1. Tăng động ở trẻ là gì?

Tăng động ở trẻ, hay còn gọi là Hội chứng tăng động giảm chú ý (ADHD), là một tình trạng phát triển thần kinh trong đó trẻ gặp khó khăn trong việc kiểm soát hành vi, thiếu khả năng chú ý và thường xuyên hành động một cách bốc đồng. Tình trạng này có thể xuất hiện từ khi trẻ còn nhỏ và kéo dài đến tuổi trưởng thành nếu không được can thiệp và điều trị kịp thời.

Cha mẹ cần chú ý tới sự phát triển cả thể chất và tinh thần của con để có biện pháp can thiệp kịp thời

2. Nguyên nhân gây tăng động ở trẻ

Việc xác định nguyên nhân gây tăng động ở trẻ là một vấn đề phức tạp, bởi nó có thể đến từ nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm yếu tố di truyền, môi trường sống và thói quen sinh hoạt của trẻ. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến:

• Yếu tố di truyền

Một trong những nguyên nhân chính gây tăng động ở trẻ là yếu tố di truyền. Các nghiên cứu cho thấy nếu trong gia đình có người mắc ADHD, trẻ có khả năng cao hơn mắc phải tình trạng này. Gen có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của não bộ, đặc biệt là các khu vực liên quan đến kiểm soát hành vi và chú ý.

• Môi trường sống

Môi trường gia đình và xã hội có thể tác động lớn đến sự phát triển của trẻ. Trẻ sống trong môi trường căng thẳng, có sự xung đột gia đình, thiếu sự chăm sóc và giáo dục đúng đắn sẽ dễ bị rối loạn hành vi. Ngoài ra, việc tiếp xúc với các yếu tố kích thích quá mức như các trò chơi điện tử, TV, hoặc thực phẩm không lành mạnh cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung và hành vi của trẻ.

• Thiếu hụt các chất dẫn truyền thần kinh ức chế

Các nghiên cứu khoa học cho thấy rằng rối loạn sự cân bằng của các chất dẫn truyền thần kinh trong não, như dopamine, có thể dẫn đến ADHD. Dopamine là chất quan trọng giúp điều chỉnh sự chú ý, cảm xúc và hành vi. Nếu mức độ dopamine không ổn định, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và hành động của mình.

• Các yếu tố thai kỳ

Thói quen và tình trạng sức khỏe của mẹ trong thai kỳ cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Trẻ sinh ra từ các bà mẹ bị nhiễm độc thai nghén, uống rượu, thuốc lá hoặc sử dụng ma túy có nguy cơ mắc ADHD cao hơn. Các vấn đề về sức khỏe thai kỳ như thiếu oxy hoặc sinh non cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc ADHD ở trẻ.

• Các yếu tố về môi trường học đường

Một số nghiên cứu chỉ ra rằng, trẻ em ở những khu vực có quá nhiều áp lực học tập hoặc điều kiện học tập không phù hợp cũng có thể phát triển các vấn đề về hành vi. Các yếu tố như chương trình học quá tải, thiếu sự hỗ trợ giáo dục hoặc môi trường học không khuyến khích sự sáng tạo có thể khiến trẻ bị mất tập trung và phát triển hành vi tăng động.

Theo dõi từng hành vi của trẻ để đồng hành trên từng giai đoạn phát triển của con

3. Triệu chứng của tăng động ở trẻ

Trẻ mắc hội chứng tăng động giảm chú ý thường gặp phải ba nhóm triệu chứng chính: mất tập trung, tăng động và bốc đồng. Những triệu chứng này có thể khác nhau ở mỗi trẻ, và không phải lúc nào chúng cũng dễ nhận biết.

• Mất tập trung

Trẻ bị tăng động có thể gặp khó khăn trong việc duy trì sự chú ý vào một công việc cụ thể, dễ bị phân tâm bởi những yếu tố xung quanh. Trẻ thường xuyên quên các chỉ dẫn, bài tập hoặc không hoàn thành các công việc được giao.

• Hành vi tăng động

Trẻ thường xuyên có nhu cầu vận động, không thể ngồi yên, đi lại, leo trèo hoặc nhảy nhót liên tục, ngay cả khi không có lý do. Hành vi này có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và gây xáo trộn trong các hoạt động nhóm hoặc gia đình.

• Hành vi bốc đồng

Trẻ mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc kiềm chế cảm xúc và hành vi. Trẻ có thể dễ dàng nổi nóng, cắt lời người khác, không kiên nhẫn chờ đợi lượt của mình trong các trò chơi, hoặc phản ứng quá mức trong các tình huống căng thẳng.

• Khó kiểm soát cảm xúc

Trẻ bị tăng động thường có xu hướng gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc, dễ bị kích động và không thể tự điều chỉnh cảm xúc khi gặp phải tình huống căng thẳng.

Can thiệp tăng động ở trẻ cần thực hiện toàn diện

4. Cách xử lý tăng động ở trẻ

Việc xử lý tình trạng tăng động ở trẻ cần phải được thực hiện một cách toàn diện, bao gồm cả can thiệp về tâm lý, thay đổi môi trường sống và thói quen sinh hoạt. Dưới đây là một số cách giúp hỗ trợ trẻ mắc ADHD:

• Tạo môi trường học tập phù hợp

Môi trường học tập có vai trò rất quan trọng đối với trẻ mắc ADHD. Cần thiết lập một không gian học yên tĩnh, không bị xao nhãng, với các công cụ học tập rõ ràng và dễ tiếp cận. Việc chia nhỏ công việc và đặt ra những mục tiêu ngắn hạn giúp trẻ dễ dàng hoàn thành nhiệm vụ và cảm thấy tự tin hơn.

• Tạo lịch trình hằng ngày

Trẻ mắc ADHD thường gặp khó khăn trong việc duy trì thói quen và quản lý thời gian. Một lịch trình rõ ràng và ổn định sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn và dễ dàng quản lý các công việc trong ngày. Việc phân chia các hoạt động thành từng bước nhỏ cũng giúp trẻ dễ dàng hoàn thành chúng.

• Can thiệp tâm lý

Các phương pháp can thiệp tâm lý, chẳng hạn như “Tư vấn hành vi” hoặc “Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), có thể giúp trẻ học cách kiểm soát hành vi, cải thiện khả năng tập trung và quản lý cảm xúc. Các chương trình can thiệp này giúp trẻ học cách nhận diện và điều chỉnh các phản ứng của mình đối với các tình huống cụ thể.

• Sử dụng thuốc

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thuốc để giúp kiểm soát các triệu chứng ADHD. Các loại thuốc như stimulants (chất kích thích) và non-stimulants có thể giúp tăng cường sự tập trung và giảm bớt các hành vi bốc đồng ở trẻ. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc cần phải được bác sĩ chỉ định và theo dõi cẩn thận.

• Tăng cường thể chất

Các hoạt động thể chất như thể dục, thể thao có thể giúp trẻ giảm bớt căng thẳng, tăng cường khả năng tập trung và cải thiện khả năng kiểm soát hành vi. Các bậc phụ huynh nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động thể thao phù hợp để giảm bớt năng lượng dư thừa và cải thiện sức khỏe tổng thể.

• Động viên và khen thưởng

Khen ngợi và động viên trẻ khi trẻ hoàn thành nhiệm vụ hoặc thực hiện hành vi tốt sẽ giúp tạo động lực và củng cố hành vi tích cực. Điều này có thể giúp trẻ cảm thấy tự tin hơn và học cách kiểm soát hành vi của mình.

5. Khi nào cần tìm sự giúp đỡ của chuyên gia?

Nếu tình trạng tăng động của trẻ ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng học tập, mối quan hệ xã hội hoặc sự phát triển cảm xúc của trẻ, cha mẹ nên tìm sự giúp đỡ từ chuyên gia. Các chuyên gia tâm lý, bác sĩ tâm thần trẻ em hoặc chuyên gia tư vấn hành vi có thể giúp đánh giá tình trạng của trẻ và đưa ra các phương pháp điều trị phù hợp.

Tăng động ở trẻ là một tình trạng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách. Việc phát hiện sớm các triệu chứng và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ kiểm soát được hành vi, cải thiện khả năng học tập và phát triển mối quan hệ xã hội. Hãy tạo một môi trường hỗ trợ và yêu thương cho trẻ, đồng thời tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia khi cần thiết để giúp trẻ vượt qua tình trạng tăng động và phát triển tốt nhất.

Khi cần tư vấn các thông tin về sức khỏe, cha mẹ có thể liên hệ tới Hệ thống y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56. Các chuyên gia, bác sĩ giàu kinh nghiệm luôn sẵn sàng đồng hành cùng cha mẹ để bảo vệ con yêu.