1. Thoái hóa cột sống là gì? Các giai đoạn thoái hóa cột sống

Thoái hóa cột sống là một bệnh lý mạn tính, xảy ra khi các thành phần của cột sống như sụn, đĩa đệm và xương bị thoái hóa dần theo thời gian gây đau và hạn chế khả năng vận động của người bệnh. Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống chủ yếu là do tuổi tác và tình trạng thương tổn lâu ngày tại cấu trúc cột sống. Ngoài ra một số yếu tố dưới đây cũng góp phần hình thành bệnh, bao gồm:

Di truyền: Yếu tố di truyền có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh;

• Chấn thương: Các chấn thương ở lưng hoặc cổ có thể đẩy nhanh quá trình thoái hóa;
• Thừa cân, béo phì: Cân nặng quá mức tạo áp lực lớn lên cột sống;
• Tính chất công việc: Công việc đòi hỏi phải đứng hoặc ngồi lâu, mang vác nặng cũng làm tăng nguy cơ thoái hóa cột sống;

Tính chất công việc có thể gây ra tình trạng thoái hóa cột sống 

• Ít vận động: Lười vận động khiến các cơ và dây chằng nâng đỡ cột sống yếu đi.

Các giai đoạn thoái hóa cột sống bao gồm 4 giai đoạn:

Giai đoạn 1

• Đĩa đệm bị mất nước, trở nên mỏng hơn;
• Xuất hiện các gai xương nhỏ;
• Người bệnh xuất hiện cơn đau nhẹ, không thường xuyên.

Giai đoạn 2

• Đĩa đệm xẹp hơn, có thể bị rách;
• Gai xương phát triển lớn hơn;
• Cơn đau tăng lên, xuất hiện thường xuyên hơn;
• Cứng khớp vào buổi sáng.

Giai đoạn 3

• Đĩa đệm bị thoái hóa nặng, có thể thoát vị;
• Gai xương lớn, chèn ép vào dây thần kinh;
• Người bệnh bị đau dữ dội, lan xuống chân hoặc tay;
• Hạn chế vận động rõ rệt;
• Có thể bị tê bì, yếu cơ.

Giai đoạn 4

• Các đốt sống bị biến dạng;
• Gai xương lớn, gây hẹp ống sống;
• Đau mạn tính, không đáp ứng với thuốc giảm đau;
• Người bệnh bị hạn chế vận động nghiêm trọng, thậm chí có thể bị liệt.

2. Chẩn đoán và điều trị thoái hóa cột sống

Chẩn đoán thoái hóa cột sống

Đầu tiên bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám lâm sàng. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, tiền sử bệnh và các yếu tố nguy cơ của người bệnh. Ngoài ra, người bệnh có thể được chỉ định thêm một số xét nghiệm hình ảnh và xét nghiệm bổ sung khác bao gồm:

• Chụp X-quang: Kiểm tra khe khớp, thân đốt sống và gai xương;
• Chụp CT: Cung cấp hình ảnh chi tiết hơn về cột sống, đĩa đệm, gai xương;
• Chụp MRI: Quan sát các mô mềm như cơ, dây chằng, thần kinh và đĩa đệm;
• Chụp SPECT: Giúp xác định vị trí cụ thể cột sống bị tổn thương.

Điều trị thoái hóa cột sống

Sử dụng thuốc kê toa

• Paracetamol: Giảm đau hiệu quả mà ít gây tác dụng phụ;
• NSAIDs (Ibuprofen, Naproxen): Được sử dụng để hỗ trợ giảm tình trạng đau và viêm nhưng có thể gây ra một số tác dụng phụ tới các cơ quan nhất định;
• Thuốc giảm đau tại chỗ: Ít tác dụng phụ nhưng vẫn có thể xảy ra trong quá trình sử dụng;
• Thuốc giãn cơ: Giúp giảm co cứng cơ tạm thời;
• Thuốc giảm đau opioid: Dùng cho tình trạng đau cấp tính nhưng có nguy cơ nghiện và tác dụng phụ.

Vật lý trị liệu

Đây là phương pháp được ứng dụng nhằm tăng cường sức mạnh, giúp cơ cổ và lưng linh hoạt, từ đó giảm áp lực lên cột sống và đĩa đệm. Bạn nên tập với chuyên gia và duy trì thói quen tập luyện tại nhà.

Vật lý trị liệu là một trong những phương pháp điều trị tình trạng thoái hóa cột sống 

Phẫu thuật cột sống

Chỉ định khi điều trị nội khoa không hiệu quả sau 3 tháng hoặc có các vấn đề nghiêm trọng như chèn ép thần kinh, trượt đốt sống độ 3-4 hoặc hẹp ống sống. Phẫu thuật có thể bao gồm thay đĩa đệm nhân tạo hoặc các can thiệp phẫu thuật khác.

Các phương pháp khác

• Kích thích thần kinh bằng xung điện (TENS);
• Trị liệu thần kinh cột sống, châm cứu, xoa bóp;
• Tiêm khớp (corticosteroid, tế bào gốc, huyết tương giàu tiểu cầu PRP).

3. Phòng ngừa thoái hóa cột sống

Bên cạnh việc tìm hiểu về các giai đoạn thoái hóa cột sống, cần lưu ý một số điều quan trọng sau đây để giúp phòng tránh bệnh

• Tránh bưng, mang, vác các đồ vật nặng;
• Giữ tư thế đúng khi hoạt động cũng như nghỉ ngơi;
• Hạn chế các động tác vặn người, cúi gập hoặc quay người quá mức, vì những động tác này có thể làm căng thẳng thêm cột sống;
• Tránh các hoạt động có động tác rung giật mạnh có thể làm tổn thương cột sống;
• Giữ vóc dáng cân đối, tránh béo phì để giảm áp lực lên cột sống;
• Ngủ đủ giấc, hạn chế căng thẳng và stress;
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung những thực phẩm giàu vitamin D, canxi, chất xơ trong bữa ăn hàng ngày, hạn chế tiêu thụ đồ ăn nhanh, đồ uống có ga, rượu bia, thịt đỏ và thuốc lá;
• Tích cực rèn luyện thể thao, duy trì thói quen tập luyện hằng ngày để tăng cường sức khỏe, giảm áp lực lên xương khớp và cải thiện khả năng vận động;

Duy trì các hoạt động thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe xương khớp 

• Hạn chế các động tác vặn người, cúi gập hoặc quay người quá mức, vì những động tác này có thể tác động xấu đến cột sống;
• Đối với người lao động nặng, việc kiểm tra cột sống định kỳ là rất quan trọng giúp phát hiện và điều trị sớm các vấn đề liên quan đến cột sống và xương khớp, từ đó nâng cao hiệu quả điều trị, giảm thiểu tối đa nguy cơ xảy ra biến chứng. 

Trên đây là toàn bộ thông tin về các giai đoạn thoái hóa cột sống bạn đọc cần nắm bắt để có hướng bảo vệ sức khỏe tổng quát và sức khỏe cơ xương khớp một cách hiệu quả. Nếu bạn đọc có nhu cầu tư vấn các thông tin có liên quan hoặc thăm khám, điều trị tình trạng thoái hóa cột sống hãy liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.