1. Tổng quan về bệnh lý suy tuyến thượng thận

Ở cơ thể người, thượng thận là một trong những cơ quan sản xuất hormone quan trọng. Tuyến nội tiết này tương đối nhỏ, nằm tại khu vực bên trên 2 thận. Chức năng cơ bản của tuyến thượng thận là tổng hợp hormone, hỗ trợ quá trình trao đổi chất, đồng thời duy trì huyết áp cũng như nhịp tim. 

Suy tuyến thượng thận có xu hướng khởi phát khi tuyến thượng thận giảm tổng hợp Cortisol hay Cortisol mức thấp. Tình trạng rối loạn chuyển hóa cũng bắt đầu xuất hiện từ đây. Bệnh lý này có thể khởi phát ở cả người trưởng thành và trẻ nhỏ. 

Suy tuyến thượng thận ảnh hưởng đến khả năng tổng hợp hormone 

Nguyên nhân dẫn đến bệnh lý suy tuyến thượng thận thường là do tác động của việc lạm dụng thuốc Glucocorticoid. Cụ thể trong trường hợp dùng quá liều Glucocorticoid, chức năng của tuyến thượng thận sẽ bị ảnh hưởng. Nếu như ngừng dùng thuốc, tuyến nội tiết này có nguy cơ không thể phục hồi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. 

Bệnh nhân bị suy tuyến thượng thận có xu hướng biểu hiện các triệu chứng như: 

• Cảm thấy mệt mỏi, chán ăn. 
• Hay buồn nôn, nôn ói choáng váng. 
• Cơ thể lên cơn sốt. 
• Cơn đau xuất hiện bất ngờ tại vùng lưng hoặc khu vực dưới chân. 
• Tụt huyết áp. 
• Nhịp tim nhanh. 
• Cơ thể toát mồ hôi hoặc bị ớn lạnh,...

Nếu không điều trị kịp thời, kết hợp với tình trạng stress nặng và dùng quá liều Glucocorticoid trong thời gian dài, bệnh nhân có thế bị suy thượng thận cấp, khiến tính mạng bị đe dọa. 

2. Người bị suy tuyến thượng thận thường được điều trị như thế nào? 

Người bệnh suy tuyến thượng thận đều được điều trị bằng các loại thuốc hormone (Glucocorticoid và Mineralocorticoid) để thay thế các hormone mà tuyến thượng thận không tạo ra được.

Cụ thể: 

• Bổ sung hormone thay thế: Thông qua việc sử dụng một số loại thuốc thuộc nhóm Corticoid, cơ thể sẽ bổ sung được lượng hormone Cortisol cần thiết. Nếu bị Addison, người bệnh có thể cần dùng thêm aldosterone. Phụ thuộc vào đặc điểm thể trạng, tình hình bệnh lý của người bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành kê đơn, điều chỉnh liều lượng hợp lý. 
• Tiêm Corticoid: Nếu tình trạng suy tuyến thượng thận bắt đầu diễn biến nghiêm trọng, bác sĩ có thể cân nhắc tiêm Corticoid theo đường tĩnh mạch. 

Người bị suy tuyến thượng thận có thể được chỉ định bổ sung hormone thay thế 

3. Các loại thuốc điều trị suy tuyến thượng thận thường dùng

Dehydroepiandrosterone, Hydrocortisone và Fludrocortisone là một số loại thuốc điều trị suy tuyến thượng thận được chỉ định phổ biến. Cụ thể:

3.1. Dehydroepiandrosterone - DHEA

Suy tuyến thượng thận thường gây tình trạng thiếu hụt hormone Androgen ở nam giới. Trong khi đó ở nữ giới, loại hormone này sẽ tham gia vào quá trình tổng hợp Estrogen, bảo vệ xương, duy trì ham muốn tình dục. Như vậy, khi tuyến thượng thận bị suy yếu, khả năng tổng hợp hormone Androgen ở cả nam giới và nữ giới đều suy giảm. Với trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định để người bệnh điều trị bằng thuốc Dehydroepiandrosterone hay DHEA. 

Thuốc điều trị suy tuyến thượng thận DHEA giúp bổ sung cho cơ thể hormone Androgen

Trong quá trình dùng thuốc, người bệnh thường biểu hiện một vài tác dụng phụ như choáng váng, đau đầu, cơ thể mệt mỏi, rối loạn kinh nguyệt ở nữ giới,... 

Phụ thuộc theo tình trạng thiếu hụt hormone, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định liều lượng sử dụng thuốc sao cho phù hợp với từng người bệnh. Chính vì thế, trong suốt thời gian điều trị bằng thuốc, bệnh nhân đôi khi phải điều chỉnh liều dùng nhiều lần theo hướng dẫn của bác sĩ. 

3.2. Hydrocortisone và fludrocortisone

Hydrocortisone và Fludrocortisone cũng là hai loại thuốc quen thuộc sử dụng trong điều trị suy tuyến thượng thận. Trong đó, Hydrocortisone có tác dụng giúp cơ thể bổ sung lượng Cortisol thiếu hụt. Ngoài ra trong nhiều trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định cho người bệnh dùng Methylprednisolone hoặc Prednisolone. 

Thuốc Hydrocortisone và Fludrocortisone có thể gây tác dụng phụ như mệt mỏi

Còn Fludrocortisone chủ yếu được chỉ định khi cơ thể người bệnh không thể tự tổng hợp Aldosterone. Tác dụng phụ hay gặp ở người dùng thuốc Hydrocortisone và Fludrocortisone là rối loạn giấc ngủ, đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn,... 

4. Lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị suy tuyến thượng thận

Quá trình điều trị suy thượng thận thường duy trì trong thời gian dài. Chính vì thế, người bệnh phải tuân thủ liệu trình dùng thuốc mà bác sĩ đã chỉ định và một vài lưu ý sau: 

• Dùng thuốc theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ chuyên môn về liều lượng, tần suất dùng thuốc. 
• Không tự ý kết hợp thuốc hỗ trợ điều trị suy tuyến thượng thận với những loại thuốc khác nếu chưa được bác sĩ hướng dẫn. 
• Không tự ý ngưng dùng thuốc đột ngột khi chưa được bác sĩ hướng dẫn cụ thể. 
• Không hút thuốc lá, sử dụng đồ uống có cồn trong thời gian sử dụng thuốc điều trị suy thượng thận. 
• Thông báo kịp thời cho bác sĩ khi nhận thấy cơ thể xuất hiện triệu chứng bất thường như sốt cao, tiêu chảy, nhiễm trùng, căng thẳng,... để được hướng dẫn điều trị kịp thời, tránh biến chứng nghiêm trọng. 
• Tuân thủ lịch tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ hoặc khám bất kỳ khi nào nhận thấy biểu hiện bất thường. 
• Luyện tập thể dục thể thao hàng ngày thông qua các bài tập vừa sức, giúp cơ thể bền bỉ, dẻo dai hơn. 

Bạn không nên uống rượu, bia nếu đang dùng thuốc điều trị suy tuyến thượng thận

Bên cạnh đó, người bị suy tuyến thượng thận đang trong thời gian điều trị bằng thuốc cũng nên chú ý đến chế độ ăn uống. Khi tuyến thượng thận bị suy giảm chức năng, lượng hormone sản sinh sẽ thấp hơn bình thường. Lúc này, bệnh nhân cần ưu tiên bổ sung thực phẩm giàu Natri, khoáng chất Canxi, vitamin D, Protein, chất béo lành tính,...

Ngoài ra, bạn nên cố gắng uống nhiều nước mỗi ngày. Bởi nước có tác dụng thúc đẩy cơ thể đào thải tạp chất. Nếu cơ thể bị mất nước, khả năng tổng hợp Cortisol tại tuyến thượng thận cũng bị ảnh hưởng. 

Như vậy, khi bị suy tuyến thượng thận, cơ thể có xu hướng bị thiếu hụt hormone duy trì hoạt động của nhiều hệ cơ quan. Thuốc điều trị suy tuyến thượng thận chủ yếu hỗ trợ cơ thể bổ sung lượng hormone thiếu hụt. Phụ thuộc theo mức độ thiếu hụt hormone nghiêm trọng hay không, đặc điểm thể trạng, bác sĩ sẽ cân nhắc kê đơn loại thuốc phù hợp. Nếu trong thời gian điều trị bằng thuốc, cơ thể biểu hiện triệu chứng khác thường, bệnh nhân cần kịp thời trao đổi với bác sĩ. 

Trường hợp nghi ngờ đang bị suy tuyến thượng thận, bạn có thể tìm đến chuyên khoa Nội tiết thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ kiểm tra cụ thể hơn. Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng gọi đến tổng đài tư vấn 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ.