1. Xét nghiệm nhóm máu là gì?

Xét nghiệm nhóm máu là phương pháp kiểm tra để xác định nhóm máu của một người dựa trên các kháng nguyên có trên bề mặt hồng cầu. Kết quả xét nghiệm sẽ chỉ ra nhóm máu theo hệ ABO (A, B, AB hoặc O) và hệ Rh (dương tính hoặc âm tính). 

Theo đó, hệ thống nhóm máu được chia thành 2 hệ chính:

• Hệ ABO:

Hệ ABO được chia thành 4 nhóm cơ bản: A, B, AB và O.

- Nhóm máu A: Có kháng nguyên A trên hồng cầu.

- Nhóm máu B: Có kháng nguyên B trên hồng cầu.

- Nhóm máu AB: Có cả kháng nguyên A và B trên hồng cầu.

- Nhóm máu O: Không có kháng nguyên A hoặc B trên hồng cầu.

• Hệ Rh (Rhesus):

Có hai kết quả chính thuộc hệ Rh:

- Rh dương tính (Rh+): Bề mặt hồng cầu có kháng nguyên D.

- Rh âm tính (Rh-): Bề mặt hồng cầu không có kháng nguyên D.

Khi kết hợp hệ ABO và Rh sẽ có 8 nhóm máu phổ biến: A+, A-, B+, B-, AB+, AB-, O+, O-.

8 nhóm máu phổ biến

2. Tại sao cần biết nhóm máu?

Việc biết chính xác nhóm máu có vai trò: 

• Hỗ trợ cấp cứu và truyền máu.

Khi bị mất máu nhiều do tai nạn hoặc phẫu thuật, bác sĩ cần biết nhóm máu của bệnh nhân để truyền đúng loại máu, tránh biến chứng nguy hiểm.

• Hỗ trợ thai kỳ:

Trong thai kỳ, nếu mẹ có nhóm máu Rh- và con mang Rh+, có thể xảy ra hiện tượng bất đồng Rh, ảnh hưởng đến sức khỏe thai nhi. Biết nhóm máu sẽ giúp bác sĩ theo dõi và xử trí kịp thời.

• Định hướng hỗ trợ cộng đồng:

Một số người mang nhóm máu hiếm (ví dụ O Rh âm tính) thường gặp khó khăn khi cần truyền máu khẩn cấp. Việc biết rõ nhóm máu của mình giúp bạn có thể tham gia vào các câu lạc bộ hoặc ngân hàng dữ liệu người có nhóm máu hiếm, từ đó duy trì kết nối và hỗ trợ lẫn nhau khi cần huy động máu trong tình huống cấp cứu.

3. Cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm và một số lưu ý

Giấy xét nghiệm nhóm máu do cơ sở y tế cung cấp khi một người làm xét nghiệm nhóm máu. Muốn biết cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm bạn cần quan tâm đến các vấn đề sau:

3.1. Các ký hiệu thường gặp trong giấy xét nghiệm nhóm máu

Trên phiếu Kết quả xét nghiệm nhóm máu có một số ký hiệu và thuật ngữ sau:

• ABO system /ABO group: thể hiện nhóm máu chính (A, B, AB, O).
• Rh(D)/Rh factor: cho biết yếu tố Rh, có thể là “+” (dương tính) hoặc “-” (âm tính).
• Blood group: thường ghi gộp cả hệ ABO và Rh, ví dụ: Blood group: AB+.
• Positive (+): dương tính.
• Negative (-): âm tính.

3.2. Cách đọc nhóm máu dựa trên kết quả hiển thị

Nếu đang băn khoăn về cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm bạn hãy nhìn vào tờ kết quả trong tay mình: 

• Kết quả chỉ hiển thị A hoặc B: đây mới là kết quả hệ ABO, cần xem thêm mục Rh để biết đầy đủ.
• Kết quả có ký hiệu Rh (+): bạn thuộc nhóm máu dương tính.
• Kết quả có ký hiệu Rh (-): bạn thuộc nhóm máu âm tính.

Kết hợp các thông tin trên bạn sẽ xác định được nhóm máu cuối cùng như:

• A + Rh(+): Nhóm máu A+.
• O + Rh(-): Nhóm máu O-.
• AB + Rh(+): Nhóm máu AB+.

Người bệnh có thể trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm

3.3. Những trường hợp khó đọc kết quả nhóm máu

Trong thực tế, không phải lúc nào kết quả xét nghiệm nhóm máu cũng rõ ràng. Một số trường hợp có thể xuất hiện bất đồng giữa kết quả huyết thanh mẫu (kiểm tra kháng thể trong huyết tương) và kết quả hồng cầu mẫu (kiểm tra kháng nguyên trên hồng cầu). Nguyên nhân có thể do truyền máu gần đây, hiện diện kháng thể bất thường, bệnh lý huyết học (như thiếu máu tán huyết, đa u tủy) hoặc tình trạng nhóm máu hiếm, yếu (ví dụ yếu kháng nguyên D trong hệ Rh). 

Khi gặp tình huống này, phòng xét nghiệm sẽ tiến hành các bước kiểm tra bổ sung, có thể sử dụng kỹ thuật nâng cao (như Gelcard, xét nghiệm phân tử) để khẳng định nhóm máu chính xác. Người bệnh cần trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc chuyên viên huyết học để được giải thích cụ thể.

3.4. Những điều nên chú ý khi đọc kết quả xét nghiệm nhóm máu

Hầu hết trường hợp người được xét nghiệm máu không có chuyên môn y khoa nên không thể hiểu được chính xác về kết quả mà mình nhận được. Vì thế, nếu quan tâm tới cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm thì bạn nên lưu ý: 

• Mỗi cơ sở y tế có cách trình bày kết quả xét nghiệm nhóm khác nhau. Vì vậy, hãy đọc kỹ mục “chú thích” trên giấy xét nghiệm để có thêm thông tin cần thiết.

• Đọc kỹ cả hệ ABO và Rh vì chỉ khi kết hợp cả hai yếu tố này mới xác định được chính xác nhóm máu của bạn.
• Lưu trữ kết quả xét nghiệm cẩn thận để dự phòng tình huống cần dùng đến.
• Nếu chưa rõ về kết quả xét nghiệm của mình, tốt nhất người bệnh nên hãy hỏi trực tiếp bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn cụ thể.

4. Các phương pháp thực hiện xét nghiệm nhóm máu

Để xét nghiệm nhóm máu, hiện nay có rất nhiều phương pháp đang được thực hiện tại các cơ sở y tế: 

4.1. Phương pháp thủ công

Hiện có 2 phương pháp thủ công đang được áp dụng để xác định nhóm máu là: định nhóm máu trong ống nghiệm, định nhóm máu trên phiến. Cả hai phương pháp này đều rất dễ thực hiện, chi phí thấp nhưng lại phụ thuộc nhiều vào kỹ thuật của người thực hiện nên rất dễ cho kết quả sai sót. 

4.2 Phương pháp tự động

Xét nghiệm nhóm máu tự động được tiến hành qua 2 kỹ thuật: định nhóm máu bằng Gelcard với máy tự động hoàn toàn hoặc định nhóm máu với Gelcard bán tự động.

Cả hai kỹ thuật này đều có độ đặc hiệu, độ nhạy cao, kết quả chính xác nhưng chi phí cao hơn so với phương pháp xét nghiệm nhóm máu thủ công.

Hệ thống máy xét nghiệm tự động tại Trung tâm Xét nghiệm tiêu chuẩn quốc tế của MEDLATEC

Hy vọng những thông tin trên đây sẽ hữu ích cho bạn khi tìm hiểu cách xem nhóm máu trong giấy xét nghiệm máu. Đây là xét nghiệm cần có đối với nhiều quy trình y khoa. Vì thế, nếu bạn chưa từng xét nghiệm nhóm máu, hãy chủ động thực hiện để lưu giữ thông tin quan trọng này.

Quý khách hàng có nhu cầu xét nghiệm nhóm máu, hãy liên hệ Hotline của Hệ thống Y tế MEDLATEC: 1900 56 56 56 để được tư vấn và xác nhận lịch hẹn lấy mẫu tại nhà nhanh chóng.