1. Nguyên nhân gây viêm cột sống dính khớp

Đến nay, nguyên nhân chính xác gây tình trạng cột sống dính khớp vẫn chưa được xác định hoàn toàn. Tuy nhiên, bệnh có xu hướng liên quan chặt chẽ đến yếu tố di truyền về rối loạn trong hoạt động của hệ miễn dịch. Một số tác nhân từ môi trường cũng có thể đóng vai trò kích hoạt quá trình viêm ở người có cơ địa nhạy cảm. Cụ thể: 

• Yếu tố di truyền: Phần lớn bệnh nhân được phát hiện mang HLA-B27, một kháng nguyên có liên quan đến hệ miễn dịch. Người mang kháng nguyên HLA-B27 này có nguy cơ phát triển bệnh cao hơn so với người bình thường. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa người đó chắc chắn sẽ mắc bệnh, bởi quá trình khởi phát còn liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau. 
• Rối loạn miễn dịch: Hệ miễn dịch không ổn định khiến cơ thể nhận diện nhầm các mô tại cột sống và khớp cùng chậu là “tác nhân lạ”, từ đó khởi phát phản ứng viêm kéo dài. 
• Tác nhân môi trường: Một số yếu tố từ môi trường cũng có thể làm khởi phát, hoặc thậm chí thúc đẩy tình trạng viêm tiến triển nhanh hơn ở những người có cơ địa nhạy cảm. Trong đó, nhiễm khuẩn (đặc biệt là vi khuẩn đường ruột hoặc hệ tiết niệu) được cho là có khả năng kích hoạt phản ứng viêm miễn dịch bất thường.
• Các yếu tố khác: Nam giới thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nữ giới.

2. Triệu chứng viêm cột sống dính khớp

Triệu chứng điển hình nhất của tình trạng cột sống dính khớp là đau thắt lưng hoặc vùng mông. Không giống như các cơn đau cơ học thông thường, cơn đau do viêm có xu hướng tăng lên khi nghỉ ngơi và cải thiện khi vận động nhẹ. Bệnh thường tiến triển âm thầm, khiến nhiều người nhầm lẫn với các vấn đề cột sống khác. 

Dấu hiệu nhận biết viêm cột sống dính khớp bao gồm: 

• Đau lưng dưới hoặc vùng mông kéo dài, có thể lan xuống hai chân hoặc luân phiên hai bên mông. 
• Cứng khớp vào buổi sáng (kéo dài trên 30 phút sau khi thức dậy và giảm dần khi vận động). 
• Hạn chế vận động cột sống, người bệnh gặp khó khăn khi cúi, xoay hoặc ngửa người. 
• Viêm các khớp ngoại vi, biểu hiện với tình trạng đau, sưng và hạn chế vận động ở khớp gối, cổ chân và vai. 
• Viêm màng bồ đào (viêm mống mắt), biểu hiện bởi mắt đỏ, đau, chảy nước mắt và nhìn mờ. 
• Mệt mỏi toàn thân, ở một số người có thể kèm sốt nhẹ, sụt cân hoặc cảm giác kiệt sức kéo dài.

Đau thắt lưng là triệu chứng điển hình của bệnh viêm cột sống dính khớp

3. Chẩn đoán dính khớp cột sống 

Việc chẩn đoán sớm tình trạng dính khớp cột sống giúp làm chậm tiến triển bệnh và giảm nguy cơ biến chứng ảnh hưởng đến sức khoẻ. Các phương pháp chẩn đoán bệnh bao gồm: 

• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khai thác các biểu hiện đặc trưng như đau lưng kiểu viêm (đau tăng khi nghỉ, giảm khi vận động), cứng khớp buổi sáng và giới hạn vận động cột sống. Ngoài ra, các nghiệm pháp chuyên sâu như nghiệm pháp tay đất, đo độ giãn cột sống, độ giãn nở lồng ngực và các test đánh giá vận động khớp cùng chậu.
• Xét nghiệm máu: Sau thăm khám lâm sàng, dựa vào tình trạng thực tế của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm máu liên quan như: xét nghiệm HLA-B27, tốc độ lắng máu và CRP, công thức máu toàn phần,...
• Chẩn đoán hình ảnh: X-quang khớp cùng chậu, MRI và CT-scan là những phương pháp được sử dụng để chẩn đoán tình trạng cột sống dính khớp, giúp phát hiện sớm tổn thương và đánh giá mức độ tiến triển của bệnh. 

Bác sĩ sẽ khám lâm sàng để đánh giá tình trạng trước khi chỉ định các xét nghiệm liên quan

4. Phòng ngừa dính khớp cột sống hiệu quả

Thực tế, chưa có biện pháp nào phòng ngừa tuyệt đối viêm cột sống dính khớp, đặc biệt khi bệnh có liên quan đến yếu tố di truyền và miễn dịch. Tuy nhiên, việc duy trì lối sống lành mạnh, vận động hợp lý kết hợp chế độ dinh dưỡng khoa học và theo dõi sức khỏe định kỳ có thể làm chậm tiến triển bệnh, giảm nguy cơ dính khớp và hạn chế biến chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Dưới đây là thông tin chi tiết: 

• Vận động đều đặn: Tập luyện thể dục mỗi ngày sẽ giúp duy trì độ dẻo dai và linh hoạt của cột sống. Các bài tập giúp phòng ngừa và hỗ trợ điều trị viêm cột sống dính khớp bao gồm: bài tập kéo giãn, co duỗi cơ, đạp xe, bơi lội, đi bộ. 
• Giữ đúng tư thế khi ngồi, đứng và làm việc: Ngồi thẳng lưng, không cong lưng hoặc gù khi làm việc. Khi mang vác vật nặng, cần thực hiện đúng tư thế để tránh gây áp lực lên cột sống và khớp cùng chậu. 
• Dinh dưỡng hợp lý: Một chế độ ăn lành mạnh, cân đối với đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng: đạm, tinh bột, chất béo, vitamin và khoáng chất sẽ giúp bạn có sức khoẻ tốt, phòng ngừa hiệu quả tình trạng dính khớp cột sống. Bên cạnh đó, bạn cần chú ý: bổ sung đầy đủ vitamin D, canxi và omega-3 vào chế độ ăn, ăn nhiều rau xanh, hoa quả, các loại ngũ cốc và uống đủ nước từ 1,5 - 2 lít nước/ngày để hỗ trợ sức khỏe xương khớp ổn định.
• Kiểm soát cân nặng: Bạn cần duy trì cân nặng hợp lý, tránh thừa cân và béo phì, giúp giảm tải cho cột sống và hệ khớp, từ đó hạn chế tổn thương kéo dài. 
• Khám định kỳ và theo dõi chuyên khoa: Người có dấu hiệu nghi ngờ (đau lưng kéo dài, cứng khớp vào buổi sáng, đau vùng môn,..) nên đi khám sớm để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời. 

Một chế độ ăn lành mạnh sẽ giúp bạn có sức khoẻ tốt, hạn chế tình trạng cột sống dính khớp

Bài viết trên đây là chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, cách chẩn đoán và phương pháp phòng ngừa viêm cột sống dính khớp. Đây là một bệnh lý mạn tính, ảnh hưởng lâu dài đến sức khoẻ và chất lượng sống nếu không được điều trị kịp thời. Khi xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nghi ngờ nào, nên đến thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được chẩn đoán chính xác và có kế hoạch can thiệp hiệu quả. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.