1. Xét nghiệm D-dimer là gì? 

Xét nghiệm D-dimer là một xét nghiệm máu được sử dụng để đo nồng độ D-dimer trong cơ thể. D-dimer chính là sản phẩm thoái giáng của fibrin. Và sự xuất hiện của sản phẩm này trong huyết tương chỉ dẫn cơ chế tạo cục máu đông đã được hoạt hóa và thrombin được tạo ra.

Xét nghiệm D-dimer có nhiều ứng dụng quan trọng trong y học, là bằng chứng để giúp phát hiện các bệnh lý liên quan đến đông máu và huyết khối, cụ thể như sau:

Chẩn đoán thuyên tắc phổi 

Xét nghiệm D-dimer là một công cụ hữu ích trong việc loại trừ thuyên tắc phổi – tình trạng huyết khối di chuyển đến phổi, gây tắc nghẽn mạch máu. Khi bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ thuyên tắc phổi (như đau ngực, khó thở), xét nghiệm D-dimer có thể giúp bác sĩ xác định xem có cần thực hiện thêm các xét nghiệm hình ảnh học để chẩn đoán hay không. 

Phát hiện huyết khối tĩnh mạch sâu 

Huyết khối tĩnh mạch sâu xảy ra khi một cục máu đông hình thành trong các tĩnh mạch sâu, thường là ở chân. Xét nghiệm D-dimer giúp phát hiện tình trạng này khi kết hợp với các triệu chứng lâm sàng như sưng, đau hoặc đỏ ở một bên chân.

Xét nghiệm D-dimer có nhiều ứng dụng quan trọng trong quá trình kiểm tra, đánh giá sức khỏe 

Theo dõi điều trị các bệnh lý huyết khối

Xét nghiệm D-dimer có thể được sử dụng để theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị bệnh huyết khối, chẳng hạn như khi bệnh nhân đang điều trị bằng thuốc chống đông. Nếu mức D-dimer giảm, có thể cho thấy việc điều trị đang hiệu quả trong việc giảm nguy cơ huyết khối.

Chẩn đoán hội chứng tăng đông máu

Hội chứng tăng đông máu là tình trạng mà cơ thể có xu hướng hình thành cục máu đông dễ dàng hơn. Xét nghiệm D-dimer có thể giúp phát hiện tình trạng này và hỗ trợ trong việc quản lý các phương pháp điều trị và phòng ngừa huyết khối.

Phát hiện các tình trạng nghiêm trọng khác

Xét nghiệm D-dimer không phải là xét nghiệm đặc hiệu, nghĩa là mức D-dimer có thể tăng lên trong nhiều tình trạng khác nhau, không chỉ các bệnh huyết khối. Do đó, kết quả xét nghiệm cần được đánh giá cùng với các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm khác để đưa ra chẩn đoán chính xác.

2. Đối tượng nào cần thực hiện xét nghiệm D-dimer? 

Xét nghiệm D-dimer có thể được chỉ định cho những đối tượng có nguy cơ hoặc có triệu chứng liên quan đến các bệnh lý huyết khối, bao gồm: 

Bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ thuyên tắc phổi 

Nếu bệnh nhân có các triệu chứng như khó thở đột ngột, đau ngực, ho có máu, chóng mặt hoặc choáng váng, xét nghiệm D-dimer có thể được chỉ định để giúp loại trừ hoặc xác định sự hiện diện của thuyên tắc phổi, một tình trạng nguy hiểm có thể gây tắc nghẽn mạch máu trong phổi.

Đối tượng xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ thuyên tắc phổi nên thực hiện xét nghiệm D-dimer

Bệnh nhân có triệu chứng nghi ngờ huyết khối tĩnh mạch sâu

Những bệnh nhân có các triệu chứng như đau, sưng, đỏ hoặc cảm giác nặng ở một bên chân có thể bị huyết khối tĩnh mạch sâu. Xét nghiệm D-dimer sẽ giúp bác sĩ xác định nguy cơ huyết khối và cần thực hiện thêm các xét nghiệm chẩn đoán khác.

Bệnh nhân có yếu tố nguy cơ cao đối với huyết khối

Những người có các yếu tố nguy cơ cao như:

• Tiền sử bị huyết khối tĩnh mạch sâu hoặc thuyên tắc phổi;
• Bệnh nhân có bệnh lý tim mạch (như suy tim, bệnh động mạch vành);
• Người mắc các bệnh lý ung thư, đặc biệt là ung thư có khả năng gây huyết khối cao (như ung thư phổi, ung thư đại trực tràng);
• Phụ nữ mang thai hoặc mới sinh (do có nguy cơ cao bị huyết khối);
• Bệnh nhân có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone thay thế;
• Người bị béo phì hoặc ít vận động.

Bệnh nhân có triệu chứng của hội chứng tăng đông máu

Hội chứng tăng đông máu là tình trạng mà cơ thể có xu hướng hình thành cục máu đông dễ dàng hơn. Nếu bệnh nhân có các yếu tố như di truyền hoặc tiền sử huyết khối, xét nghiệm D-dimer có thể giúp phát hiện tình trạng này.

Bệnh nhân đang theo dõi hoặc điều trị bệnh huyết khối

Xét nghiệm D-dimer có thể được thực hiện để theo dõi sự hiệu quả của liệu trình điều trị đối với bệnh nhân đã được chẩn đoán mắc các bệnh huyết khối, chẳng hạn như thuyên tắc phổi hoặc huyết khối tĩnh mạch sâu, để kiểm tra mức độ giảm của huyết khối.

Bệnh nhân có các triệu chứng viêm nhiễm hoặc chấn thương nặng

Mức D-dimer có thể tăng trong các tình trạng viêm nhiễm hoặc chấn thương nghiêm trọng. Nếu bệnh nhân có các triệu chứng như sốt, đau hoặc sưng, xét nghiệm D-dimer có thể giúp bác sĩ đánh giá tình trạng đông máu trong cơ thể.

3. Một số thắc mắc phổ biến khi thực hiện xét nghiệm D-dimer?

Một số thắc mắc phổ biến của bạn đọc về xét nghiệm D-dimer như sau: 

Kết quả xét nghiệm có thể bị ảnh hưởng bởi những yếu tố nào? 

• Độ tuổi: Mức D-dimer thường tăng theo độ tuổi, bác sĩ cần phải xem xét tuổi tác của bệnh nhân khi đánh giá kết quả xét nghiệm;
• Chấn thương: Những người vừa trải qua phẫu thuật, chấn thương nặng hoặc có vết thương hở;
• Viêm nhiễm: Các bệnh nhiễm trùng cấp tính có thể làm tăng mức D-dimer;
• Mang thai: Mức D-dimer có thể tăng trong thai kỳ, đặc biệt là trong 3 tháng cuối;
• Sử dụng thuốc tránh thai: Các thuốc tránh thai hoặc liệu pháp hormone có thể làm tăng mức D-dimer;
• Ung thư: Một số loại ung thư có thể làm tăng mức D-dimer do sự hình thành huyết khối liên quan đến bệnh lý này.

Kết quả xét nghiệm D-dimer có thể ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố 

Kết quả D-dimer bình thường có khẳng định hoàn toàn không mắc bệnh lý huyết khối hay không? 

Nếu kết quả xét nghiệm D-dimer bình thường, điều này có thể giúp loại trừ các bệnh lý huyết khối, nhưng không phải lúc nào cũng chính xác 100%. Trong một số trường hợp, bệnh nhân vẫn có thể mắc các bệnh lý huyết khối mặc dù mức D-dimer không tăng cao.

Tóm lại, khi thực hiện xét nghiệm D-dimer, người bệnh cần lưu ý rằng kết quả phải được xem xét trong tổng thể các yếu tố khác như triệu chứng lâm sàng, tiền sử bệnh lý và các xét nghiệm bổ sung. Nếu có nhu cầu thực hiện xét nghiệm D-dimer nói riêng và thăm khám sức khỏe tổng quát nói chung, người dân hãy liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC - đơn vị sở hữu năng lực hàng đầu trong lĩnh vực Xét nghiệm qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.