1. Vì sao bà bầu bị rối loạn tiêu hóa đau bụng?

Mang thai là giai đoạn cơ thể người phụ nữ trải qua nhiều biến đổi lớn về cả thể chất lẫn tinh thần. Một trong những vấn đề thường gặp khiến nhiều mẹ bầu lo lắng là rối loạn tiêu hóa kèm đau bụng. Tình trạng này xảy ra có thể do:

1.1. Nội tiết tố bị thay đổi

Ngay từ những tuần đầu thai kỳ, cơ thể mẹ đã sản sinh nhiều hormone progesterone để giúp tử cung thư giãn, tạo điều kiện cho thai nhi phát triển ổn định. Tuy nhiên, chính sự tăng cao của loại hormone này lại ảnh hưởng đến hoạt động của cơ trơn ở dạ dày và ruột. Thức ăn vì thế di chuyển chậm lại, gây ra cảm giác đầy hơi, khó tiêu, táo bón hoặc ợ nóng.

Có thể hình dung hệ tiêu hóa giống như một “dây chuyền vận chuyển”. Thông thường, dây chuyền này hoạt động rất nhịp nhàng, nhưng khi progesterone xuất hiện nhiều, nó giống như “làm chậm tốc độ băng chuyền”. Kết quả là thức ăn bị tồn đọng lâu hơn, gây rối loạn tiêu hóa và khiến mẹ bầu thường xuyên khó chịu trong bụng.

Nội tiết tố thay đổi dễ gây đau bụng, rối loạn tiêu hóa ở mẹ bầu

1.2. Thai nhi phát triển chèn ép cơ quan khác

Càng về những tháng sau của thai kỳ, tử cung càng to dần để chứa em bé. Điều này dẫn đến việc các cơ quan xung quanh bị chèn ép, trong đó hệ tiêu hóa chịu ảnh hưởng rõ rệt nhất. Dạ dày bị chèn ép, mẹ dễ có cảm giác ăn nhanh no, đầy bụng hoặc buồn nôn sau khi ăn. Ruột cũng bị chèn ép khiến phân khó di chuyển, từ đó làm tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.

1.3. Do chế độ ăn uống và các thực phẩm bổ sung

Ngoài yếu tố thay đổi sinh lý, chế độ ăn uống hàng ngày cũng có thể gây rối loạn tiêu hóa. Nếu mẹ bầu thường xuyên ăn nhiều đồ chiên rán, thực phẩm nhiều dầu mỡ hoặc cay nóng thì dạ dày sẽ phải làm việc vất vả hơn, dễ gây khó tiêu, ợ chua và đau bụng. Việc ăn ít rau xanh, ít uống nước cũng khiến tình trạng táo bón có nguy cơ xuất hiện nhiều hơn. Ngoài ra, có thể do mẹ bầu ăn phải thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, tăng nguy cơ bị nhiễm khuẩn đường ruột (tiêu chảy, đau bụng).

1.4. Nguyên nhân bệnh lý 

Một số bệnh lý có thể gây nên tình trạng rối loạn tiêu hóa ở mẹ bầu như:

• Rối loạn tiêu hóa do nhiễm khuẩn, virus, ký sinh trùng làm mẹ bầu tiêu chảy, nôn, đau quặn bụng.
• Ngộ độc thực phẩm.
• Viêm dạ dày, loét dạ dày - tá tràng.
• Hội chứng ruột kích thích (IBS).

Chế độ ăn uống có thể là nguyên nhân khiến bà bầu bị rối loạn tiêu hóa đau bụng

2. Cách nhận biết mẹ bầu bị rối loạn tiêu hóa

Nhận biết sớm các dấu hiệu rối loạn tiêu hóa, đau bụng sẽ giúp mẹ kịp thời điều chỉnh chế độ ăn uống và thăm khám y tế khi cần. Dưới đây là những biểu hiện thường gặp nhất mẹ không thể bỏ qua:

• Đầy bụng, khó tiêu: Sau khi ăn, bụng có cảm giác nặng nề, dễ ợ hơi, ợ chua, nhanh no dù chỉ ăn ít. Nguyên nhân là do nhu động ruột chậm, thức ăn bị lưu lại quá lâu trong dạ dày.
• Táo bón kéo dài: Mẹ bầu đi ngoài ít hơn bình thường, phân khô cứng, phải rặn nhiều và có thể gây đau bụng dưới âm ỉ. Một số trường hợp còn kèm nứt hậu môn, chảy máu.
• Tiêu chảy kèm đau bụng: Mẹ bầu đi ngoài nhiều lần trong ngày, phân lỏng, đôi khi kèm cơn đau quặn bụng. Nếu kéo dài kèm mất nước, mẹ bầu cần đi khám sớm để tránh ảnh hưởng thai nhi.
• Buồn nôn và nôn ói: Không chỉ do ốm nghén, tình trạng nôn ói đi kèm nóng rát thượng vị, chán ăn, khó tiêu cũng cho thấy rối loạn tiêu hóa. Triệu chứng này dễ khiến mẹ bị thiếu hụt dinh dưỡng.
• Đau bụng âm ỉ hoặc từng cơn: Có thể xuất hiện ở vùng bụng dưới, bụng trên hoặc từng cơn quặn thắt. Nếu chỉ đau nhẹ, nguyên nhân thường do rối loạn tiêu hóa. Nhưng nếu đau dữ dội, kèm sốt, tiêu chảy ra máu thì mẹ bầu cần đi khám ngay.

Buồn nôn, tiêu chảy là dấu hiệu dễ dàng nhận biết

3. Rối loạn tiêu hóa ảnh hưởng thế nào đến sức khỏe mẹ bầu?

Nhiều người cho rằng việc bà bầu bị rối loạn tiêu hóa đau bụng là bình thường nhưng nếu không kịp thời xử lý, chúng sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe mẹ bầu, cụ thể như:

• Suy giảm dinh dưỡng: Thức ăn không được hấp thu trọn vẹn khiến mẹ dễ thiếu sắt, canxi, vitamin… từ đó mệt mỏi, chóng mặt, còn thai nhi có nguy cơ chậm phát triển.
• Táo bón và trĩ thai kỳ: Táo bón kéo dài buộc mẹ phải rặn nhiều, làm tăng áp lực lên tĩnh mạch hậu môn, tăng nguy cơ bị trĩ.
• Ảnh hưởng tâm lý và giấc ngủ: Đầy bụng, khó tiêu, đau bụng hoặc tiêu chảy thường xuyên khiến mẹ căng thẳng, mất ngủ, làm giảm chất lượng cuộc sống và sức khỏe tinh thần.
• Nguy cơ mất nước và rối loạn điện giải: Tiêu chảy hoặc nôn ói nhiều khiến cơ thể mất nước, mất cân bằng muối khoáng, tiềm ẩn nguy cơ co bóp tử cung bất thường, ảnh hưởng thai kỳ.
• Gia tăng biến chứng thai kỳ: Khi rối loạn tiêu hóa kéo dài, cơ thể mẹ suy yếu, dễ dẫn đến các biến chứng như sảy thai hoặc sinh non.

Rối loạn tiêu hóa kéo dài có thể khiến mẹ bầu suy nhược sức khỏe

4. Làm sao để cải thiện tình trạng rối loạn tiêu hóa đau bụng ở bà bầu?

Để kiểm soát tình trạng rối loạn tiêu hóa đau bụng, bà bầu cần kết hợp đồng thời nhiều biện pháp, từ điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho đến thăm khám y tế khi cần thiết. Cụ thể:

4.1. Điều chỉnh lại chế độ dinh dưỡng

Một chế độ ăn uống khoa học sẽ giúp giảm đáng kể tình trạng đầy bụng, khó tiêu hay táo bón ở bà bầu, ví dụ như:

• Chia nhỏ bữa ăn: Thay vì 3 bữa chính, mẹ bầu nên ăn 5 - 6 bữa nhỏ trong ngày để hệ tiêu hóa không bị quá tải.
• Ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ: Rau xanh, hoa quả tươi, ngũ cốc nguyên hạt giúp nhuận tràng và cải thiện táo bón.
• Uống đủ nước: Mẹ bầu nên uống 1.5 - 2 lít/ngày, kết hợp với sữa hoặc nước ép trái cây ít đường để hỗ trợ tiêu hóa.
• Hạn chế thức ăn khó tiêu: Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng hoặc nước có ga thường làm nặng thêm triệu chứng.
• Bổ sung lợi khuẩn: Thực phẩm lên men tự nhiên như sữa chua, hạt kefir giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.

4.2. Tập luyện, vận động nhẹ nhàng thường xuyên hơn

Mẹ bầu nên áp dụng một số bài tập nhẹ nhàng có lợi cho tiêu hóa như:

• Đi bộ: Đều đặn 20 - 30 phút/ngày sẽ làm kích thích nhu động ruột.
• Yoga cho bà bầu: Một số động tác đơn giản hỗ trợ thư giãn cơ bụng, giảm đầy hơi và đau bụng.
• Thở sâu và điều hòa nhịp thở: Giúp giảm căng thẳng, từ đó cải thiện tiêu hóa.
• Tránh ngồi hoặc nằm ngay sau khi ăn: Nên đi lại nhẹ nhàng, giúp hạn chế trào ngược dạ dày.

Mẹ bầu nên duy trì thói quen vận động nhẹ nhàng mỗi ngày

4.3. Thăm khám bác sĩ

Trường hợp tình trạng rối loạn tiêu hóa kéo dài, mẹ cần chủ động thăm khám để được bác sĩ đánh giá chính xác nguyên nhân và có hướng xử lý an toàn. Nếu cần dùng thuốc, hãy tuân thủ nghiêm ngặt theo đơn, tuyệt đối không tự ý mua hay sử dụng thuốc bừa bãi để tránh ảnh hưởng đến thai nhi.

Như vậy, khi bà bầu bị rối loạn tiêu hóa đau bụng, việc chăm sóc sức khỏe không chỉ dừng lại ở thay đổi chế độ ăn uống hay nghỉ ngơi hợp lý mà còn cần thăm khám định kỳ để kịp thời xử lý những bất thường. Chủ động lắng nghe cơ thể và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp mẹ bầu trải qua thai kỳ nhẹ nhàng, đồng thời tạo nền tảng tốt nhất cho sự phát triển khỏe mạnh của bé yêu. 

Một địa chỉ y tế uy tín mẹ bầu có thể tham khảo lựa chọn là Hệ thống Y tế MEDLATEC với gần 30 năm kinh nghiệm hoạt động. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn chi tiết hơn.