1. Protein Bence Jones nước tiểu là gì?

Protein Bence Jones là một chuỗi nhẹ protein globulin đơn dòng hay chuỗi nhẹ của Immunoglobulin, cấu tạo gồm 2 chuỗi Lamda và Kappa, có trọng lượng phân tử 60.000 Dalton. Protein Bence Jones nước tiểu có đặc tính đông vón ở 60 - 70 độ C và tan ở nhiệt độ 100 độ C.

- Thận có chức năng lọc và loại bỏ những chất bất thường trong cơ thể. Tuy nhiên, khi bị bệnh chức năng lọc của thận bị suy giảm có thể thấy xuất hiện protein hoặc các chất khác trong nước tiểu với nồng độ cao bất thường.

- Bệnh đa u tủy xương là một bệnh lý tăng sinh ác tính dòng tương bào (Plasmocyte) của Lympho B ở tủy xương và một số cơ quan khác. Khi các tế bào tăng sinh mạnh mẽ về số lượng sẽ tạo thành các u trong tủy xương và các tế bào này sẽ tiết ra một kháng thể bất thường gọi là Protein Bence Jones. 

Protein Bence Jones được tìm thấy trong nước tiểu khi nồng độ chất này tạo ra vượt quá khả năng tái hấp thu của ống thận, gặp ở những bệnh nhân đa u tủy xương.

Hình 1: Hình ảnh phân tử Protein Bence Jones

- Nước tiểu của người khỏe mạnh bình thường không có Protein Bence Jones cho nên nếu thấy chỉ số này trong nước tiểu thì rất có thể bạn đang mắc 1 bệnh lý nào đó, hoặc gợi ý đến bệnh đa u tủy xương. Vì thế khi có kết quả xét nghiệm này bác sĩ sẽ kết hợp thêm một số xét nghiệm khác và triệu chứng mà bạn có để có chẩn đoán chính xác. Xét nghiệm này được thực hiện trên mẫu nước tiểu 24h.

2. Xét nghiệm Protein Bence Jones nước tiểu được thực hiện như thế nào?

Mẫu nước tiểu dùng cho xét nghiệm là nước tiểu 24h do đó cách lấy nước tiểu đúng là vô cùng quan trọng. Cách lấy mẫu nước tiểu 24h như sau:

Bình chứa nước tiểu phải được rửa sạch và để khô. Sau đó cho dung dịch bảo quản là phenol hoặc formon vào bình.

- Lần đi tiểu đầu tiên sau khi ngủ dậy (tầm 6 - 7 giờ sáng) sẽ bỏ không lấy lượng nước tiểu này.

- Vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài, lấy lượng nước tiểu bắt đầu từ lần đi tiểu thứ 2 vào bình chứa. Cần lấy toàn bộ lượng nước tiểu trong 1 ngày.

- Sáng hôm sau, ngay khi ngủ dậy, vệ sinh sạch sẽ bộ phận sinh dục ngoài sau đó đi tiểu và lấy nước tiểu lần cuối cùng vào bình chứa. Đây sẽ là toàn bộ lượng nước tiểu cần thu được.

- Ghi lại thể tích mẫu thu được. Khuấy đều nước tiểu trong bình chứa sau đó bạn chuyển khoảng 30ml nước tiểu từ bình chứa vào 1 lọ sạch và gửi đến phòng xét nghiệm.

Hình 2: Mẫu nước tiểu xét nghiệm

Tại phòng xét nghiệm, mẫu nước tiểu sẽ được tiến hành thử nghiệm như sau:

- Đun sôi và lọc mẫu nước tiểu để loại bỏ hết protein thật.

- Điều chỉnh pH nước tiểu bằng acid acetic 1/10 thành màu đỏ giống giấy quỳ.

- Hút 2 ml nước tiểu và 2 ml nước muối sinh lý 0.9 % cho vào ống nghiệm và đun sôi trên ngọn lửa đèn cồn sau đó quan sát:

+ Protein Bence Jones nước tiểu xuất hiện khi đun đến 60 độ C, dung dịch trong ống nghiệm sẽ kết tủa trắng sau đó kết tủa tan ra khi tiếp tục đun sôi.

+ Nếu không thấy hiện tượng kết tủa trắng thì có thể khẳng định không có Protein Bence Jones nước tiểu.

- Kết quả bình thường là âm tính.

- Kết quả Dương tính thường gặp trong bệnh Đa u tủy xương.

Hình 3: Xét nghiệm Protein Bence Jones nước tiểu dùng để hỗ trợ chẩn đoán bệnh Đa u tủy xương

Xét nghiệm Protein Bence Jones nước tiểu nên được thực hiện kết hợp với một số xét nghiệm khác để khẳng định bệnh như:

- Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu ngoại vi thấy:

+ Giảm hồng cầu và huyết sắc tố với triệu chứng đặc trưng là thiếu máu da xanh, niêm mạc nhợt. Có thể giảm số lượng bạch cầu và tiểu cầu.

- Xét nghiệm sinh hóa máu:

+ Tăng Canxi máu do tăng hủy xương.

+ Tăng ure máu do suy thận.

+Tăng creatinin máu do giảm mức lọc cầu thận.

+ Protein máu giảm, albumin giảm, globulin tăng.

- Xét nghiệm nước tiểu thấy tăng Canxi ion nước tiểu.

- Chụp x-quang xương thấy hình ảnh tiêu xương như: gãy xương tự nhiên, các ổ loãng xương lan tỏa hoặc khu trú,…

3. Bạn nên thực hiện xét nghiệm khi nào?

Triệu chứng của bệnh có thể xuất hiện ở nhiều cơ quan khác nhau nên khi cơ thể có những bất thường bạn nên đi kiểm tra xét nghiệm. Những bất thường trong cơ thể có bạn có thể gặp như:

- Toàn thân: cảm thấy mệt, gầy sút, ăn kém, suy nhược.

- Đau xương là triệu chứng nổi bật, thường xuất hiện đầu tiên và là triệu chứng hay gặp nhất ở bệnh nhân đa u tủy xương. Ban đầu sẽ cảm thấy đau ở một xương dẹt như đau xương bả vai, xương chậu, xương đùi, xương sườn,… sau đó đau toàn bộ cơ thể.

- Gãy xương tự nhiên, hay gặp ở xương sườn, xương ức, xương đùi. Gãy xương mà không đau.

Hình 4: Khi cơ thể có những thay đổi bất thường đặc biệt là biểu hiện đau xương toàn thân bạn nên đi kiểm tra xét nghiệm 

- Thiếu máu: khi bệnh tiến triển sẽ có triệu chứng mệt mỏi hoa mắt chóng mặt, da xanh niêm mạc nhợt nhẹ.

- Huyết áp có thể tăng, có thể có phù, thiểu niệu hoặc vô niệu do suy thận.

- Xuất hiện nhiễm trùng vì không có globulin miễn dịch bình thường. Có thể gặp xuất huyết dưới da do số lượng tiểu cầu giảm hay rối loạn đông máu.

Đa u tủy xương là một bệnh ác tính, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân. Việc phát hiện bệnh sớm sẽ nâng cao hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đã và đang thực hiện triển khai các kỹ thuật để chẩn đoán bệnh đa u tủy xương và thực hiện nhiều loại xét nghiệm để tầm soát các loại ung thư khác. Quy trình khám, kết luận và điều trị được thực hiện bởi đội ngũ các giáo sư đầu ngành giàu kinh nghiệm và tận tâm với bệnh nhân. 

Bên cạnh đó, các kỹ thuật được thực hiện trên các máy móc trang thiết bị hiện đại bậc nhất và phòng xét nghiệm theo tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012. Với phương châm “Dịch vụ tốt - Công nghệ cao” đến khám bệnh tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC các bạn sẽ hoàn toàn cảm thấy hài lòng và an tâm về kết quả chúng tôi đem lại. Gọi điện thoại theo số 1900565656 để đăng ký khám bệnh và được tư vấn.