khi trưởng thành. 

Dựa theo triệu chứng biểu hiện, hội chứng ADHD hiện được phân loại thành ba nhóm chính, bao gồm: 

• ADHD có biểu hiện thiếu tập trung. 
• ADHD có biểu hiện hiếu động, quậy phá. 
• ADHD kết hợp biểu hiện giữa hai dạng trên. 

1.2. Dấu hiệu nhận biết 

Triệu chứng của hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD có xu hướng bộc lộ trước tuổi 12, và có thể ảnh hưởng đến khi trưởng thành nếu người bệnh không được điều trị. Dưới đây là các dấu hiệu nhận biết của từng dạng hội chứng ADHD. 

• Các triệu chứng giảm chú ý:

• Chỉ có thể tập trung trong thời gian ngắn, thường xuyên bị phân tâm. 
• Hay mắc lỗi, hành động bất cẩn. 
• Trí nhớ kém, hay quên đồ. 
• Không thích làm những công việc đòi hỏi sự tập trung cao độ, cần thời gian. 
• Tiếp thu kém, thiếu sự kiên trì. 
• Thích thay đổi liên tục. 
• Khó khăn trong việc tổ chức các hoạt động và làm bài tập.
• Dễ bị phân tâm.
• Không tuân theo hướng dẫn hoặc hoàn thành bài tập.

• Triệu chứng tăng động, quậy phá:

• Khó tập trung làm việc gì đó. 
• Hay cảm thấy bồn chồn. 
• Không thích ngồi yên một chỗ. 
• Thích nói chuyện, thậm chí là nói không ngừng. 
• Hành động mạo hiểm, không cân nhắc suy nghĩ. 
• Hành động vội vàng, không kiên nhẫn chờ đợi. 
• Không thích ở trong môi trường yên tĩnh. 

Trẻ mắc hội chứng ADHD thường kém tập trung, thiếu kiên nhẫn 

Hội chứng tăng động giảm chú ý chính thức được ghi nhận khi triệu chứng đảm bảo những điều kiện như: 

• Xuất hiện thường xuyên trong tối thiểu 6 tháng. 
• Bắt đầu biểu hiện ở giai đoạn phát triển, dưới 12 tuổi. 
• Trẻ biểu hiện triệu chứng khi sinh hoạt cả ở nhà và trường học. 
• Ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống, các mối quan hệ. 
• Không cải thiện theo thời gian. 

2. Yếu tố làm tăng nguy cơ dẫn đến hội chứng ADHD

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng tăng động giảm chú ý vẫn chưa được xác định chính xác. Mặc dù vậy, nhiều nhà khoa học đều đồng tình rằng hội chứng tâm lý này có liên quan đến yếu tố di truyền. 

Bên cạnh đó, một số yếu tố khác cũng có thể tăng nguy cơ dẫn đến hội chứng ADHD ở trẻ nhỏ. Cụ thể như: 

• Trẻ sinh non, nhẹ cân. 
• Trẻ từng bị động kinh. 
• Thói quen sử dụng rượu, bia, thuốc lá hay những chất kích thích khác trong thời gian mang thai. 

Hội chứng ADHD có thể di truyền 

3. Chẩn đoán và điều trị 

Hội chứng tăng động giảm chú ý dù không nguy hiểm đến tính mạng nhưng lại khiến người bệnh khó hòa nhập với cộng đồng, làm giảm sút hiệu quả học tập và công việc. Chính vì vậy, việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng. 

3.1. Chẩn đoán

Để chẩn đoán hội chứng ADHD, bác sĩ chủ yếu dựa vào biểu hiện triệu chứng, tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình bệnh nhân. Bác sĩ sẽ đặt câu hỏi cho cả người bệnh và người thân để tìm hiểu chi tiết hơn biểu hiện thường ngày của người bệnh và đưa ra chẩn đoán. 

Trong trường hợp cần loại trừ với bệnh lý khác có triệu chứng tương tự, bác sĩ có thể chỉ định thêm một vài xét nghiệm, phương pháp chẩn đoán hình ảnh. 

3.2. Điều trị

Người được chẩn đoán mắc hội chứng tăng động giảm chú ý có thể được điều trị bằng liệu pháp tâm lý hoặc dùng thuốc, tùy tình trạng bệnh lý. 

• Điều trị bằng liệu pháp tâm lý - hành vi: Tập trung tìm hiểu khúc mắc tâm lý, hướng dẫn điều chỉnh hành vi, rèn luyện kỹ năng giao tiếp và ứng xử với người xung quanh. Trong quá trình điều trị tâm lý, giáo viên hay bác sĩ tâm lý cần hướng dẫn cho người bệnh hành vi đúng đắn, cách tiết chế cảm xúc. 
• Điều trị bằng thuốc: Thuốc kích thích hệ thần kinh trung ương và thuốc không kích thích là hai nhóm thuốc thường được chỉ định cho người mắc hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD. Trong đó, thuốc không kích thích bao gồm Strattera và thuốc chống trầm cảm Nortriptyline được chỉ định trong trường hợp người bệnh không đáp ứng điều trị với thuốc kích thích thần kinh trung ương. Tác dụng của những loại thuốc này thường chỉ kéo dài trong 24 giờ và có thể gây ra một vài tác dụng phụ không mong muốn. 

Trong một số trường hợp, người bệnh cần dùng thuốc để kiểm soát hành vi 

Ngoài dùng thuốc hay điều trị bằng biện pháp tâm lý, bác sĩ cũng khuyến khích người bệnh tham gia các hoạt động trải nghiệm học thiền hay yoga, rèn luyện tính tập trung và kỷ luật. 

4. Làm thế nào để phòng ngừa hội chứng tăng động giảm chú ý ADHD?

Hội chứng ADHD thường khởi phát ở trẻ nhỏ. Để phòng tránh hội chứng rối loạn tâm lý này cho trẻ, ba mẹ nên áp dụng một vài biện pháp như:

• Chú ý bảo vệ vùng đầu cho trẻ, nhằm phòng ngừa tình trạng chấn thương hoặc nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương có thể dẫn đến hội chứng tăng động giảm chú ý. 
• Không nên để trẻ tiếp xúc với những kim loại nặng gây hại như chì. 
• Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu không nên sử dụng rượu, bia, thuốc lá hay các chất kích thích khác, tránh tiếp xúc với hóa chất gây hại. 

Trong thời kỳ mang thai, mẹ bầu không nên lạm dụng thuốc lá và rượu, bia

Nói chung, dù không đe dọa đến tính mạng nhưng hội chứng tăng động giảm chú ý có thể để lại hậu quả về sau, khiến trẻ khó hòa nhập với cộng đồng. Không những vậy, người mắc phải hội chứng này có xu hướng sử dụng chất gây nghiện và thực hiện hành vi phạm tội cao hơn người bình thường. 

Do vậy, ngay khi nhận thấy trẻ biểu hiện dấu hiệu bất ổn về mặt tâm lý liên quan đến triệu chứng tăng động giảm chú ý ADHD, ba mẹ hãy cho trẻ đi khám để được xác định nguyên nhân và tư vấn điều trị kịp thời. Nếu vẫn còn chưa biết đến cho trẻ đi khám ở đâu, bạn có thể lựa chọn chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài tư vấn 1900 56 56 56 để được hỗ trợ 24/7.