1. Tìm hiểu về tình trạng sốt co giật ở trẻ em

1.1. Khái quát tình trạng 

Sốt co giật là hệ quả của tình trạng nhiệt độ cơ thể tăng cao bất thường gây kích thích lên não bộ, không liên quan đến nhiễm trùng thần kinh hoặc bệnh lý có co giật không sốt trước đó, dẫn đến triệu chứng toàn thân hoặc tứ chi co giật. Trẻ nhỏ là đối tượng có nguy cơ cao bị sốt co giật. Mỗi cơn co giật thường diễn ra trong khoảng 1 đến 2 phút. Tuy vậy, cũng có trường hợp cơn sốt co giật kéo dài đến 15 phút. 

Trẻ trong giai đoạn từ 2 tháng tuổi đến 60 tháng tuổi có nguy cơ bị sốt co giật

1.2. Diễn biến

Khi co giật, nhiệt độ cơ thể của trẻ có xu hướng tăng nhanh, thường thân nhiệt cao hơn 38 độ C. Toàn thân của trẻ lúc này sẽ lên cơn co giật. Khi đó, trẻ bắt đầu co cứng, cơn giật xuất hiện ở cả hai bên tay, hai bên chân, cơ thể trẻ biểu hiện triệu chứng rối loạn trương cơ lực. Ngoài ra, trẻ còn có thể bị sùi bọt mép, hai mắt trợn trắng dã do đồng tử bị lộn ngược. 

Khi cơn co giật kết thúc, trẻ thường rơi vào trạng thái đờ đẫn, phản ứng chậm, buồn ngủ. Những triệu chứng này sẽ diễn ra trong vài tiếng. Diễn biến từ khi khởi phát đến khi kết thúc có thể kéo dài 24 tiếng.

1.3. Yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát 

Tình trạng sốt co giật ở trẻ em vẫn có xu hướng tái phát. Trong đó, yếu tố làm tăng nguy cơ tái phát có thể là do: 

• Nhiệt độ cơ thể: Nhiều trẻ bắt đầu co giật khi có nhiệt độ cơ thể 38 - 39 độ C
• Nhiễm trùng: Nhiễm HHV-6 có liên quan đến tăng tỷ lệ sốt cao co giật phức hợp, tỷ lệ tái cơn và trạng thái co giật khi sốt.
• Gen hoặc yếu tố gia đình: Trẻ có anh chị em bị sốt cao co giật thì nguy cơ mắc cũng tăng lên.
• Tiêm chủng: một số loại vacxin dễ làm tăng nguy cơ sốt cao co giật,… 

2. Triệu chứng và nguyên nhân khi trẻ bị sốt co giật 

Sốt co giật chủ yếu xuất hiện khi thân nhiệt cao đặc biệt từ 39 đến 40 độ C. Ngưỡng nhiệt gây co giật tùy thuộc vào từng cá thể. Các dấu hiệu co giật bao gồm: 

• Mất dần ý thức, có thể ngưng thở. 
• Miệng và tứ chi mất cảm giác. 
• Khóc thét. 
• Nôn ói, nước bọt sùi ra nhiều. 
• Hai tay và hai chân co giật. 
• Toàn thân cũng lên cơn co giật. 
• Thở gấp, nhịp thở rối loạn. 
• Trợt mắt tím môi. 
• Tăng trương cơ lực toàn thân.
• Tiểu tiện và đại tiện không tự chủ,...

Trẻ lên cơn sốt co giật từ quấy khóc, thậm chí là khóc thét

Mỗi cơn co giật có thể diễn ra trong vài giây hoặc vài phút. Trong phần lớn trường hợp, trẻ sẽ trở lại bình thường khi cơn co giật kết thúc. Tuy nhiên nếu cơn co giật kéo dài hơn 5 phút, bạn cẩn thận trọng theo dõi, đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời để được xử lý, tránh biến chứng nguy hiểm để lại di chứng không mong muốn về sau cho trẻ. 

Nguyên nhân gây sốt co giật ở trẻ thường do các bệnh cấp gây sốt như nhiễm trùng hô hấp, nhiễm khuẩn tiêu hóa,... 

Trẻ sinh ra bởi mẹ bầu hút thuốc dễ bị sốt co giật hơn những trẻ khác 

3. Sốt co giật có để lại di chứng không?

Trong phần lớn trường hợp, sốt co giật không để lại di chứng nghiêm trọng về thể chất cũng như trí tuệ. Tuy nhiên nếu cơn co giật kéo dài hơn 5 phút, tình trạng sốt cao phức tạp, ba mẹ cần cẩn thận trọng xử lý, đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời để được xử lý. 

Sốt co giật thông thường ở trẻ thường ít gây bại não, trừ trường hợp trẻ đã mắc bệnh lý như viêm não, viêm màng não. Tuy nhiên vẫn có một tỷ lệ nhỏ trẻ bị động kinh sau sốt cao co giật. Vậy để hạn chế rủi ro, bạn vẫn phải thận trọng theo dõi, thực hiện biện pháp điều trị khẩn cấp để ngăn chặn cơn co giật tiếp diễn, hạn chế di chứng. 

Sốt co giật ở trẻ em không phải lúc nào cũng để lại di chứng 

4. Cách xử lý khi nhận thấy trẻ bị sốt co giật 

4.1. Nguyên tắc chung 

Tuy rằng không phải lúc nào cũng gây nguy hiểm, để lại di chứng nhưng khi thấy trẻ lên cơn co giật kèm sốt cao, ba mẹ vẫn phải thận trọng xử lý theo nguyên tắc sau:

• Cho trẻ nằm xuống khu vực rộng rãi. Lưu ý, ba mẹ cần để trẻ nằm theo tư thế một chân chuỗi, một chân co, nghiêng người sang một bên để phòng trường hợp nôn thì chất nôn sẽ không xâm nhập vào đường thở. 
• Tìm cách mở rộng cổ áo của trẻ, kê đầu trẻ lên gối. 
• Tuyệt đối không tìm cách cạy răng hay cho thứ gì đó vào miệng của trẻ. 
• Khi trẻ đang lên cơn co giật, bạn không được gây áp lực lên cơ thể trẻ để kiểm soát cơn co giật. 
• Trường hợp nhận thấy trẻ bị sốt, bạn cần tìm cách hạ sốt, sau đó nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được kiểm tra, hướng dẫn xử lý. 

Ba mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời nếu nhận thấy cơn sốt co giật kéo dài 

4.2. Cách hạ sốt

Sau đây là quy trình hạ sốt thường áp dụng ở trẻ bị lên cơn co giật:

• Cho trẻ nằm theo tư thế thoải mái, không cản trở quá trình hô hấp. 
• Giúp trẻ nới lỏng quần áo đang mặc. 
• Hạ sốt bằng thuốc:

• Ibuprofen 5 - 10mg/kg/lần, cách 6 - 8 giờ/ lần, không quá 40mg/kg/ngày.
• Hoặc acetaminophen 10 -15mg/kg/lần, cách 4 - 6 giờ/ lần, không quá 75mg/kg/ngày. 

Một số lưu ý khi dùng thuốc hạ sốt cho trẻ:

• Khi trẻ đang lên co giật ưu tiên dùng thuốc đường hậu môn. Nếu trẻ tỉnh sau cơn co giật nhưng nhiệt độ cơ thể còn cao thì có thể dùng đường uống để hạ sốt. 
• Thuốc hạ sốt không dự phòng được co giật, không ngăn ngừa được cơn giật tái diễn
• Thuốc hạ sốt làm giảm nhiệt độ cơ thể nhưng không làm giảm ngay được nhiệt độ đỉnh. Do đó phải chườm ấm cho trẻ dù đã dùng thuốc hạ sốt. Nhiệt độ nước chườm ấm cao hơn thân nhiệt khoảng 1 độ, không dùng nước đá hay nước mát để làm chườm. 

Lưu ý rằng toàn bộ hướng dẫn về cách hạ sốt cho trẻ bị sốt co giật trên đây chỉ mang tính chất tham khảo. Nếu nhận thấy trẻ bị sốt cao kèm cơn co giật, bạn cần liên hệ ngay với cấp cứu, thực hiện sơ cấp cứu theo hướng dẫn của nhân viên y tế và đưa trẻ đến cơ sở y tế kịp thời để được xử lý. 

Sốt co giật ở trẻ em liên quan đến tình trạng nhiễm trùng do sự tấn công của virus. Cơn sốt kèm triệu chứng co giật kéo dài trong vài giây cho đến vài phút. Tuy rằng trong phần lớn trường hợp cơn sốt cao co giật không để lại di chứng nhưng trẻ vẫn cần được theo dõi. Đặc biệt nếu nhận thấy cơn sốt co giật kéo dài trên 5 phút, kèm theo một số triệu chứng bất thường, bạn phải nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất để trẻ được can thiệp giảm nhẹ triệu chứng, hạn chế biến chứng không đáng có. Nếu cần giải đáp thêm hoặc đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ kịp thời.