1. Cây hoa thiên lý và công dụng đối với sức khỏe

Cây hoa thiên lý (tên khoa học là Telosma cordata) là một loại dây leo thân thảo, loại cây này rất phổ biến ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới, đặc biệt là ở châu Á. Thiên lý có lá hình trái tim, mọc đối xứng. Hoa mọc thành chùm, có màu vàng, hương thơm nhẹ nhàng và thường nở rộ vào mùa hè. Trong Đông y, hoa thiên lý có vị ngọt, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, an thần, giúp ngủ ngon và giảm đau.

Những công dụng nổi bật của cây hoa thiên lý đối với sức khỏe có thể kể đến bao gồm:

Hỗ trợ điều trị mất ngủ và an thần

Đây là một trong những công dụng nổi bật nhất của cây hoa thiên lý. Theo y học cổ truyền, hoa thiên lý có tác dụng an thần, giúp làm dịu hệ thần kinh, từ đó cải thiện chất lượng giấc ngủ. 

Nhiều người sử dụng hoa thiên lý để hỗ trợ an thần, ngủ ngon 

Giảm đau nhức xương khớp

Trong Đông y, hoa thiên lý thường được dùng để chữa đau nhức xương khớp, đặc biệt là ở người cao tuổi. Các hoạt chất trong hoa có tác dụng chống viêm, giảm sưng, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.

Giảm cân và kiểm soát cân nặng

Hoa thiên lý là một lựa chọn tuyệt vời cho những ai đang trong quá trình giảm cân. Với hàm lượng calo thấp, giàu chất xơ và vitamin, hoa thiên lý giúp tạo cảm giác no lâu, hạn chế thèm ăn và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Giúp làm đẹp da

Hàm lượng vitamin C và chất chống oxy hóa trong hoa thiên lý giúp chống lại các gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa, đồng thời vitamin C cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen, giúp da săn chắc và tươi tắn hơn

Hỗ trợ tiêu hóa và giảm táo bón

Lượng chất xơ dồi dào trong hoa thiên lý có tác dụng thúc đẩy nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động trơn tru, từ đó phòng ngừa và cải thiện tình trạng táo bón hiệu quả.

Giải nhiệt, giải độc cơ thể

Các món canh hoa thiên lý không chỉ thanh mát mà còn giúp thanh lọc cơ thể, giải độc, làm giảm các triệu chứng nóng trong người như mụn nhọt, rôm sảy.

Cải thiện thị lực

Hoa thiên lý chứa nhiều vitamin A và vitamin C, những dưỡng chất quan trọng cho sức khỏe của mắt, giúp bảo vệ thị lực, phòng ngừa các bệnh về mắt như quáng gà, mờ mắt.

Tăng cường sức đề kháng

Hàm lượng vitamin C và các chất chống oxy hóa trong hoa thiên lý giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các tác nhân gây bệnh từ môi trường bên ngoài.

2. Những ai không nên sử dụng cây hoa thiên lý

Mặc dù cây hoa thiên lý rất tốt cho sức khỏe, nhưng không phải ai cũng có thể sử dụng loại thực phẩm này. Một số nhóm đối tượng cần thận trọng hoặc hạn chế ăn hoa thiên lý để tránh những tác động tiêu cực.

• Trẻ em dưới 2 tuổi nên hạn chế ăn hoa thiên lý. Hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ còn non yếu, việc hấp thụ một lượng lớn hoa thiên lý có thể gây đầy hơi, khó tiêu hoặc dị ứng;
• Người bị dị ứng thực phẩm cũng cần thận trọng. Mặc dù dị ứng với hoa thiên lý khá hiếm gặp, nhưng những người có cơ địa nhạy cảm có thể xuất hiện phản ứng như ngứa, nổi mẩn hoặc sưng tấy sau khi ăn. Trong trường hợp này, nên ngừng sử dụng và tham khảo ý kiến bác sĩ;
• Người có vấn đề về tiêu hóa nặng như viêm dạ dày, trào ngược hoặc hội chứng ruột kích thích, cũng nên hạn chế sử dụng hoa thiên lý. Loại hoa này chứa một lượng chất xơ và các hợp chất thực vật có thể gây đầy hơi, khó chịu nếu ăn quá nhiều;

Người có các vấn đề tiêu hóa nghiêm trọng nên cân nhắc khi sử dụng hoa thiên lý 

• Ngoài ra, phụ nữ mang thai và đang cho con bú nên ăn với lượng vừa phải. Dù chưa có nghiên cứu nào cho thấy hoa thiên lý gây hại cho thai nhi, nhưng để đảm bảo an toàn, phụ nữ mang thai nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ trước khi sử dụng;
• Những người đang dùng thuốc điều trị bệnh mạn tính, đặc biệt là các thuốc chống đông máu hoặc thuốc điều trị huyết áp, cũng nên thận trọng. Hoa thiên lý có thể tương tác nhẹ với một số thuốc, ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị nếu sử dụng quá nhiều

3. Những lưu ý khi sử dụng cây hoa thiên lý

Để tận dụng tối đa lợi ích sức khỏe từ cây hoa thiên lý và hạn chế những tác dụng phụ không mong muốn, người dùng cần lưu ý một số điểm quan trọng sau đây:

• Chọn hoa thiên lý tươi, sạch: Nên chọn hoa có màu vàng tươi, không dập nát, không có mùi lạ. Tránh sử dụng hoa đã bị úng hoặc phun thuốc bảo vệ thực vật quá mức, vì có thể gây hại cho sức khỏe;

Lưu ý trong khâu lựa chọn hoa thiên lý 

• Rửa sạch trước khi sử dụng: Khi mua về, nhặt bỏ những bông hoa bị héo, lá và cọng già. Rửa hoa với nước sạch nhiều lần để loại bỏ bụi bẩn, sau đó ngâm trong nước muối loãng khoảng 5-10 phút để sát khuẩn. Rửa lại lần cuối bằng nước sạch và để ráo trước khi chế biến;
• Chế biến đúng cách: Hoa thiên lý có thể xào, nấu canh, luộc. Khi xào hoặc nấu, không nên để quá lâu ở nhiệt độ cao vì sẽ làm mất chất dinh dưỡng và vitamin. Luộc hoặc hấp trong thời gian ngắn là phương pháp tốt nhất để giữ nguyên hàm lượng vitamin C và các khoáng chất;
• Ăn lượng vừa phải: Chỉ nên ăn hoa thiên lý mỗi tuần từ 1-2 lần và ăn với lượng vừa phải. Việc tiêu thụ quá nhiều có thể gây đầy bụng, khó tiêu hoặc dị ứng;
• Bảo quản đúng cách: Hoa thiên lý tươi nên sử dụng trong ngày hoặc bảo quản trong tủ lạnh không quá 2-3 ngày. Tránh để hoa lâu ngoài nhiệt độ phòng vì dễ bị hỏng và giá trị dinh dưỡng;
• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Với những người có bệnh lý mạn tính hoặc đang dùng thuốc điều trị, nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Hy vọng rằng những thông tin về hoa thiên lý được trình bày trên đây đã mang đến cho độc giả những hiểu biết bổ ích về giá trị dinh dưỡng, công dụng sức khỏe cũng như cách chế biến và bảo quản loại thực phẩm này. Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu tư vấn chế độ dinh dưỡng, bạn đọc vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.