1. Tăng huyết áp vô căn là gì?

Tăng huyết áp vô căn là tình trạng chỉ số huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg, huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg trong nhiều lần đo nhưng không thể tìm ra nguyên nhân. Bệnh lý này phát triển âm thầm qua thời gian, cơ chế bệnh sinh khá phức tạp, thường liên quan đến sự mất cân bằng giữa cung lượng tim, sức cản mạch máu, hoạt động hệ thần kinh giao cảm và hệ renin-angiotensin-aldosterone (RAA). 

Các yếu tố thúc đẩy tăng huyết áp vô căn gồm: 

• Di truyền từ gia đình có người bị tăng huyết áp.
• Tuổi tác, nhất là từ trên 40 tuổi.
• Thói quen sinh hoạt kém khoa học: ăn mặn, uống rượu bia, hút thuốc lá, vận động ít.
• Tâm lý thường xuyên căng thẳng kéo dài làm cho cơ thể tăng tiết hormone gây co mạch, tăng huyết áp.
• Béo phì khiến lượng mỡ nội tạng dư thừa tạo áp lực lên tim và mạch máu, làm tăng sức cản ngoại vi.

2. Triệu chứng và biến chứng có thể gặp phải ở bệnh nhân tăng huyết áp vô căn

Khi đã hiểu tăng huyết áp vô căn là gì, hãy cùng nhận diện triệu chứng và cảnh giác trước các nguy cơ biến chứng sau:

2.1. Triệu chứng ở bệnh nhân tăng huyết áp vô căn là gì?

Sở dĩ nói Tăng huyết áp vô căn là bệnh tiến triển âm thầm là vì hầu hết ca bệnh không có triệu chứng rõ ràng. Một số trường hợp bệnh nhân xảy ra các tình trạng:

• Đau đầu âm ỉ, thường gặp vào buổi sáng.
• Hoa mắt, chóng mặt, ù tai.
• Cảm giác nặng ngực, mệt mỏi, khó thở nhẹ khi gắng sức.
• Mất ngủ, căng thẳng, tim đập nhanh.

Tuy nhiên, khi những triệu chứng này xuất hiện thì người bệnh cũng đã trải qua một thời gian dài huyết áp tăng cao mà không được phát hiện và có biện pháp kiểm soát an toàn.

Do triệu chứng tiến triển âm thầm nên người bệnh khó phát hiện ra mình bị tăng huyết áp vô căn

2.2. Biến chứng gặp phải khi không điều trị tăng huyết áp vô căn 

Nếu tăng huyết áp vô căn không được phát hiện và thực hiện các biện pháp kiểm soát tốt, có thể gây ra biến chứng như:

• Mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ dẫn đến tai biến mạch máu não.
• Hẹp và xơ cứng động mạch vành gây nhồi máu cơ tim.
• Tim phải làm việc quá tải trong thời gian dài nên bị suy tim.
• Tổn thương mạch máu thận trong thời gian dài gây suy thận.
• Mắt mờ hoặc mất thị lực.

3. Chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp vô căn bằng phương pháp nào?

Biết được triệu chứng của tăng huyết áp vô căn là gì, phát hiện bệnh sớm để kiểm soát huyết áp sẽ giúp phòng ngừa nguy cơ xảy ra những biến chứng này.

3.1. Chẩn đoán

Quá trình thực hiện các biện pháp chẩn đoán giúp bác sĩ loại trừ các nguyên nhân thứ phát để xác định tăng huyết áp vô căn từ đó lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.

Người bệnh sẽ được bác sĩ đo huyết áp nhiều lần trong các thời điểm khác nhau nhưng luôn cần nghỉ ngơi ít nhất 5 phút trước khi đo. Nếu huyết áp vẫn cao sau 2 - 3 lần đo khác nhau, bác sĩ sẽ có căn cứ để đưa ra chẩn đoán ban đầu là tăng huyết áp.

Ngoài ra, bác sĩ cũng sẽ khai thác tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình, kết hợp với thói quen ăn uống, sinh hoạt và mức độ căng thẳng để đánh giá nguy cơ.

Sau kết quả thu được từ thăm khám lâm sàng, người bệnh sẽ được thực hiện những kiểm tra cận lâm sàng để bác sĩ loại trừ các nguyên nhân thứ phát, đánh giá biến chứng:

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra chỉ số đường huyết, mỡ máu, đánh giá chức năng thận.
• Xét nghiệm nước tiểu: Phát hiện protein niệu, dấu hiệu tổn thương thận.
• Điện tâm đồ (ECG): Đánh giá khả năng hoạt động của tim.
• Siêu âm tim, siêu âm mạch máu: Kiểm tra tình trạng phì đại cơ tim hoặc xơ vữa động mạch.

Người bệnh trong quá trình đo huyết áp chẩn đoán tăng huyết áp vô căn

3.2. Điều trị

Bệnh nhân tăng huyết áp vô căn muốn điều trị hiệu quả cần kết hợp giữa thay đổi lối sống và sử dụng thuốc theo chỉ định từ bác sĩ:

3.2.1. Thay đổi lối sống

Muốn ổn định huyết áp lâu dài, giảm lệ thuộc vào thuốc, người bị tăng huyết áp vô căn cần thay đổi lối sống lành mạnh bằng việc thực hiện tốt các vấn đề:

• Giảm muối trong khẩu phần ăn về mức không quá 5g muối/ngày.
• Bổ sung chất xơ, kali từ trái cây, rau xanh,... để hạ huyết áp tự nhiên.
• Hạn chế các chất gây co mạch, tăng nhịp tim như: đồ uống chứa cồn, thuốc lá,...
• Tập thể dục 30 phút/ngày, ít nhất liên tiếp 5 ngày/tuần với các môn vận động nhẹ nhàng như đi bộ, đạp xe, yoga,...
• Giữ chỉ số BMI trong khoảng 18.5 - 23 để giảm gánh nặng cho tim.
• Ngủ đủ giấc để ổn định hệ thần kinh và tim mạch, thư giãn tinh thần và hạn chế các yếu tố kích thích lo âu kéo dài.

3.2.2. Điều trị bằng thuốc

Nếu thay đổi lối sống không đủ kiểm soát huyết áp, người bệnh sẽ được bác sĩ chỉ định dùng một số loại thuốc như: thuốc lợi tiểu, thuốc ức chế men chuyển, thuốc chẹn thụ thể angiotensin II, thuốc chẹn beta,...

Người bệnh không nên tự ý ngừng hoặc đổi thuốc vì có thể gây tăng huyết áp đột ngột hoặc xảy ra biến chứng nguy hiểm.

Thay đổi lối sống, dinh dưỡng và dùng thuốc theo chỉ dẫn giúp ổn định huyết áp ở bệnh nhân tăng huyết áp vô căn

Điều trị tăng huyết áp vô căn cần thời gian dài, liên tục. Bên cạnh việc dùng thuốc và thay đổi lối sống, người bệnh cần tự kiểm tra huyết áp hàng ngày và tái khám định kỳ theo lịch đã được bác sĩ hẹn để điều chỉnh thuốc, theo dõi nguy cơ biến chứng.

Những thông tin trên đây hy vọng đã giúp bạn biết được tăng huyết áp vô căn là gì và cảnh giác trước các biểu hiện sức khỏe bất thường.

Do triệu chứng tăng huyết áp vô căn khá mờ nhạt nên để phát hiện bệnh, cách tốt nhất là duy trì khám sức khỏe định kỳ. Để đặt lịch khám sức khỏe cùng bác sĩ chuyên khoa của Hệ thống Y tế MEDLATEC, quý khách hàng có thể liên hệ trực tiếp Hotline 1900 56 56 56.