Từ khóa chính: dây thần kinh sinh ba

Tình trạng đau dây thần kinh sinh ba là gì và có nguy hiểm không?

Dây thần kinh sinh ba thuộc nhóm dây thần kinh của mặt và là một trong những dây thần kinh hỗn hợp quan trọng. Việc chủ động tìm hiểu về đặc điểm cấu tạo và chức năng của dây thần kinh này mang lại nhiều lợi ích. Qua đó, các bạn có thể nhận biết được một số vấn đề sức khỏe liên quan, ví dụ như tình trạng đau dây thần kinh sinh ba.

1. Đặc điểm cấu tạo dây thần kinh sinh ba

Dây thần kinh sinh ba còn được biết đến với tên gọi là dây thần kinh sọ số 5 và chính là dây thần kinh quan trọng ở vùng mặt. Về vị trí, dây thần kinh này bắt đầu từ sọ não và đi ra ngoài hộp sọ trước tai, mỗi bên mặt sẽ có một dây thần kinh sinh ba.

Dây thần kinh sinh ba có đặc điểm phức tạp

Đặc biệt, dây thần kinh này sau khi ra khỏi hộp sọ sẽ phân thành ba nhánh chính, đó là lý do vì sao chúng được đặt tên là dây thần kinh sinh ba. Cụ thể:

- Nhánh V1 đi tới khu vực da đầu, trán, quanh mắt và được gọi là dây thần kinh mắt.

- Nhánh V2 đi tới quanh má và được gọi là dây thần kinh hàm trên.

- Nhánh V3 đi xung quanh hàm và được gọi là dây thần kinh hàm dưới.

Hình ảnh phân bổ dây thần kinh sinh ba

2. Chức năng của dây thần kinh sinh ba

Dây thần kinh sinh ba là một dạng dây thần kinh hỗn hợp, vừa chịu trách nhiệm chi phối cảm giác ở gương mặt, vừa phụ trách chức năng vận động. Mỗi nhánh của dây thần kinh sọ thứ 5 sẽ tham gia trực tiếp vào hoạt động riêng, cụ thể:

Nhánh V1 - dây thần kinh mắt kiểm soát các hoạt động của kết mạc, tuyến nước mắt, phần da mi trên,… Ngoài ra, dây thần kinh mắt cũng chi phối trực tiếp tới phần da giữa mũi, trước niêm mạc mũi cũng như da đầu.

Đồng thời, có rất nhiều sợi giao cảm tập trung tại dây thần kinh mắt. Khi dây thần kinh này tổn thương, chúng ta sẽ phải đối mặt với một số vấn đề như: rối loạn cảm giác da, viêm giác mạc, thậm chí là mất phản xạ giác mạc. Khi gặp các dấu hiệu bất thường, bệnh nhân cần chủ động theo dõi và đi điều trị kịp thời.

Nhánh V2 - dây thần kinh hàm trên sẽ chi phối vận động cũng như cảm giác vùng da ở giữa mặt, bao gồm: trước thái dương, mi dưới, mũi, môi trên, răng hàm trên, phần họng phía trên, hầu, lợi và xoang hàm,… Trong trường hợp dây thần kinh hàm trên bị tổn thương, bệnh nhân gặp khó khăn trong việc kiểm soát vùng mặt phía trên hàm.

Nhánh V3 kiểm soát nhóm cơ nhai.

Nhánh V3 - dây thần kinh hàm dưới sẽ chi phối cảm giác của một số khu vực trên gương mặt, ví dụ như tai, môi, má, răng hàm dưới, cằm,… Ngoài ra, nhánh dây thần kinh này cũng chịu trách nhiệm kiểm soát hoạt động của các nhóm cơ như: cơ thái dương, cơ nâng hàm, cơ căng màng nhĩ hoặc cơ nhai,…

3. Hiện tượng đau dây thần kinh sinh ba là gì?

Đau dây thần kinh sinh ba là vấn đề khá nhiều người gặp phải, ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày. Có hai dạng đau thường gặp, đó là:

- Rối loạn điển hình: bệnh nhân phải trải qua cơn đau dữ dội và thường xuất hiện đột ngột. Mỗi cơn đau sẽ diễn ra trong vài giây, thậm chí kéo dài 1 - 2 phút và ảnh hưởng tới tâm lý của bệnh nhân.

- Rối loạn không điển hình: hiếm xảy ra hơn, bệnh nhân cảm thấy đau nhức dai dẳng và bỏng rát. Tuy nhiên, cường độ cơn đau không quá dữ dội so với dạng rối loạn điển hình.

Khi có những cơn đau bất thường, việc đến cơ sở y tế để thăm khám cụ thể và điều trị là rất quan trọng. Có như vậy, tình trạng mới cải thiện và ngăn được các biến chứng xấu, ảnh hưởng đến sức khỏe cũng như sinh hoạt, làm việc và học tập.

4. Tình trạng đau dây thần kinh sinh ba xuất hiện do đâu?

Nguyên nhân hàng đầu gây đau dây thần kinh sọ thứ 5 là do các mạch máu chèn ép lên. Tình trạng này kéo dài khiến lớp bọc bên ngoài dây thần kinh bị mòn hoặc hỏng. Ngoài ra, hiện tượng đau dây thần kinh sinh ba cũng xảy ra do một số bệnh lý, thường gặp nhất là bệnh đa xơ cứng. Nếu là người có tiền sử mắc bệnh, các bạn nên chú ý theo dõi hoạt động của dây thần kinh sinh ba, phát hiện kịp thời triệu chứng đau nhức và đi điều trị sớm.

Một số bệnh nhân được chẩn đoán đau dây thần kinh sinh ba do từng gặp chấn thương ở mặt. Hiện tượng này có thể xảy ra sau ca phẫu thuật miệng, phẫu thuật xoang hoặc ở bệnh nhân từng bị đột quỵ.

Hiện tượng đau dây thần kinh sinh ba có thể xảy ra sau phẫu thuật.

5. Nhận biết biểu hiện đau dây thần kinh sinh ba và điều trị

Cơn đau dây thần kinh sinh ba thường co thắt mạnh, thậm chí nhiều bệnh nhân còn trải qua cảm giác giống như điện giật. Một số yếu tố có thể khiến cơn đau xuất hiện là do âm thanh hoặc xúc giác. Ngoài ra, sinh hoạt hàng ngày cũng có thể kích hoạt cơn đau, ví dụ như khi bạn đánh răng, nhai đồ ăn, cạo râu, nói chuyện hoặc trang điểm,…

Ban đầu cơn đau có mức độ nhẹ và kéo dài trong thời gian ngắn. Sau một thời gian, cơn đau xuất hiện với tần suất dày hơn, diễn ra lâu hơn. Cơn đau kéo dài từ xương gò má, mũi, môi, răng, thậm chí lan tới xương gò má, môi, xương hàm dưới.

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ điều trị phù hợp nhất. Đa phần bệnh nhân được chỉ định sử dụng thuốc trong quá trình điều trị, đặc biệt là nhóm thuốc chống co giật, thuốc chống trầm cảm ba vòng.

Trong trường hợp điều trị bằng thuốc không đem lại hiệu quả, bệnh nhân có thể được chỉ định phẫu thuật. Một số kỹ thuật đã và đang được áp dụng để điều trị đau dây thần kinh sinh ba là:

- Phương pháp chèn bong bóng qua da.

- Tiêm glycerol.

- Cắt dây thần kinh sinh ba bằng tần số vô tuyến.

- Xạ phẫu, xạ trị.

Tốt nhất, khi gặp các triệu chứng nghi đau dây thần kinh sinh ba, chúng ta nên tới các cơ sở y tế uy tín để thăm khám và điều trị. Chuyên khoa Thần kinh thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC là đơn vị y tế được khách hàng đánh giá rất cao về chất lượng mà bạn có thể lựa chọn

MEDLATEC trang bị nhiều máy móc hiện đại phục vụ khám chữa bệnh.

Không chỉ sở hữu đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, MEDLATEC còn có cơ sở vật chất hiện đại. Đơn cử như hệ thống máy chẩn đoán hình ảnh tiên tiến như máy siêu âm, máy chụp X - quang, MRI, CT Scan,... được nhập khẩu từ Mỹ, Đức, Thụy Sỹ. Cùng với đó là Trung tâm Xét nghiệm chuẩn ISO 15189:2012 và được Hội Bệnh học Hoa Kỳ cấp chứng chỉ CAP.

Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn nắm được đặc điểm cấu tạo và vai trò của dây thần kinh sinh ba. Đồng thời chúng ta cần chú ý theo dõi và điều trị khi phát hiện các triệu chứng đau dây thần kinh sinh ba, tránh những biến chứng xấu ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt. Nếu có nhu cầu thăm khám tại MEDLATEC, Quý khách có thể liên hệ hotline 1900 56 56 56 để đặt lịch và được tư vấn cụ thể hơn.

BS Chỉnh đã duyệt