1. Hen phế quản bội nhiễm là gì?

Hen phế quản bội nhiễm không phải là một thể bệnh riêng, mà là tình trạng bùng phát (đợt cấp) của hen phế quản khi người bệnh nhiễm thêm virus, vi khuẩn hoặc nấm. Khi đó, đường thở vốn đã bị viêm sẵn ở người hen trở nên phù nề và tăng tiết đờm nhiều hơn, khiến cơn khó thở nặng và kéo dài. Khác với cơn hen thông thường, hen bội nhiễm thường đi kèm ho nhiều đờm đặc, đôi khi có mủ, sốt và nguy cơ biến chứng viêm phổi hoặc suy hô hấp nếu không được xử trí kịp thời.

Bệnh thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu như trẻ nhỏ, người cao tuổi, bệnh nhân mắc bệnh mạn tính đường hô hấp hoặc không tuân thủ phác đồ điều trị hen. Đây là nhóm đối tượng dễ bị tấn công bởi tác nhân gây nhiễm trùng, dẫn đến cơn hen bùng phát nặng hơn. Ngoài ra, những người thường xuyên tiếp xúc với môi trường ô nhiễm hoặc khói thuốc cũng dễ mắc bội nhiễm.

Hen bội nhiễm thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu

2. Nguyên nhân gây hen phế quản bội nhiễm

Về nguyên nhân, hen bội nhiễm thường xuất phát từ sự kết hợp giữa bệnh hen sẵn có và các yếu tố nhiễm trùng đường hô hấp. Một số nguyên nhân phổ biến gồm:

• Nhiễm virus hô hấp: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, bao gồm rhinovirus, virus cúm, RSV hoặc coronavirus. Những tác nhân này gây viêm đường thở cấp, làm tăng phản ứng co thắt phế quản.
• Nhiễm vi khuẩn hoặc nấm: Ít gặp hơn nhưng có thể xảy ra sau nhiễm virus kéo dài, đặc biệt ở người bệnh mạn tính hoặc dùng corticosteroid lâu dài.
• Môi trường ô nhiễm: Khói bụi, khí thải, hóa chất độc hại hay khói thuốc lá làm suy yếu hệ hô hấp và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Người già, trẻ nhỏ hoặc bệnh nhân mắc bệnh mạn tính thường dễ bị nhiễm trùng hơn.
• Không tuân thủ điều trị hen: Tự ý bỏ thuốc hoặc dùng sai liều khiến bệnh khó kiểm soát, làm tăng nguy cơ xuất hiện cơn hen kèm bội nhiễm.
• Thay đổi thời tiết đột ngột: Không khí lạnh, ẩm ướt có thể kích thích cơn hen và làm tăng khả năng nhiễm trùng hô hấp.

3. Triệu chứng nhận biết Hen phế quản bội nhiễm

Triệu chứng hen bội nhiễm thường rầm rộ và nghiêm trọng hơn so với cơn hen thông thường. Người bệnh có thể gặp phải các dấu hiệu như: 

• Ho nhiều, khạc đờm đặc: Đờm có màu vàng, xanh hoặc đôi khi lẫn mủ, là biểu hiện đặc trưng của tình trạng nhiễm khuẩn đường hô hấp.
• Khó thở, thở khò khè nặng hơn: Cơn khó thở xuất hiện thường xuyên, đặc biệt về đêm hoặc khi gắng sức, khiến người bệnh mệt mỏi, kiệt sức.
• Sốt: Từ sốt nhẹ đến sốt cao, kèm theo ớn lạnh, đau đầu hoặc đau nhức toàn thân.
• Đau tức ngực: Cảm giác nặng ngực, khó hít thở sâu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hằng ngày.
• Cơ thể suy nhược: Ăn uống kém, mất ngủ, mệt mỏi kéo dài.
• Dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm: Tím môi, đầu ngón tay ngón chân, thở nhanh, co kéo cơ hô hấp, cần cấp cứu ngay lập tức.

Người bị bệnh hen bội nhiễm thường cảm thấy khó thở, thở khò khè nặng hơn

4. Hen phế quản bội nhiễm có nguy hiểm không?

Hen phế quản bội nhiễm được xem là tình trạng nặng, tiềm ẩn nhiều biến chứng nếu không được điều trị đúng cách. So với cơn hen thông thường, bệnh nhân khi bị bội nhiễm thường đối mặt với các nguy cơ sau:

• Suy giảm chức năng hô hấp: Các cơn khó thở kéo dài, thở khò khè dữ dội làm giảm khả năng trao đổi oxy, ảnh hưởng đến hoạt động của tim và não.
• Nguy cơ biến chứng viêm phổi, viêm phế quản mạn tính: Do nhiễm trùng lan rộng từ đường thở xuống nhu mô phổi.
• Tăng tỷ lệ nhập viện: Trẻ nhỏ, người cao tuổi hoặc bệnh nhân có bệnh nền thường phải điều trị nội trú khi lên cơn hen bội nhiễm.
• Suy hô hấp cấp, đe dọa tính mạng: Trong trường hợp nặng, bệnh có thể tiến triển nhanh, gây tím tái, ngưng thở nếu không cấp cứu kịp thời.

Như vậy, hen phế quản bội nhiễm không chỉ làm giảm chất lượng cuộc sống, mà còn tiềm ẩn rủi ro tử vong nếu chủ quan. Việc phát hiện sớm và tuân thủ phác đồ điều trị là yếu tố then chốt giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.

Hen bội nhiễm có thể làm suy giảm chức năng hô hấp nếu không được điều trị kịp thời

5. Cách điều trị bệnh hen bội nhiễm 

Điều trị hen phế quản bội nhiễm cần kết hợp giữa kiểm soát cơn hen và xử lý tình trạng nhiễm trùng. Việc dùng thuốc phải tuân theo chỉ định của bác sĩ, tránh tự ý điều trị để phòng ngừa biến chứng. Một số phương pháp thường áp dụng gồm:

• Thuốc giãn phế quản: Giúp làm giãn đường thở, cải thiện tình trạng khó thở, thở khò khè. Thường dùng dạng hít hoặc khí dung để tác dụng nhanh.
• Thuốc corticoid: Có tác dụng chống viêm, giảm sưng nề đường hô hấp, giúp kiểm soát cơn hen. Có thể sử dụng dạng hít, uống hoặc tiêm tùy theo mức độ bệnh.
• Thuốc kháng sinh, kháng virus hoặc kháng nấm: Chỉ dùng khi có bằng chứng nhiễm khuẩn (như đờm mủ, sốt cao, bạch cầu tăng). Đa số trường hợp hen bội nhiễm là do virus nên không cần kháng sinh. Người bệnh tuyệt đối không tự ý dùng để tránh kháng thuốc.
• Chăm sóc hỗ trợ: Người bệnh hen phế quản bội nhiễm nên uống nhiều nước để loãng đờm, nghỉ ngơi hợp lý và ăn uống đủ chất nhằm tăng sức đề kháng. Có thể dùng máy khí dung hoặc máy tạo ẩm theo hướng dẫn bác sĩ. Đồng thời, cần giữ môi trường sống sạch sẽ, tránh khói bụi và khói thuốc để hỗ trợ kiểm soát triệu chứng.
• Theo dõi dấu hiệu nặng: Nếu người bệnh xuất hiện khó thở dữ dội, tím môi, thở nhanh hoặc không đáp ứng thuốc giãn phế quản, cần đến ngay cơ sở y tế để được cấp cứu kịp thời.

6. Cách phòng ngừa bệnh hen bội nhiễm 

Để phòng ngừa hen bội nhiễm, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Tuân thủ phác đồ điều trị hen: Người bệnh cần dùng thuốc đúng liều, đúng cách và tái khám định kỳ để bác sĩ theo dõi, điều chỉnh khi cần thiết.
• Tiêm vắc-xin phòng ngừa: Tiêm phòng cúm, phế cầu và một số bệnh hô hấp khác giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng dẫn đến bội nhiễm.
• Giữ môi trường sống trong lành: Tránh khói thuốc, bụi bẩn, lông thú cưng hay hóa chất gây kích ứng đường thở.
• Chú ý vệ sinh cá nhân: Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng, đeo khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt trong mùa dịch bệnh.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, bổ sung vitamin, tập luyện nhẹ nhàng và nghỉ ngơi hợp lý.

Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng cũng như mức độ nguy hiểm của hen phế quản bội nhiễm sẽ giúp người bệnh chủ động phòng ngừa và điều trị kịp thời. Việc tuân thủ phác đồ của bác sĩ, kết hợp chăm sóc đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh không chỉ giảm nguy cơ bội nhiễm mà còn góp phần kiểm soát hen hiệu quả, nâng cao chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp chi tiết và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.