1. Sa sút trí tuệ là gì? Nguyên nhân do đâu?

Sa sút trí tuệ là bệnh mạn tính và theo thời gian sẽ tiến triển ngày càng nghiêm trọng. Người bệnh sa sút trí tuệ thường bị suy giảm nhận thức so với những người ở cùng độ tuổi. Đáng lo ngại hơn khi sự suy giảm chức năng nhận thức của người bệnh thường kèm theo tình trạng giảm khả năng kiểm soát cảm xúc, hành vi xã hội hoặc động lực. 

Sa sút trí tuệ không đơn giản như chứng đãng trí thông thường do tuổi tác

Tình trạng sa sút trí tuệ xảy ra khi những tế bào thần kinh trong não bị tổn thương hoặc mất kết nối. Sa sút trí tuệ có thể được chia thành 2 loại khác nhau dựa vào vùng não bị tổn thương. Cụ thể: 

• Sa sút trí tuệ xảy ra do các vấn đề ở vỏ não: Đây là lớp ngoài cùng của não và rất quan trọng đối với khả năng ngôn ngữ và khả năng ghi nhớ. Những trường hợp này thường bị mất trí nhớ khá nghiêm trọng và họ gặp rất nhiều khó khăn trong việc hiểu ngôn ngữ, giao tiếp với mọi người xung quanh. 
• Sa sút trí tuệ dưới vỏ: Là tình trạng người bệnh gặp phải những tổn thương ở vùng dưới vỏ não. Người bệnh thường gặp phải những vấn đề về tốc độ suy nghĩ, khả năng bắt đầu các hoạt động. 

Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng sa sút trí tuệ: 

- Bệnh thoái hóa thần kinh, chẳng hạn như Alzheimer, bệnh Parkinson,... Những căn bệnh này có thể tiến triển theo thời gian. 

- Chấn thương sọ não. 

- Bệnh ứ dịch não thất. 

- Sa sút trí tuệ mạch máu.

- Bệnh xơ cứng rải rác.

- Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương. 

- Bệnh lý suy tuyến giáp không được điều trị.

- Thói quen lạm dụng bia rượu hoặc thường xuyên dùng chất kích thích trong một thời gian dài. 

2. Triệu chứng bệnh 

Tùy vào từng khu vực não bị ảnh hưởng mà những triệu chứng của người bệnh cũng có thể khác nhau. Dưới đây là một số triệu chứng bệnh thường gặp qua từng giai đoạn: 

- Giai đoạn đầu: Người bệnh hay quên, không nhớ rõ ngày tháng, cảm thấy xa lạ ở những nơi từng quen thuộc. Tuy nhiên, những triệu chứng bệnh ở giai đoạn đầu thường dễ bị nhầm lẫn với chứng đãng trí, trí nhớ kém do tuổi cao hoặc hay quên ở phụ nữ sau sinh,....

- Giai đoạn 2: Bệnh dần tiến triển và những triệu chứng của bệnh cũng rõ ràng hơn. Bệnh nhân không thể nhớ tên người thân, không thể nhớ những sự kiện vừa diễn ra, gặp nhiều khó khăn khi giao tiếp, hay lặp lại một câu hỏi, đi lang thang,... Những trường hợp này cần được người thân quan tâm, chăm sóc. 

Người bệnh sa sút trí tuệ cần nhận được sự chia sẻ và quan tâm chăm sóc từ người thân

- Giai đoạn muộn: Người bệnh bị rối loạn trí nhớ nghiêm trọng và phải phụ thuộc rất nhiều vào người chăm sóc. Bệnh nhân rất khó khăn khi đi bộ, không nhận ra địa điểm và dễ bị kích động. 

3. Sa sút trí tuệ nguy hiểm như thế nào?

Bệnh sa sút trí tuệ không đơn giản chỉ khiến người bệnh rối loạn trí nhớ mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như sau: 

- Suy dinh dưỡng: Bệnh nhân bị sa sút trí tuệ thường chán ăn, bỏ ăn vì mất phản xạ nhai, nuốt. Theo thời gian, người bệnh có thể bị suy dinh dưỡng, suy nhược cơ thể và rút ngắn tuổi thọ. 

- Viêm phổi: Bệnh có thể gây khó nuốt và đây cũng là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc nghẹn và hút thức ăn vào phổi. Tình trạng này có thể dẫn đến viêm phổi, tắc thở. 

- Không thể tự chăm sóc bản thân: Khi bệnh ngày càng nặng, bệnh nhân sẽ không thể thực hiện được những hoạt động sinh hoạt đơn giản thường ngày như tắm rửa, đánh răng, chải tóc, mặc quần áo,... và không biết cách uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu không có sự trợ giúp từ người thân. 

- Mất an toàn: Người bị sa sút trí tuệ luôn cần có người chăm sóc để hạn chế một số tình huống xấu có thể xảy ra khi người bệnh nấu ăn, đi bộ một mình,...

- Tử vong: Khi tiến triển đến giai đoạn cuối, bệnh sa sút trí tuệ cũng có thể gây nhiễm trùng, hôn mê và tử vong.

Căn bệnh này không thể chữa khỏi hoàn toàn mà sẽ ngày càng tiến triển nặng nếu bạn không kịp thời điều trị. Do đó, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để tăng hiệu quả kiểm soát bệnh và chủ động hơn trong việc chăm sóc, sẻ chia cùng người bệnh. 

4. Cách phòng bệnh 

Để phòng ngừa bệnh sa sút trí tuệ, bạn cần lưu ý một số vấn đề dưới đây: 

- Rèn luyện trí não bằng nhiều cách như đọc sách thường xuyên, chơi giải đố,...

- Vận động thể chất thường xuyên. 

- Tích cực tương tác với mọi người xung quanh. 

- Không dùng chất kích thích.

- Bổ sung đủ vitamin cho cơ thể, chẳng hạn như vitamin B, vitamin C, vitamin D,... Những trường hợp bổ sung vitamin D bằng viên uống cần tuân thủ theo liều lượng bác sĩ khuyến cáo. 

- Kiểm soát các bệnh lý về tim mạch hoặc các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch, chẳng hạn như kiểm soát huyết áp, tích cực điều trị bệnh tiểu đường, giữ trọng lượng ở mức vừa phải,...

- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đặc biệt nên ưu tiên ngũ cốc nguyên hạt, rau củ quả, axit béo omega-3 để tăng cường sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc chứng sa sút trí tuệ.

- Ngủ đủ giấc và ngủ sâu giấc cũng là những yếu tố quan trọng giúp hệ thần kinh và não bộ hoạt động khỏe mạnh và phòng tránh nguy cơ mắc bệnh sa sút trí tuệ. 

Ngủ đủ giấc cũng là cách phòng ngừa bệnh hiệu quả

Như vậy, có thể nói rằng, tình trạng sa sút trí tuệ có triệu chứng điển hình là suy giảm trí nhớ nhưng đây không phải là vấn đề lão hóa thông thường mà là bệnh lý có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. 

Nếu còn thắc mắc về bệnh sa sút trí tuệ hoặc có nhu cầu đăng ký đặt lịch khám sớm tại Hệ thống Y tế MEDLATEC, mời bạn đến tổng đài 1900 56 56 56 để được các tổng đài viên tư vấn cụ thể hơn.