1. Vai trò của xét nghiệm PTH đối với sức khỏe

PTH là hormone do tuyến cận giáp sản sinh, đảm nhận nhiệm vụ điều hòa canxi máu và phospha trong cơ thể. Nếu canxi huyết giảm, tuyến cận giáp sẽ tiết ra hormone này để kích thích xương giải phóng canxi và tăng khả năng hấp thu canxi từ ruột. Ngược lại, khi canxi tăng, PTH sẽ giảm xuống.

Xét nghiệm PTH giúp đánh giá nồng độ hormone này trong máu nhằm những mục đích sau:

Hình ảnh mô phỏng vai trò của hormone PTH đối với cơ thể

1.1. Phát hiện rối loạn nội tiết

Xét nghiệm PTH là công cụ hữu ích trong việc phát hiện các rối loạn liên quan đến tuyến cận giáp. 

Bình thường giá trị tham chiếu của PTH trong khoảng 10 ‑ 60 pg/mL, không phân biệt giới tính hay độ tuổi. Nếu chỉ số này thay đổi bất thường, bác sĩ sẽ phát hiện sớm tình trạng rối loạn cân bằng canxi và các bệnh lý liên quan như:

- Bệnh cường cận giáp 

Đây là bệnh lý xảy ra khi tuyến cận giáp sản xuất quá nhiều hormone PTH. Người mắc bệnh cường cận giáp thường tăng canxi máu và có các triệu chứng như: yếu cơ, đau xương, mệt mỏi,... 

- Rối loạn chuyển hóa canxi và photpho

Một số rối loạn chuyển hóa liên quan đến canxi và photpho cũng có thể được phát hiện qua xét nghiệm PTH. Khi nồng độ PTH bất thường, cơ thể có thể bị mất cân bằng canxi.

- Một số bệnh lý khác như: thận mạn tính, thiếu hụt vitamin D,...

1.2. Theo dõi quá trình điều trị

Kết quả của xét nghiệm PTH cũng cung cấp căn cứ để bác sĩ theo dõi quá trình điều trị bệnh từ đó có phương án điều chỉnh phác đồ (nếu cần) để đảm bảo hiệu quả điều trị và phòng ngừa biến chứng.

2. Cách thức thực hiện và các yếu tố chi phối đến kết quả xét nghiệm PTH

2.1. Cách thức thực hiện xét nghiệm

Cũng như các xét nghiệm máu khác, đối với xét nghiệm PTH, người bệnh sẽ được lấy máu ở tĩnh mạch cánh tay. Mẫu này sẽ được bảo quản trong ống vô trùng và đưa tới phòng xét nghiệm để phân tích. Kết quả xét nghiệm sẽ được gửi tới bác sĩ thăm khám ban đầu khoảng vài giờ sau khi lấy mẫu. Tại đây, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán và tư vấn cụ thể về tình trạng sức khỏe liên quan đến hormone PTH để người bệnh hiểu rõ.

Khách hàng lấy mẫu xét nghiệm PTH tại MEDLATEC

2.2. Các yếu tố có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm PTH

Một số yếu tố sau đây có thể tác động đến độ chính xác của kết quả xét nghiệm PTH:

- Uống sữa trước khi xét nghiệm có thể khiến kết quả thấp giả tạo.

- Nồng độ PTH ở phụ nữ cho con bú hoặc thai phụ thường có thể tăng hơn người bình thường.

- Dùng chất đồng vị phóng xạ hoặc đang bị tăng lipid máu có thể ảnh hưởng đến nồng độ PTH.

- Sử dụng một số thuốc sau có khả năng làm tăng PTH: thuốc chứa phosphat, thuốc lợi tiểu loại thiazid, isoniazid, steroid, lithium, thuốc chống co giật,...

- Sử dụng một số thuốc sau có khả năng làm giảm PTH: propranolol. Cimetidin.

3. Người bệnh nên làm gì sau khi có kết quả xét nghiệm PTH?

3.1. Các trường hợp bất thường trong kết quả xét nghiệm PTH

Xét nghiệm PTH bất thường trong 2 trường hợp:

- Nồng độ PTH tăng cao (> 65 pg/mL)

Các trường hợp tăng nồng độ PTH cao nguyên nhân có thể là do:

+ Cường cận giáp tiên phát hoặc thứ phát.

+ Giả suy cận giáp.

+ Giảm hấp thu canxi.

+ Suy thận mạn.

+ Phụ nữ có thai.

+ Thiếu hụt vitamin D đặc biệt thiếu vitamin D bẩm sinh.

+ Ung thư tuyến giáp thể tủy có tính chất gia đình.

+ Sản xuất PTH (hormone tuyến cận giáp) lạc chỗ.

- Nồng độ PTH thấp (< 10 pg/mL)

Kết quả xét nghiệm nồng độ PTH thấp hơn mức bình thường thường phản ánh suy tuyến cận giáp hoặc nhiễm độc giáp, tăng caxi ko do nguyên nhân tuyến cận giáp, sau cắt tuyến giáp, bệnh Sarcoidose, ngộ độc vitamin D, viêm nhiễm mô, mắc bệnh tự miễn, hạ magie máu,...

3.2. Người bệnh nên làm gì sau khi nhận kết quả xét nghiệm PTH

Sau khi được nhận kết quả xét nghiệm PTH, người bệnh cần:

- Đối với trường hợp nhận kết quả bình thường:

+ Duy trì chế độ ăn giàu canxi và vitamin D kết hợp với việc tập thể dục đều đặn để duy trì sức khỏe hệ xương.

+ Theo dõi sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiện bất thường về nồng độ PTH.

- Đối với trường hợp nhận kết quả bất thường:

Bệnh nhân xét nghiệm PTH có kết quả bất thường (cao hoặc thấp) sẽ được bác sĩ giải thích cụ thể, có thể cần thực hiện xét nghiệm bổ sung để đưa ra chẩn đoán xác định và thực hiện phác đồ điều trị. Người bệnh cần thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo hiệu quả điều trị và tái khám đúng hẹn để đánh giá đúng tình trạng sức khỏe, phòng ngừa biến chứng.

Người bệnh được bác sĩ giải thích kết quả xét nghiệm PTH

4. Một số lưu ý xung quanh quá trình thực hiện xét nghiệm PTH

Để kết quả xét nghiệm nhận được đảm bảo độ chính xác cao nhất, người bệnh hãy lưu tâm đến một số vấn đề sau:

- Nhịn ăn 8 - 10 giờ trước khi lấy mẫu xét nghiệm và không uống sữa.

- Thông báo với bác sĩ mọi thông tin về loại thuốc người bệnh đang dùng, bệnh lý đang mắc phải.

- Kết quả xét nghiệm có thể thay đổi tùy vào thời điểm người bệnh tiến hành lấy mẫu vì nồng độ PTH thay đổi qua các thời điểm trong ngày.

Hy vọng những thông tin trên trên đây đã giúp quý khách hàng biết được những vấn đề cơ bản nhất liên quan đến xét nghiệm PTH để tránh những hoang mang không đáng có khi thực hiện xét nghiệm này. 

Quý khách hàng có dấu hiệu bất thường như: nhịp tim không đều, xương khớp đau nhức, co giật, yếu cơ,... nên đến cơ sở y tế thăm khám. Ngoài ra, quý khách hàng cũng có thể liên hệ Hotline 1900 56 56 56 để được hướng dẫn đặt lịch khám cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC, giúp chẩn đoán đúng bệnh và có hướng điều trị phù hợp.