1. Về thuật ngữ trầm cảm và trầm cảm mức độ nhẹ

WHO định nghĩa trầm cảm như sau: “Trầm cảm là một rối loạn tâm thần phổ biến, đặc trưng bởi sự buồn bã, mất đi hứng thú hoặc khoái cảm, cảm thấy tội lỗi hoặc tự hạ thấp giá trị bản thân, bị rối loạn giấc ngủ hoặc ăn uống và kém tập trung”.

Triệu chứng trầm cảm có thể diễn ra từng đợt, kéo dài ít nhất 2 tuần và có thể kéo dài vài tuần đến vài năm.

Trầm cảm mức độ nhẹ tức là người bệnh ở trong trạng thái buồn bã, mất hứng thú và bắt đầu có những thay đổi tiêu cực trong suy nghĩ. Người bị trầm cảm mức độ nhẹ thường xuyên trong trạng thái mệt mỏi, thiếu năng lượng. Tuy không gây ra rối loạn nghiêm trọng, nhưng người bệnh vẫn cần được quan tâm, can thiệp để ngăn ngừa tình trạng tiến triển sang trạng thái nặng hơn.

Trầm cảm mức độ nhẹ khiến người bệnh mệt mỏi kéo dài, ngại giao tiếp

2. Triệu chứng cảnh báo và nguyên nhân gây trầm cảm mức độ nhẹ

2.1. Triệu chứng dễ gặp ở người bị trầm cảm mức độ nhẹ

Các triệu chứng của trầm cảm mức độ nhẹ có thể không rõ ràng như trầm cảm nặng, nhưng vẫn ảnh hưởng đến tâm trạng và hành vi hàng ngày của người bệnh. Điển hình nhất, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng:

- Thường xuyên cảm thấy buồn không rõ lý do.

- Giảm dần sự hứng thú với hoạt động thường ngày.

- Cảm thấy bản thân không đủ tốt hoặc lo lắng về tương lai.

- Suy nghĩ tiêu cực về bản thân và cuộc sống, hay tự trách mình.

- Luôn cảm thấy mệt mỏi ngay cả khi đang nghỉ ngơi.

- Khó ngủ hoặc ngủ quá nhiều.

- Mất hứng thú với ăn uống hoặc bỗng nhiên ăn nhiều trên mức bình thường.

- Hay bị đau đầu hoặc đau cơ không rõ nguyên nhân.

- Tránh giao tiếp và gặp gỡ bạn bè.

- Mất tập trung khi học tập hoặc làm việc.

- Thói quen sinh hoạt thay đổi đột ngột.

Nhận diện sớm những triệu chứng trầm cảm mức độ nhẹ sẽ giúp người bệnh điều chỉnh lối sống và tìm kiếm sự hỗ trợ kịp thời để giảm nguy cơ phát triển thành trầm cảm nặng.

2.2. Nguyên nhân nào gây trầm cảm mức độ nhẹ?

Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến trầm cảm mức độ nhẹ, thường gặp nhất là:

- Tiền sử gia đình mắc trầm cảm.

- Thay đổi nhỏ về hoạt chất hóa học trong não bộ. 

- Di truyền sinh học liên quan đến khả năng xử lý stress và cảm xúc.

- Môi trường gia đình thường xuyên căng thẳng, thiếu sự gắn kết.

- Hay phải chịu áp lực từ các mối quan hệ xã hội.

- Di chuyển đến nơi ở mới hoặc thay đổi môi trường làm việc.

- Áp lực từ công việc, tài chính.

- Hay phải chịu áp lực từ các mối quan hệ xã hội.

- Mất mát người thân hoặc kết thúc mối quan hệ.

Một thời gian dài chịu áp lực lớn từ công việc dễ dẫn đến bị trầm cảm nhẹ

3. Trầm cảm mức độ nhẹ ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống người bệnh, điều trị ra sao?

3.1. Những ảnh hưởng của trầm cảm nhẹ đối với cuộc sống người bệnh

Mặc dù trầm cảm mức độ nhẹ không gây ra rối loạn tâm lý nghiêm trọng ngay lập tức, nhưng vẫn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhiều khía cạnh của cuộc sống người bệnh:

- Người bệnh dễ bị dao động cảm xúc, vui buồn thất thường.

- Tích tụ stress lâu dài gây rối loạn tâm lý phức tạp.

- Tránh xa bạn bè, gia đình.

- Mất niềm tin với mọi người.

- Dễ bị người khác hiểu lầm từ đó sinh ra những xung đột không đáng có.

- Giảm tập trung nên hiệu quả công việc bị giảm sút.

- Khó tập trung ghi nhớ, khó tiếp thu kiến thức.

3.2. Điều trị trầm cảm mức độ nhẹ bằng cách nào?

Đại đa số trường hợp trầm cảm mức độ nhẹ không cần điều trị bằng thuốc mà chủ yếu áp dụng:

3.2.1. Liệu pháp tâm lý

Liệu pháp tâm lý là phương pháp điều trị đầu tiên được áp dụng với bệnh nhân trầm cảm mức độ nhẹ. Qua các buổi trị liệu tâm lý, người bệnh sẽ được hướng dẫn cách nhận diện, xử lý và quản lý cảm xúc của mình.

Chuyên gia tâm lý sẽ giúp người bệnh hiểu rõ hơn về nguồn gốc của những cảm xúc tiêu cực để tìm ra phương pháp giải quyết phù hợp. Nhờ vậy mà người bệnh sẽ thay đổi suy nghĩ tiêu cực và có động lực tạo ra những hành vi tích cực.

Liệu pháp tâm lý được ưu tiên trong điều trị trầm cảm mức độ nhẹ

3.2.2. Thay đổi lối sống và nhận hỗ trợ từ gia đình

Duy trì chế độ ăn uống cân đối, tập thể dục đều đặn và đảm bảo giấc ngủ đầy đủ sẽ giúp cơ thể sản sinh ra endorphin - hormone tạo cảm giác hạnh phúc. Mặt khác, gia đình và bạn bè cũng là nguồn động viên tinh thần vô cùng quý giá đối với người bệnh.

Sự chia sẻ, ủng hộ từ người thân sẽ giúp người bệnh cảm thấy được quan tâm, giảm bớt cảm giác cô đơn và lo âu. Khi người bệnh được động viên tham gia vào các hoạt động xã hội, những cuộc gặp mặt bạn bè hay gia đình, họ sẽ có môi trường tích cực để phát triển cảm xúc, tăng khả năng phục hồi.

3.2.3. Tự chăm sóc 

Tự chăm sóc bản thân là cách tốt nhất để người bệnh vượt qua giai đoạn trầm cảm mức độ nhẹ. Người bệnh nên cố gắng dành thời gian cho bản thân mỗi ngày ít nhất 10 - 15 phút để thư giãn và nghỉ ngơi với các hoạt động như: nghe nhạc, đọc sách, viết nhật ký, vẽ tranh, làm thơ,... Việc làm này vừa giảm căng thẳng, vừa tái tạo năng lượng tích cực vừa giúp người bệnh hiểu rõ hơn về tâm trạng của mình để chủ động vượt qua cảm xúc tiêu cực.

3.2.4. Dùng thuốc

Khi các phương pháp điều trị trên đây không đem lại hiệu quả cải thiện triệu chứng trầm cảm nhẹ hoặc triệu chứng ngày càng nghiêm trọng hơn, người bệnh sẽ được chỉ định điều trị bằng trầm cảm kết hợp với các liệu pháp khác. Sự kết hợp các phương pháp điều trị sẽ giúp người bệnh ổn định hơn về tâm lý.

Nhận diện sớm để có biện pháp can thiệp ngay từ khi trầm cảm mức độ nhẹ là cách tốt nhất để ngăn chặn sự phát triển của các rối loạn tâm lý nghiêm trọng. Vì thế, nếu có cảm giác buồn bã kéo dài, hãy liên hệ ngay với chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ chuyên khoa Thần kinh của Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56 để được đánh giá đúng và hỗ trợ kịp thời.