1. Thang đánh giá trầm cảm Beck là gì? 

Thang đánh giá trầm cảm Beck là một bảng câu hỏi trắc nghiệm được được nghiên cứu và phát triển bởi Tiến sĩ Tâm lý học Aaron T.Beck vào năm 1961. Công cụ này được thiết kế nhằm đo lường mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trầm cảm ở người lớn và thanh thiếu niên. 

Phiên bản được sử dụng phổ biến hiện nay là BDI-II (cập nhật gần nhất vào năm 1996), gồm 21 câu hỏi trắc nghiệm, mỗi câu phản ánh một triệu chứng liên quan đến trầm cảm như buồn bã, mất ngủ, tự ti, mệt mỏi,… Tương ứng với mỗi câu là 4 lựa chọn mô tả mức độ nghiêm trọng khác nhau, được chấm điểm từ 0 đến 3 điểm. Nếu tổng điểm càng cao thì mức độ nghiêm trọng càng nặng và ngược lại. 

*Lưu ý, công cụ này chỉ mang tính chất hỗ trợ sàng lọc ban đầu, giúp nhận diện sớm các triệu chứng trầm cảm và không thể thay thế cho chẩn đoán y tế. Việc tự đánh giá chỉ mang tính chất tham khảo. 

Thang đánh giá trầm cảm Beck được thiết kế để đo lường mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng trầm cảm ở người lớn và thanh thiếu niên

2. Hướng dẫn sử dụng thang đánh giá trầm cảm 

Thang đánh giá Beck được thiết kế để người bệnh có thể tự điền, nhưng cũng cần thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để bảo đảm tính khách quan và chính xác. 

Về cách sử dụng, người thực hiện sẽ lần lượt đọc từng câu trong tổng số 21 câu hỏi, mỗi câu có 4 lựa chọn mô tả mức độ cảm xúc khác nhau. Người trả lời chọn một phương án phù hợp nhất với tình trạng của bản thân trong 2 tuần gần nhất. 

Sau khi hoàn tất các câu hỏi, tổng điểm sẽ được tính bằng cách cộng dồn điểm từng câu. Mức điểm này sẽ phản ánh mức độ nghiêm trọng của triệu chứng trầm cảm, từ nhẹ, vừa đến nặng. 

Để có thể đánh giá khách quan chi tiết tình trạng tâm lý của bản thân, người bệnh cần trả lời trung thực, không bỏ sót câu hỏi và thực hiện trong không gian yên tĩnh, tránh bị phân tâm bởi các yếu tố bên ngoài. Ngoài ra, người thực hiện nên dành đủ thời gian để suy nghĩ trước khi chọn đáp án, tuyệt đối không nên làm vội vàng hoặc theo cảm tính bởi sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả. 

3. Cách đọc và hiểu ý nghĩa kết quả 

Sau hoàn tất 21 câu hỏi trắc nghiệm trong thang đánh giá Beck, người bệnh cần đọc và hiểu ý nghĩa kết quả dựa trên tổng điểm đạt được. Cụ thể: 

• Điểm từ 0 - 13 điểm: Mức độ trầm cảm không có hoặc rất nhẹ. 
• Điểm từ 14 - 19 điểm: Trầm cảm mức nhẹ, nên theo dõi, nghỉ ngơi và chăm sóc bản thân. 
• Điểm từ 20 - 28 điểm: Trầm cảm mức vừa, có thể ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày. Nên đến thăm khám bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được hướng dẫn chi tiết về kế hoạch kiểm soát. 
• Điểm từ 29 - 63: Trầm cảm mức độ nặng, cần được đánh giá y tế và can thiệp chuyên sâu nhiều phương pháp bao gồm: sử dụng thuốc, trị liệu tâm lý, chăm sóc từ gia đình,…

Lưu ý, điểm số có thể bị ảnh hưởng bởi trạng thái cảm xúc nhất thời, các yếu tố xã hội hoặc thể chất. Nếu kết quả cho thấy mức độ trầm cảm vừa hoặc nặng, người bệnh nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia tâm lý để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. 

Nếu điểm đánh giá từ 29 - 63 điểm, bạn có thể đã bị trầm cảm nặng và cần được can thiệp chuyên sâu để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và cuộc sống

4. Ưu điểm và hạn chế của thang đánh giá Beck

Tương tự như các công cụ đánh giá mức độ trầm cảm khác, Beck cũng có ưu điểm và hạn chế riêng. Dưới đây là thông tin chi tiết. 

Ưu điểm 

• Dễ sử dụng: Không yêu cầu kỹ năng chuyên môn, người bệnh có thể tự thực hiện. 
• Tiết kiệm thời gian: Trung bình, chỉ mất khoảng 5 - 10 phút để hoàn thành thang đánh giá Beck. 
• Tính tin cậy cao: Công cụ này được sử dụng rộng rãi trong tâm lý học, có độ chính xác cao trong đánh giá triệu chứng trầm cảm. 
• Theo dõi hiệu quả điều trị: Kết quả từ thang đánh giá Beck có thể dùng để so sánh điểm số qua các giai đoạn điều trị. 
• Áp dụng linh hoạt: Công cụ Beck thích hợp cho nhiều môi trường khác nhau, bao gồm y tế, trường học hoặc cộng đồng. 

Hạn chế

Bên cạnh những ưu điểm, thang đo này cũng tồn tại một số điểm hạn chế nhất định, bao gồm: 

• Tính chủ quan cao: Phụ thuộc hoàn toàn vào sự tự đánh giá của người bệnh. 
• Không thể thay thế cho chẩn đoán chuyên môn: Thang đo này không có giá trị chẩn đoán lâm sàng, cần kết hợp phỏng vấn người bệnh và đánh giá tâm lý chuyên sâu. 
• Dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc nhất thời: Các yếu tố môi trường, căng thẳng, hoặc rối loạn mất ngủ có thể làm ảnh hưởng đến kết quả. 
• Không phù hợp cho người có rối loạn nhận thức nặng: Những người bị sa sút trí tuệ, chấn thương não, hoặc rối loạn tâm thần nghiêm trọng có thể không hiểu rõ câu hỏi trong thang đánh giá hoặc không biết chính xác cảm xúc của bản thân. 

Thang đánh giá Beck không phù hợp cho người có rối loạn nhận thức

Bài viết trên đây là toàn bộ thông tin về khái niệm, hướng dẫn sử dụng, cách đọc và ý nghĩa kết quả thang đánh giá trầm cảm Beck. Đây là một công cụ hữu ích trong sàng lọc và hỗ trợ theo dõi điều trị trầm cảm. Tuy nhiên, để đưa ra kết luận chính xác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp, người bệnh vẫn cần được thăm khám và đánh giá bởi bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia tâm lý. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe, có thể liên hệ trực tiếp Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.