1. Bướu sợi tuyến là gì?

Bướu sợi tuyến (hay còn gọi là u xơ tuyến vú) là một dạng u lành tính ở vú, hình thành do sự tăng sinh quá mức của mô liên kết và mô tuyến. Khối bướu thường có hình tròn hoặc bầu dục, bề mặt trơn láng, ranh giới rõ ràng, có thể di chuyển dưới da khi sờ. Đây là một trong những loại u vú lành tính phổ biến nhất ở phụ nữ trẻ, đặc biệt là trong độ tuổi từ 15 đến 35.

Cho đến nay, nguyên nhân chính xác gây ra bướu sợi tuyến vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh:

• Yếu tố nội tiết: Bướu sợi tuyến thường xuất hiện và phát triển mạnh trong giai đoạn phụ nữ có nồng độ estrogen cao, chẳng hạn như tuổi dậy thì, mang thai, hoặc sử dụng liệu pháp hormone thay thế. Sau mãn kinh, khi nồng độ estrogen giảm, bướu sợi tuyến có xu hướng teo nhỏ hoặc biến mất;

Nội tiết là yếu tố nguy cơ gây bướu sợi tuyến 

• Yếu tố di truyền: Gen MED12 (Mediator complex subunit 12) cũng được cho là đóng vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh của bướu sợi tuyến. Sự biến đổi của gen MED12 có thể làm suy yếu quá trình điều hòa tăng trưởng tế bào, dẫn đến sự phân chia tế bào mất kiểm soát và hình thành khối u.

Đa số các trường hợp bướu sợi tuyến không gây đau hoặc chỉ gây khó chịu nhẹ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể gặp các triệu chứng như:

• Xuất hiện khối u nhỏ ở vú, có thể di động dưới da, không dính da, không đau hoặc đau nhẹ khi chạm vào;
• Vú căng tức hoặc đau âm ỉ, đặc biệt trong kỳ kinh nguyệt do nội tiết tố thay đổi;
• Một số trường hợp khối bướu to gây mất cân đối giữa hai bên vú hoặc làm thay đổi hình dạng vú.

2. Bướu sợi tuyến gây đau nhức có nguy hiểm không?

Trong hầu hết các trường hợp, bướu sợi tuyến là u lành tính, không gây nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng. Tuy nhiên, khi bướu sợi tuyến gây đau nhức, có một số điều cần đặc biệt lưu ý:

• Tăng kích thước nhanh: Khối bướu lớn lên nhanh chóng, kèm đau nhiều, có thể là dấu hiệu của sự thay đổi bất thường trong mô tuyến, cần kiểm tra để loại trừ nguy cơ ung thư vú;

Khi kích thước tăng nhanh bướu sợi tuyến gây đau nhức

• Đau kéo dài không theo chu kỳ kinh: Nếu cảm giác đau không liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt và ngày càng trầm trọng hơn, nên đi khám sớm;
• Gây ảnh hưởng chất lượng sống: Cơn đau nhức kéo dài có thể khiến bệnh nhân khó chịu, mất ngủ, lo âu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.

Do đó, dù bướu sợi tuyến nhìn chung là lành tính, nhưng nếu có biểu hiện đau nhức, biến đổi về kích thước, hình dạng, người bệnh cần được chẩn đoán kỹ lưỡng để loại trừ những nguy cơ tiềm ẩn.

3. Chẩn đoán và điều trị bướu sợi tuyến

Chẩn đoán bướu sợi tuyến

Để xác định chính xác tình trạng bướu sợi tuyến, bác sĩ thường tiến hành:

• Khám lâm sàng: Sờ nắn vùng vú để đánh giá đặc điểm khối bướu (kích thước, độ di động, mật độ…);
• Siêu âm tuyến vú: Giúp quan sát hình dạng, độ phản âm và ranh giới của bướu. Siêu âm đặc biệt hiệu quả ở phụ nữ trẻ có mô vú dày;
• Chụp nhũ ảnh (mammography): Thường dùng ở phụ nữ trên 40 tuổi hoặc khi nghi ngờ tổn thương ác tính;
• Chọc hút tế bào hoặc sinh thiết: Lấy mẫu mô để phân tích giải phẫu bệnh, giúp xác định chính xác là bướu lành hay ác tính.

Điều trị bướu sợi tuyến

Tùy vào kích thước bướu và tình trạng bệnh các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Theo dõi định kỳ

• Áp dụng cho khối bướu nhỏ (<2cm), không đau, không thay đổi kích thước;
• Người bệnh cần tái khám mỗi 6 tháng – 1 năm, kết hợp siêu âm vú để theo dõi sự phát triển của bướu.

Điều trị nội khoa

Bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau, thuốc điều hòa nội tiết (nếu cần), kết hợp với chế độ ăn giảm chất béo, bổ sung vitamin E và omega-3.

Phẫu thuật bóc tách bướu

Áp dụng khi:

• Khối bướu lớn hơn 2–3 cm hoặc tăng kích thước nhanh;
• Bướu gây đau nhức kéo dài;
• Có nghi ngờ ác tính qua siêu âm hoặc sinh thiết;
• Người bệnh lo lắng về thẩm mỹ hoặc tâm lý;
• Phẫu thuật thường là tiểu phẫu đơn giản, thời gian thực hiện ngắn, ít biến chứng.

Phẫu thuật có thể được chỉ định trong một số trường hợp bướu sợi tuyến gây đau nhức hoặc kích thước lớn 

Điều trị bằng sinh thiết hút chân không 

Là phương pháp mới, giúp loại bỏ bướu không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, chi phí cao và chỉ thực hiện tại một số cơ sở y tế lớn.

Dù chưa xác định rõ nguyên nhân chính gây bướu sợi tuyến vú, nhưng việc duy trì lối sống lành mạnh vẫn có thể giúp giảm nguy cơ hình thành khối u và phát hiện sớm các bất thường:

• Thường xuyên tự kiểm tra vú tại nhà và khám tầm soát định kỳ;
• Chụp X-quang tuyến vú định kỳ từ 40 tuổi, hoặc sớm hơn nếu có yếu tố nguy cơ như hút thuốc, béo phì, tiền sử gia đình mắc ung thư vú;
• Có chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường rau xanh và vận động ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày mỗi tuần;
• Giữ cân nặng ở mức hợp lý, tránh thừa cân, béo phì.

Trên đây là những thông tin giúp giải đáp thắc mắc bướu sợi tuyến gây đau nhức có đáng lo ngại hay không. Thực tế, bướu sợi tuyến là khối u lành tính ở vú, tuy không nguy hiểm nhưng đôi khi có thể gây đau nhức, đặc biệt trong chu kỳ kinh nguyệt hoặc khi khối bướu phát triển lớn. Việc theo dõi định kỳ và thăm khám chuyên khoa vú là rất cần thiết để đánh giá chính xác tình trạng và loại trừ nguy cơ ác tính. Nếu có biểu hiện đau kéo dài, sờ thấy khối u to nhanh hoặc bất thường, người bệnh nên đi khám sớm để được tư vấn và xử lý kịp thời.

Nếu có nhu cầu giải đáp các thông tin sức khỏe có liên quan hoặc kiểm tra các bệnh lý tuyến vú, bạn đọc có thể liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.