1. Bệnh rối loạn tuyến giáp là gì? Có nguy hiểm không?

Rối loạn tuyến giáp là một tình trạng sức khỏe xảy ra khi tuyến giáp – một tuyến nội tiết hình con bướm nằm ở cổ – không sản xuất đủ hoặc sản xuất quá nhiều hormone. Hormone tuyến giáp giữ vai trò then chốt trong việc kiểm soát và điều hòa nhiều chức năng quan trọng của cơ thể.

Rối loạn tuyến giáp xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hoặc sản xuất quá mức hormone

Rối loạn tuyến giáp được phân thành hai loại chính:

• Suy giáp: Tuyến giáp sản xuất quá ít hormone, dẫn đến làm chậm quá trình trao đổi chất. Hệ quả là cơ thể rơi vào trạng thái mệt mỏi, dễ tăng cân, da khô ráp, táo bón và rụng tóc, cùng nhiều triệu chứng khó chịu khác.
• Cường giáp: Ngược lại với suy giáp, cường giáp xảy ra khi tuyến giáp sản xuất hormone quá mức, làm đẩy nhanh quá trình trao đổi chất. Biểu hiện gồm nhịp tim nhanh, sụt cân, lo lắng, run tay, bồn chồn, nóng nực,....

Các nguyên nhân gây rối loạn tuyến giáp có thể do bệnh tự miễn như viêm tuyến giáp Hashimoto (thường gây suy giáp) hoặc bệnh Graves (thường gây cường giáp), thiếu hoặc thừa iod, tác dụng phụ của thuốc, hoặc do phẫu thuật và xạ trị vùng cổ. 

Nếu không được can thiệp đúng lúc và đúng phương pháp, rối loạn tuyến giáp có thể dẫn đến hàng loạt biến chứng nguy hiểm, tác động tiêu cực đến sức khỏe, chẳng hạn như:

• Bệnh tim mạch: Cả suy giáp và cường giáp đều có thể gây ra các rối loạn tim mạch. Tình trạng cường giáp có thể dẫn đến nhịp tim nhanh, tăng huyết áp, nguy cơ đột quỵ. Tình trạng suy giáp có thể gây ra nhịp tim chậm, huyết áp thấp, suy tim,...
• Sức khỏe sinh sản bị ảnh hưởng: Ở phụ nữ, rối loạn chức năng tuyến giáp có thể gây rối loạn kinh nguyệt, giảm khả năng thụ thai và tăng nguy cơ sảy thai. Ở nam giới, rối loạn chức năng tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến sự sản xuất tinh trùng, từ đó làm suy giảm chức năng sinh sản.
• Sức khỏe tinh thần bị ảnh hưởng: Rối loạn tuyến giáp có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu, suy giảm trí nhớ hoặc kích thích, cáu gắt.
• Ngoài ra, tuyến giáp bất thường có thể dẫn đến nhiều tình trạng khác như loãng xương, thị lực bị ảnh hưởng,...

2. Chẩn đoán bệnh rối loạn tuyến giáp

Chẩn đoán bệnh rối loạn tuyến giáp là bước quan trọng để xác định loại bệnh và mức độ nghiêm trọng, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Quy trình chẩn đoán thường diễn ra theo các bước sau:

2.1. Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ trao đổi về các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải như: mệt mỏi, tăng hoặc giảm cân bất thường, da khô, tóc rụng, run tay hoặc thay đổi nhịp tim. Đồng thời, bác sĩ cũng kiểm tra vùng cổ để phát hiện bất kỳ dấu hiệu sưng, cứng hoặc bất thường nào của tuyến giáp.

2.2. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu là phương pháp chính để đánh giá chức năng tuyến giáp. Những thông số quan trọng thường được theo dõi bao gồm:

• TSH (hormone kích thích tuyến giáp) đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa chức năng tuyến giáp. Khi nồng độ TSH tăng cao, đó có thể là dấu hiệu của suy giáp, ngược lại, nếu mức TSH quá thấp, cơ thể có thể đang gặp tình trạng cường giáp.
• Hormone T3, T4 (Triiodothyronine và Thyroxine): Đây là các hormone tuyến giáp chính, được đo để đánh giá sự hoạt động chức năng của tuyến. Hormone T3, T4 tăng ở người cường giáp, thấp ở người suy giáp.
• Kháng thể tuyến giáp: Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán các rối loạn tự miễn, điển hình là viêm tuyến giáp Hashimoto hay bệnh Graves.

Xét nghiệm máu là phương pháp chính để đánh giá chính xác hoạt động của tuyến giáp

2.3. Siêu âm tuyến giáp

Siêu âm cho phép bác sĩ đánh giá kích thước và cấu trúc tuyến giáp, cũng như phát hiện các nốt hoặc khối u bất thường. Phương pháp này không gây đau và mang lại hình ảnh chi tiết về tuyến giáp giúp chẩn đoán bệnh chính xác hơn.

2.4. Xạ hình tuyến giáp

Xạ hình tuyến giáp giúp bác sĩ đánh giá chức năng hoạt động của tuyến giáp một cách chi tiết và chính xác. Kết quả cho thấy:

• Tuyến giáp hoạt động mạnh bất thường (cường giáp).
• Vùng tuyến giáp không hoạt động (nốt lạnh), có thể liên quan đến ung thư.

2.5. Sinh thiết tuyến giáp

Nếu phát hiện khối u hoặc nốt nghi ngờ, sinh thiết lõi sẽ được thực hiện để lấy mẫu mô tuyến giáp. Điều này giúp xác định liệu khối u tuyến giáp là lành hoặc ác tính.

2.6. Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA)

Phương pháp chọc hút kim nhỏ (FNA) là phương pháp xâm lấn tối thiểu, giúp chẩn đoán khối u một cách nhanh chóng, ít đau và hiệu quả. Kỹ thuật này sử dụng một cây kim nhỏ để lấy mẫu tế bào từ tổn thương bất thường, thường áp dụng trong chẩn đoán ung thư tại các vị trí như tuyến giáp, tuyến vú và hạch bạch huyết. Mẫu sẽ được gửi đến trung tâm giải phẫu bệnh để phân tích dưới kính hiển vi, hỗ trợ bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác. Hiện tại, MEDLATEC đang triển khai dịch vụ này, mang đến kết quả nhanh chóng và đáng tin cậy.

Phương pháp chọc hút tế bào bằng kim nhỏ FNA được thực hiện MEDLATEC

2.6. Các xét nghiệm khá

• CT scan hoặc MRI: Được chỉ định khi có nghi ngờ tuyến giáp chèn ép các cơ quan lân cận.
• Đo hấp thu iod phóng xạ (RAIU): Giúp xác định khả năng tuyến giáp hấp thụ iod, từ đó có căn cứ phân biệt giữa các loại rối loạn tuyến giáp.

2.7. Đánh giá tổng hợp

Dựa trên triệu chứng và kết quả xét nghiệm, bác sĩ sẽ xác định chính xác tình trạng bệnh và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp cho người bệnh.

3. Cách điều trị các bệnh rối loạn tuyến giáp

Tùy thuộc vào nguyên nhân và tình trạng bệnh, phương pháp điều trị rối loạn tuyến giáp sẽ được điều chỉnh phù hợp để kiểm soát triệu chứng và cân bằng hormone tuyến giáp.

Phương pháp điều trị tuyến giáp được điều chỉnh theo tình trạng bệnh nhân

3.1. Điều trị tình trạng suy giáp

Phương pháp điều trị tình trạng suy giáp thường bao gồm:

Dùng hormone thay thế:

• Bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân dùng levothyroxine, một hormone tuyến giáp tổng hợp, giúp cân bằng và bù đắp lượng hormone bị thiếu hụt trong cơ thể.
• Thuốc cần được uống đều đặn mỗi ngày vào buổi sáng khi đói để đảm bảo hấp thu tốt nhất.

Theo dõi định kỳ: 

Bệnh nhân cần xét nghiệm máu thường xuyên để kiểm tra mức T3, T4, TSH và điều chỉnh liều thuốc phù hợp.

3.2. Điều trị tình trạng cường giáp

Phương pháp điều trị tình trạng cường giáp bao gồm:

Thuốc kháng giáp:

• Các loại thuốc như methimazole hoặc propylthiouracil (PTU) được sử dụng để giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
• Thuốc thường được sử dụng trong thời gian dài để kiểm soát tình trạng bệnh.

Điều trị iod phóng xạ:

Iod phóng xạ giúp tiêu diệt một phần mô tuyến giáp, làm giảm bớt hoạt động tuyến giáp. Phương pháp này không gây đau nhưng có thể làm suy giảm chức năng tuyến giáp, buộc người bệnh phải sử dụng hormone thay thế lâu dài.

Phẫu thuật cắt bỏ tuyến giáp:

Phương pháp này được áp dụng khi các phương pháp khác không hiệu quả hoặc bệnh nhân có các vấn đề như bướu giáp lớn gây chèn ép.

3.3. Thay đổi lối sống hỗ trợ điều trị

Bên cạnh các phương pháp điều trị ở trên, người bị rối loạn tuyến giáp cần thay đổi lối sống để hỗ trợ điều trị:

• Bổ sung đủ iod qua thực phẩm (muối iod, hải sản) để hỗ trợ tuyến giáp hoạt động bình thường. Tuy nhiên, với bệnh cường giáp, cần hạn chế thực phẩm giàu iod.
• Tập yoga, thiền, hoặc các bài tập thư giãn giúp kiểm soát hormone gây stress, hỗ trợ chức năng tuyến giáp.

Rối loạn tuyến giáp là một nhóm bệnh lý phổ biến nhưng hoàn toàn có thể được kiểm soát hiệu quả nếu được phát hiện và điều trị kịp thời. Nếu bạn hoặc người thân đang nghi ngờ gặp các vấn đề về tuyến giáp, hãy liên hệ ngay với Hệ thống Y tế MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết và hỗ trợ. Với đội ngũ bác sĩ chuyên khoa giỏi và các phương pháp chẩn đoán hiện đại như phương pháp chọc hút kim nhỏ FNA, người bệnh sẽ được chẩn đoán chính xác và hỗ trợ điều trị hiệu quả.