1. Vì sao trẻ em xem điện thoại nhiều dễ bị hỏng mắt?

Mắt của trẻ em, nhất là những bé dưới 10 tuổi, vẫn chưa phát triển hoàn chỉnh. Các cơ điều tiết và võng mạc còn rất nhạy cảm, vì vậy việc tiếp xúc thường xuyên với ánh sáng xanh phát ra từ điện thoại có thể gây tổn thương nghiêm trọng nếu kéo dài. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến khiến trẻ xem điện thoại nhiều bị hỏng mắt: 

Ánh sáng xanh từ màn hình điện tử

Điện thoại, máy tính bảng và tivi phát ra ánh sáng xanh (blue light) - ánh sáng năng lượng cao với bước sóng ngắn. Khi trẻ tiếp xúc với ánh sáng này quá lâu, võng mạc sẽ bị kích thích, làm tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng và mỏi mắt kỹ thuật số (digital eye strain). Ánh sáng xanh có thể xuyên sâu vào mắt, gây tổn thương tế bào cảm thụ ánh sáng ở võng mạc - đặc biệt nguy hiểm với trẻ nhỏ vì hệ thống bảo vệ mắt của trẻ chưa hoàn thiện.

Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của trẻ 

Tần suất chớp mắt giảm khi nhìn màn hình

Khi nhìn chằm chằm vào điện thoại, tần suất chớp mắt giảm đến 60% so với bình thường. Điều này khiến bề mặt giác mạc bị khô, dẫn đến khô mắt, rát, cộm hoặc nhìn mờ thoáng qua. Nếu tiếp xúc kéo dài, có thể dẫn đến viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc mức độ nhẹ.

Khoảng cách và tư thế sai

Trẻ nhỏ thường cầm điện thoại rất gần mắt (chỉ khoảng 20-25 cm). Khoảng cách quá gần khiến mắt phải điều tiết liên tục, lâu dần gây cận thị - một trong những hậu quả phổ biến nhất khi trẻ dùng điện thoại quá nhiều.

Thói quen sai tư thế và môi trường thiếu ánh sáng

Trẻ nhỏ thường xem điện thoại ở tư thế cúi gập cổ, nằm nghiêng hoặc xem trong điều kiện ánh sáng yếu. Những thói quen này khiến ánh sáng phản chiếu không đều, gây lóa, chói và tăng áp lực cho mắt. Ngoài ra, việc cúi đầu lâu còn ảnh hưởng đến cột sống cổ và vai gáy, gây đau mỏi, ảnh hưởng đến phát triển xương khớp.

2. Thời gian sử dụng thiết bị điện tử nào là an toàn cho trẻ?

Theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), cha mẹ nên giới hạn thời gian sử dụng thiết bị tùy theo độ tuổi của trẻ:

Trẻ dưới 2 tuổi: Tuyệt đối không nên cho xem điện thoại

Trong giai đoạn này, não và hệ thị giác của trẻ đang trong quá trình phát triển nhanh chóng. Việc tiếp xúc với màn hình sớm không chỉ làm tăng nguy cơ chậm nói, giảm khả năng tập trung mà còn ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của mắt. Thay vì điện thoại, cha mẹ nên cho trẻ khám phá thế giới thật thông qua các hoạt động tương tác trực tiếp như chơi đồ chơi, đọc sách…

Cha mẹ tuyệt đối không cho trẻ dưới 2 tuổi xem điện thoại 

Trẻ từ 2 - 5 tuổi: Tối đa 1 giờ/ngày

Trẻ chỉ nên xem các chương trình chất lượng, có nội dung giáo dục, trong thời gian ngắn và luôn có người lớn giám sát. Khi trẻ xem, nên giữ khoảng cách tối thiểu 50 - 60cm với màn hình, đảm bảo ánh sáng trong phòng đầy đủ và cho trẻ nghỉ ngơi giữa các lần xem.

Trẻ từ 6 - 12 tuổi: Khoảng 1 - 2 giờ/ngày

Ở lứa tuổi này, trẻ thường phải sử dụng thiết bị điện tử để học tập. Cha mẹ nên phân biệt rõ thời gian học và thời gian giải trí, tránh để trẻ vừa học vừa xem video hoặc chơi game. Sau mỗi 20 phút sử dụng, trẻ cần cho mắt nghỉ ít nhất 1 - 2 phút bằng cách nhìn ra xa, chớp mắt hoặc nhắm mắt thư giãn.

Trẻ trên 12 tuổi: Có thể dùng lâu hơn nhưng phải kiểm soát

Khi đã lớn hơn, trẻ có khả năng tự điều chỉnh nhưng vẫn cần hướng dẫn. Việc giới hạn tổng thời gian sử dụng màn hình không quá 3 - 4 giờ/ngày là hợp lý. Bên cạnh đó, cần khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời ít nhất 1 - 2 giờ mỗi ngày để giảm nguy cơ cận thị và giúp mắt được điều tiết tự nhiên.

3. Biện pháp bảo vệ mắt trẻ khi sử dụng điện thoại

Trong xã hội hiện nay, việc ngăn cấm hoàn toàn trẻ sử dụng điện thoại hầu như không khả thi. Thay vào đó, cha mẹ nên hướng dẫn con dùng điện thoại đúng cách, tránh tình trạng trẻ em xem điện thoại nhiều bị hỏng mắt

Áp dụng quy tắc 20-20-20

Sau 20 phút nhìn màn hình, hãy hướng dẫn trẻ nhìn ra xa 20 feet (khoảng 6 mét) trong ít nhất 20 giây. Quy tắc này giúp mắt được thư giãn và giảm mỏi cơ điều tiết.

Giữ khoảng cách an toàn

Khoảng cách lý tưởng giữa mắt và điện thoại là 30-40 cm, với màn hình đặt ngang tầm mắt hoặc thấp hơn một chút để tránh căng thẳng cổ và mắt.

Lưu ý điều kiện ánh sáng 

Không nên để màn hình quá sáng hoặc sử dụng điện thoại trong phòng tối, vì độ tương phản cao khiến mắt phải điều tiết mạnh hơn. 

Bổ sung dinh dưỡng tốt cho mắt

Chế độ ăn giàu vitamin A, C, E, kẽm, lutein và omega-3 giúp tăng cường sức khỏe võng mạc. Các thực phẩm nên bổ sung gồm: cà rốt, bí đỏ, trứng, cá hồi, rau chân vịt, quả việt quất, bông cải xanh…

Nên bổ sung các thực phẩm tốt cho thị lực vào thực đơn hàng ngày của trẻ 

Khuyến khích trẻ hoạt động ngoài trời

Trẻ cần hoạt động thể chất hoặc vui chơi ngoài trời ít nhất 1-2 giờ mỗi ngày. Ánh sáng tự nhiên giúp mắt phát triển khỏe mạnh và được chứng minh có khả năng giảm nguy cơ cận thị tiến triển ở trẻ nhỏ.

Cho trẻ khám mắt định kỳ

Trẻ em cần được kiểm tra mắt định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm nhằm phát hiện sớm các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị và loạn thị. Nếu thấy trẻ có biểu hiện như nheo mắt khi nhìn xa, nghiêng đầu khi xem tivi, than mỏi mắt, chảy nước mắt hoặc dụi mắt liên tục, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa Mắt ngay.

Hy vọng thông tin được trình bày trên đây đã giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về nguyên nhân khiến trẻ em xem điện thoại nhiều bị hỏng mắt và biện pháp phòng ngừa. Nếu có thêm thắc mắc cần giải đáp hoặc nhu cầu thăm khám thị lực cho trẻ, cha mẹ vui lòng liên hệ tới Hệ thống Y tế MEDLATEC qua Tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ kịp thời.