1. Xét nghiệm vi nấm soi tươi là gì? Vì sao cần thực hiện?

Xét nghiệm vi nấm soi tươi là một trong những kỹ thuật chẩn đoán quan trọng trong thực hành lâm sàng. Phương pháp này được tiến hành bằng cách lấy mẫu bệnh phẩm từ vùng da, móng hoặc tóc nghi ngờ tổn thương của người bệnh. Sau đó, mẫu sẽ được xử lý bằng dung dịch chuyên dụng (thường là KOH) nhằm phá vỡ lớp keratin, giúp sợi nấm và bào tử nấm hiện rõ dưới kính hiển vi.

Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm trong những trường hợp người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm nấm, chẳng hạn như:

• Nấm da: xuất hiện mảng đỏ, tròn, ngứa, bong vảy hoặc nổi mụn nước trên da.
• Nấm móng: móng đổi màu vàng, nâu, dày và giòn, dễ gãy hoặc tách khỏi nền móng.
• Nấm tóc: tóc rụng thành từng mảng, kèm vảy gàu, mảng đỏ hoặc nốt sẩn trên da đầu.
• Lang ben, hắc lào: da có vết loang lổ, màu sắc khác biệt với vùng da lành.
• Nấm miệng, nấm sinh dục: hình thành các mảng trắng kèm cảm giác đau rát.

Bác sĩ thường chỉ định xét nghiệm vi nấm soi tươi trong trường hợp người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm nấm

Thông qua xét nghiệm này, bác sĩ sẽ xác định được tình trạng nhiễm nấm và gợi ý nhóm nấm để từ đó có định hướng thực hiện xét nghiệm chuyên sâu. Đây là cơ sở để xây dựng phác đồ điều trị chính xác và hiệu quả cho từng người bệnh.

2. Cách đọc kết quả xét nghiệm vi nấm soi tươi

Kết quả xét nghiệm vi nấm soi tươi thường được thể hiện dưới dạng mô tả, trong đó có sử dụng nhiều thuật ngữ chuyên môn. Để tránh hiểu sai và có cách nhìn chính xác, người bệnh nên nắm rõ cách đọc kết quả cơ bản sau đây:

• Âm tính (-): Đây là kết quả bình thường, cho thấy mẫu bệnh phẩm không phát hiện sợi nấm hay bào tử nấm. Tuy nhiên cần lưu ý rằng, kết quả âm tính không loại trừ hoàn toàn bệnh. Âm tính giả có thể gặp do lỗi lấy mẫu hoặc do dùng thuốc trước đó. Khuyến nghị lặp lại xét nghiệm hoặc làm cấy nếu còn nghi ngờ lâm sàng.
• Dương tính (+): Kết quả này phản ánh có sự hiện diện của vi nấm. Mức độ dương tính được phân loại tùy vào số lượng và hình thái nấm:
• (1+): Phát hiện ít sợi nấm hoặc bào tử nấm.
• (2+): Ghi nhận nhiều sợi nấm và bào tử.
• (3+): Cho thấy số lượng sợi nấm và bào tử rất lớn. 
• Lưu ý: Các giá trị 1+/2+/3+ là các con số bán định lượng, được đưa ra tuỳ quy tắc phòng xét nghiệm; không có chuẩn quốc tế.
• Dương tính với bào tử nấm: Chỉ tìm thấy bào tử, không xuất hiện sợi nấm.
• Dương tính với sợi nấm: Có sự hiện diện của sợi nấm, có thể đi kèm hoặc không kèm theo bào tử.
• Dương tính với tế bào nấm men: Phát hiện các tế bào nấm men hình tròn hoặc bầu dục, thường kèm chồi nấm. Đây là dấu hiệu thường gặp trong các bệnh lý do Candida gây ra.

Lưu ý: Việc có kết quả dương tính chỉ cho biết người bệnh đã bị nhiễm nấm. Để xác định chính xác chủng nấm gây bệnh và xây dựng phác đồ điều trị hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu như nuôi cấy định danh nấm. Phương pháp này giúp phân lập, xác định loại nấm cụ thể, từ đó lựa chọn thuốc đặc trị phù hợp nhất.

3. Những sai sót có thể xảy ra dẫn đến sai kết quả xét nghiệm vi nấm soi tươi

Xét nghiệm vi nấm soi tươi là phương pháp cơ bản để chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến nấm da, nhưng kết quả vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi một số yếu tố, dẫn đến sai sót. Các nguyên nhân thường gặp bao gồm:

• Lấy mẫu không đúng cách: Nếu mẫu lấy quá nông, không đủ lượng vi nấm hoặc không lấy từ trung tâm tổn thương, kết quả xét nghiệm có thể không phản ánh chính xác tình trạng bệnh.
• Bệnh nhân đã sử dụng thuốc chống nấm: Nếu bệnh nhân đã dùng thuốc chống nấm dạng bôi hoặc uống trước khi lấy mẫu, số lượng nấm hiện diện trên da sẽ giảm, dẫn đến kết quả âm tính giả, gây khó khăn cho việc chẩn đoán chính xác.
• Kỹ thuật xử lý mẫu chưa chuẩn: Quá trình xử lý mẫu, chẳng hạn như sử dụng dung dịch KOH với nồng độ không phù hợp, hoặc thời gian ủ mẫu quá ngắn hoặc quá dài, cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng quan sát nấm dưới kính hiển vi.

Để hạn chế tối đa những sai sót trên và đảm bảo kết quả chính xác, người bệnh cần tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của bác sĩ, đồng thời lựa chọn cơ sở y tế uy tín để thực hiện xét nghiệm. 

Người bệnh nên lựa chọn cơ sở uy tín để thực hiện xét nghiệm vi nấm soi tươi

4. Phương pháp điều trị bệnh nấm da

Khi có kết quả chẩn đoán xác định, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp với từng trường hợp. Tùy vào loại nấm, vị trí xuất hiện và mức độ tổn thương, người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc bôi ngoài da, thuốc uống toàn thân hoặc phối hợp cả hai để đạt hiệu quả tốt nhất.

• Thuốc bôi tại chỗ: Bao gồm kem, mỡ, dung dịch hoặc dầu gội đặc trị chống nấm (trường hợp bị nấm da đầu), giúp giảm nhanh triệu chứng tại vùng da bị ảnh hưởng.
• Thuốc uống toàn thân: Thường được bác sĩ kê đơn với các loại như Griseofulvin, Itraconazole, Fluconazole hay Terbinafine, đặc biệt trong những trường hợp nấm lan rộng hoặc khó kiểm soát.

Tùy vào loại nấm, vị trí xuất hiện và mức độ tổn thương, người bệnh sẽ được chỉ định điều trị phù hợp

Với những thông tin đã chia sẻ, hy vọng bài viết đã giúp bạn nắm rõ cách đọc kết quả xét nghiệm vi nấm soi tươi. Nếu bạn còn lo lắng về các dấu hiệu nghi ngờ nhiễm nấm hoặc cần thực hiện xét nghiệm, hãy liên hệ Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn và thực hiện xét nghiệm nhanh chóng và chính xác.

MEDLATEC quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ và kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, cam kết mang đến kết quả xét nghiệm chính xác, giúp bác sĩ đánh giá đúng tình trạng bệnh và đưa ra phác đồ điều trị an toàn, hiệu quả, giảm nguy cơ tái phát và lây lan.