Procalcitonin (PCT) là tiền chất của hormone calcitonin của tuyến giáp (chuỗi dài 116 acid amin). Chất này được sản xuất bởi tế bào C của tuyến giáp, đối với người bình thường nồng độ Procalcitonin trong máu duy trì ở mức thấp.  

Procalcitonin (PCT) là một trong những chỉ số quan trọng của cơ thể  

Song một số loại tế bào khác trong cơ thể cũng có thể sản sinh Procalcitonin khi chúng bị tổn thương nặng, đặc biệt là do nhiễm khuẩn. Vì thế Procalcitonin được đánh giá là một loại marker đặc hiệu trong chẩn đoán tình trạng nhiễm khuẩn.  

Với ý nghĩa nhằm trang bị những kiến thức chuyên môn về xét nghiệm Procalcitonin, đặc biệt làm rõ những giá trị mà kỹ thuật này mang lại trong quá trình chẩn đoán và điều trị tình trạng nhiễm khuẩn huyết và nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới, chương trình sinh hoạt chuyên môn Hệ thống Y tế MEDLATEC được tổ chức.  

Chương trình diễn ra với sự chủ trì của ThS.BSCKII Nguyễn Thị Kim Len - Phó Tổng Giám đốc phụ trách chuyên môn Hệ thống Y tế MEDLATEC cùng sự hiện diện của đội ngũ chuyên gia - PGS.TS Nguyễn Lê Hoàn - Trưởng khoa Hô hấp, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội - Bộ môn Nội, Trường Đại học Y Hà Nội; TS.BS Ngô Chí Cương - Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, Trưởng Chuyên khoa Truyền nhiễm, Hệ thống Y tế MEDLATEC và sự tham gia của đông đảo y bác sĩ trên toàn hệ thống.  

Giá trị của Procalcitonin trong nhiễm khuẩn hô hấp dưới  

Mở đầu chương trình, PGS.TS Nguyễn Lê Hoàn trình bày bài báo cáo với chủ đề “Giá trị của Procalcitonin trong nhiễm khuẩn hô hấp dưới”. 

Chuyên gia cho biết, nhiễm trùng đường hô hấp (LRTIs) bao gồm các bệnh lý nhiễm trùng của phế quản, phế nang, tổ chức kẽ của phổi gây ra bởi vi khuẩn, virus, nấm và ký sinh trùng. Đây là tình trạng phổ biến nhất ở các bệnh nhân nội trú mắc viêm phổi và đợt cấp của các bệnh phổi mạn tính (COPD, hen) do bội nhiễm.  

Theo chuyên gia, việc xác định căn nguyên nhiễm trùng hiện còn gặp nhiều thách thức như sau: 

• Nhiễm khuẩn hay không nhiễm khuẩn? 
• Vi khuẩn điển hình hay không điển hình?
• Đơn nhiễm hay đồng nhiễm nhiều loại?
• Khả năng định danh căn nguyên gây bệnh? 

Trước những thách thức đó, PGS. Hoàn nhấn mạnh: Procalcitonin là chỉ dấu gợi ý tình trạng nhiễm khuẩn đặc hiệu hơn so với các chỉ dấu khác. Cụ thể, đối với việc chẩn đoán và điều trị tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới, Procalcitonin mang lại những ý nghĩa quan trọng như sau:  

Có giá trị phân biệt tốt giữa nhiễm vi khuẩn và nhiễm virus; 

• Ở nhóm bệnh nhân viêm phổi cộng đồng (CAP), PCT giúp phân biệt CAP do vi khuẩn, hay virus khoảng 65 - 70% trường hợp; 
• Khi ứng dụng trong quyết định về kháng sinh cho LRTIs theo lược đồ kèm với đánh giá lâm sàng, PCT giúp giảm sử dụng kháng sinh không cần thiết khoảng 25-50%.  

Xét nghiệm Procalcitonin mang lại nhiều giá trị trong chẩn đoán và điều trị tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới 

Với những ý nghĩa nêu trên, chuyên gia khuyến cáo tới y bác sĩ tham dự ứng dụng của PCT cùng những lưu ý quan trọng để áp dụng hiệu quả trong thực hành lâm sàng. 

Sử dụng hiệu quả Procalcitonin trong chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn huyết  

Bên cạnh tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới, Procalcitonin còn được ứng dụng hiệu quả trong chẩn đoán và điều trị nhiễm khuẩn huyết. Đây cũng là nội dung tiếp theo trong chương trình được TS.BS Ngô Chí Cương trình bày, nhận được sự quan tâm của toàn thể y bác sĩ tham dự.  

Nhiễm khuẩn huyết xảy ra do vi khuẩn hay virus, nấm giải phóng những hoạt chất vào máu để chống lại các phản ứng viêm của cơ thể, là tình trạng nhiễm trùng rất nghiêm trọng. Vi sinh vật gây bệnh không cư trú tại một cơ quan bị tổn thương ban đầu, mà theo đường máu lan đi khắp cơ thể. Tình trạng này có khả năng đe dọa đến tính mạng gây ra bởi một đáp ứng không điều chỉnh được với nhiễm trùng.  

Theo chuyên gia, PCT có nhiều ưu điểm hơn hẳn so với các marker khác trong việc chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết. Nồng độ PCT thấp có giá trị tiên lượng âm tính cao để loại trừ nhiễm khuẩn huyết và ngược lại, nồng độ PCT cao khẳng định chẩn đoán nhiễm khuẩn, nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn nhất là khi có rối loạn chức năng các cơ quan, hậu quả của quá trình viêm toàn thân, suy đa tạng... 

Đặc biệt, bên cạnh giá trị chẩn đoán, PCT còn được ứng dụng hiệu quả trong việc hướng dẫn sử dụng kháng sinh, cụ thể:  

• Cân nhắc các quyết định kê toa kháng sinh và ngừng sử dụng kháng sinh;
• Giảm tiếp xúc kháng sinh; cải thiện kết quả (tỷ lệ tử vong ít hơn, tác dụng phụ liên quan đến kháng sinh ít hơn). 

Procalcitonin (PCT) có giá trị trong hướng dẫn việc sử dụng kháng sinh trong điều trị tình trạng nhiễm khuẩn huyết  

Trên tinh thần làm việc nghiêm túc, khẩn trương, chương trình sinh hoạt chuyên môn tại Hệ thống Y tế MEDLATEC với chủ đề “Giá trị của xét nghiệm Procalcitonin trong nhiễm khuẩn huyết và nhiễm khuẩn đường hô hấp dưới" khép lại thành công. Chương trình diễn ra sôi nổi với những trao đổi, thảo luận, từ đó giúp đội ngũ y bác sĩ lĩnh hội được những kiến thức bổ ích để ứng dụng hiệu quả xét nghiệm Procalcitonin trong quá trình chẩn đoán, điều trị tình trạng nhiễm khuẩn, phục vụ cho công tác chăm sóc sức khỏe người dân.