Từ khóa chính: sinh lý thận

Tìm hiểu về sinh lý thận và vai trò của thận

Thận là cơ quan giữ vai trò quan trọng trong hệ bài tiết nói riêng và cơ thể nói chung. Việc tìm hiểu về sinh lý thận là rất cần thiết, giúp bạn nắm được đặc điểm cấu tạo, chức năng của thận, từ đó hiểu hơn về cơ quan này và biết cách bảo vệ thận tốt hơn.

1. Sinh lý thận là gì?

Hiểu đơn giản, sinh lý thận là quá trình nghiên cứu sinh lý của thận, từ đó chúng ta sẽ hiểu được nhiệm vụ của thận trong đối với cơ thể, đặc biệt đối với hệ bài tiết.

Sinh lý thận là gì là câu hỏi của nhiều người khi tìm hiểu về thận

Tìm hiểu về thận, chúng ta nên quan tâm một số vấn đề như: vị trí, kích thước thận; cấu tạo và nhiệm vụ của thận.

2. Vị trí, kích thước thận

Người khỏe mạnh sẽ có 2 quả thận nằm đối xứng nhau qua cột sống, vị trí của thận kéo dài từ đốt sống ngực T11 tới đốt sống lưng L3. Vì nằm sâu trong cơ thể, thận thường được bao bọc, bảo vệ bởi nhiều nhóm cơ, mô,…

Một đặc điểm ít người để ý đó là: thận phải thường nằm dưới thận trái khoảng 1 đốt sống vì gan nằm ở phía bên phải và chiếm diện tích khá lớn. Thông thường, phía trước của quả thận khá bóng và nhẵn, trong khi đó mặt sau tương đối sần sùi.

Trung bình ở người trưởng thành, kích thước một quả thận như sau:

- Chiều dài: từ 10 - 12cm.

- Chiều rộng: từ 5 - 7cm.

- Dày từ 3 - 4cm.

Chúng ta cần xác định được vị trí của thận trong cơ thể.

Trên thực tế, kích thước của quả thận có thể thay đổi do nhiều yếu tố, đó là: tuổi tác, giới tính và thể trạng sức khỏe.

3. Đặc điểm cấu tạo của thận

Để hiểu về sinh lý thận, trước tiên chúng ta cần nắm được đặc điểm cấu tạo của cơ quan này. Các bác sĩ cho biết thận gồm hai phần chính, đó là vỏ thận, tủy thận. Cơ quan này được cấu tạo từ hàng triệu nephron, trong đó khoảng 80 - 85% nephron nằm ở vỏ thận, số còn lại tập trung tại tủy thận.

Nephron ở vỏ thận và tủy thận sẽ có một số đặc điểm cấu tạo đặc trưng, cụ thể nephron tại vỏ thận thường sở hữu quai Henle ngắn. Ngược lại, nephron tại tủy thận lại có quai Henle tương đối dài, chúng thường cắm sâu tại khu vực tủy thận. Nhiệm vụ của nephron tủy thận là: tham gia vào quá trình cô đặc nước tiểu.

3.1. Cấu tạo vỏ thận

Về cấu tạo, vỏ thận gồm một số bộ phận như: cầu thận, nang cầu thận, cột thận và nhu mô thận. Đặc điểm cụ thể từng bộ phận như sau:

Thận có cấu tạo thế nào?

- Cầu thận chính là hệ thống các mao mạch nhỏ, trông giống những chấm đỏ li ti tại vỏ thận. Đường kính trung bình của cầu thận khoảng 0,2mm, đây chính là nơi diễn ra quá trình lọc máu cho cơ thể.

- Nang cầu thận cấu tạo giống một chiếc túi lõm, bên trong nang cầu thận là các túi mạch, thông thường mỗi túi mạch sẽ có từ 20 - 40 mao mạch, nang cầu thận nối liền với ống lượn gần.

- Cột thận bao gồm rất nhiều hạt thận và nằm giữa tháp thận. Đặc biệt, cột thận chính là phần vỏ với độ dày trung bình khoảng 4mm.

- Nhu mô thận gồm có 2 phần chính, đó là phần vỏ bên ngoài màu đỏ nhạt, phần bên trong là tủy đỏ thẫm.

Nhờ có phần vỏ dày, thận và một số cấu trúc nằm bên trong được bảo vệ hoàn toàn, hạn chế tác động từ bên ngoài gây tổn thương.

3.2. Cấu tạo tủy thận

Tháp thận có dạng hình nón có đáy hướng về vỏ thận và có đỉnh hướng về bể thận. Đây là nơi tập trung của các hệ thống mạch máu, dây thần kinh cũng như một số loại mô mỡ. Các bộ phận ở ống thận gồm có: ống lượn gần, ống lượn xa, quai Henly và ống góp.

4. Vai trò của thận đối với hệ bài tiết và cơ thể

Khi tìm hiểu về sinh lý thận, chúng ta sẽ hiểu hơn vai trò, nhiệm vụ của thận đối với hệ bài tiết nói riêng và cơ thể nói chung. Vậy thận đảm nhận những nhiệm vụ gì?

Thận tham gia vào rất nhiều hoạt động trong cơ thể

Nhiệm vụ chính của thận đó là tham gia trực tiếp vào quá trình lọc máu, các chất thải; đồng thời hỗ trợ bài tiết nước tiểu. Bên cạnh đó, thận cũng sở hữu chức năng nội tiết và tham gia điều hòa thể tích máu trong cơ thể.

4.1. Lọc máu, chất thải trong cơ thể

Vai trò quan trọng nhất của thận đó là lọc máu và các chất thải trong cơ thể. Khi đi qua thận, protein cũng như tế bào máu sẽ được giữ lại, còn chất cặn bã sẽ được tách ra khỏi máu, đi tới dịch lọc và tạo nước tiểu. Phần nước tiểu chứa chất thải, chất độc hại sẽ được đào thải ra ngoài cơ thể.

4.2. Bài tiết nước tiểu

Quá trình bài tiết nước tiểu cũng được diễn ra tại thận, quy trình gồm có 3 bước: tạo nước tiểu đầu, hấp thu lại dưỡng chất, nước tiểu được chuyển tới bàng quang và đào thải ra khỏi cơ thể. Nước tiểu đầu gồm có: các chất điện giải, muối, đường, nước và chất thải,… Sau đó, ống thận lọc thêm một lần nữa để tái hấp thu các dưỡng dinh dưỡng như natri hoặc glucose, trong khi đó các chất thải như creatinine, urea,... sẽ được tách ra, tạo thành nước tiểu.

Nước tiểu sẽ đi qua ống góp, bể thận, ống dẫn nước tiểu, cuối cùng tập trung tại bàng quang và được đào thải ra khỏi cơ thể khi bàng quang tích tụ đầy nước tiểu.

4.3. Điều hòa thể tích máu

Trong quá trình sản xuất nước tiểu, thận đồng thời làm nhiệm vụ kiểm soát lượng dịch ngoại bào, hỗ trợ điều hòa thể tích máu trong cơ thể.

4.4. Chức năng nội tiết

Không phải ai cũng biết thận cũng sở hữu chức năng nội tiết, cụ thể như sau:

- Thận sản xuất hormone Renin giúp kiểm soát áp lực máu và chỉ số huyết áp ở mức ổn định.

- Thận cũng tham gia vào quá trình sản sinh Erythropoietin, chúng có nhiệm vụ kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu, đặc biệt trong trường hợp oxy mô bào có dấu hiệu giảm.

- Thận cũng đảm nhiệm vai trò chuyển hóa vitamin D3, glucose không được sản sinh từ nguồn carbohydrate,…

5. Địa chỉ thăm khám và kiểm tra chức năng thận uy tín

Theo dõi kiểm tra thận định kỳ là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe. Chúng ta nên tìm hiểu và lựa chọn các đơn vị y tế uy tín để thăm khám như chuyên khoa Tiết niệu thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Với gần 30 năm hoạt động, MEDLATEC quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ và nhân viên y tế là những người có chuyên môn, kinh nghiệm lâu năm nên khách hàng luôn tin tưởng khi tới thăm khám, điều trị.

MEDLATEC là địa chỉ y tế uy tín với đội ngũ nhân sự và cơ sở vật chất chất lượng

Hệ thống cơ sở vật chất tại MEDLATEC cũng được đánh giá rất cao. Đơn vị đã nhập khẩu nhiều máy móc chẩn đoán hình ảnh hiện đại như: máy chụp X - quang, máy siêu âm, nội soi, CT Scan, MRI,... từ Mỹ, Đức và Thụy Sỹ. Đặc biệt, MEDLATEC còn sở hữu Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế với 2 chứng chỉ: ISO 15189:2012 và CAP (Hoa Kỳ).

Mong rằng bài viết này đã giúp các bạn hiểu hơn về sinh lý thận và chủ động kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Nếu có nhu cầu theo dõi sức khỏe và thăm khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên lạc tổng đài 1900 56 56 56 để đặt lịch và được nhân viên MEDLATEC tư vấn, hỗ trợ chi tiết hơn.

BS Vân đã duyệt