1. Viêm tiểu phế quản cấp là gì?

Đây là bệnh lý cấp tính của các phế quản có kích thước nhỏ, có đường kính <2 mm hay còn gọi là các tiểu phế quản. Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 24 tháng tuổi, hay gặp nhất từ 3-6 tháng. Virus là tác nhân chủ yếu gây viêm tiểu phế quản ở trẻ em, như virus hợp bào hô hấp RSV (Respiratory syncitial virus), cúm A, virus Adeno và virus Rhino. Sau khi xâm nhập và tấn công vào cơ thể, virus sẽ khiến tiểu phế quản hay chính là những ống thở nhỏ của phổi bị sưng lên, gây cản trở lưu thông khí qua phổi. Tình trạng này sẽ khiến trẻ bị khó thở, ho, khò khè. 

Trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị viêm tiểu phế quản cấp

Trẻ mắc viêm tiểu phế quản cấp có thể khỏi bệnh chỉ sau vài ngày. Tuy nhiên, nhiều trường hợp bệnh tiến triển nghiêm trọng dẫn đến suy hô hấp và khiến trẻ tử vong. 

Những đối tượng dễ gặp phải biến chứng bệnh có thể kể đến như: 

- Trẻ sinh non, trẻ sinh ra bị nhẹ cân (<2500g), suy hô hấp sơ sinh.

- Tình trạng viêm tiểu phế quản ở trẻ dưới 3 tháng tuổi rất dễ chuyển biến nghiêm trọng vì đây là nhóm đối tượng có hệ miễn dịch kém. 

- Những trẻ bị bệnh tim bẩm sinh, bị xơ nang phổi, bị loạn sản phế quản phổi hay một số bệnh lý khác cũng có nguy cơ cao mắc viêm tiểu phế quản cấp. 

- Trẻ mắc phải các bệnh lý về thần kinh.

- Những trẻ bị suy giảm miễn dịch và suy dinh dưỡng nặng. 

2. Phương pháp chẩn đoán viêm tiểu phế quản cấp

Để chẩn đoán bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ chính xác, bác sĩ cần dựa vào các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cần thiết. Cụ thể: 

- Khai thác thông tin bệnh sử ở trẻ, tìm hiểu xem môi trường sống của trẻ có an toàn hay không, chẳng hạn trẻ có thường xuyên hít phải khói thuốc lá hay không, trong nhà có người bị bệnh hay không, trẻ có phải là đối tượng dễ mắc bệnh và dễ gặp phải triệu chứng bệnh hay không,...

- Triệu chứng lâm sàng: Trẻ bị viêm tiểu phế quản cấp thường có những biểu hiện như ho, ho ngày càng nhiều như ho gà, sốt, nghẹt mũi, thở khò khè, bỏ bú trong những ngày đầu,...

- Khi bác sĩ thăm khám, trẻ có các dấu hiệu:

+ Thở khò khè, phập phồng cánh mũi, co lõm ngực.

+ Khi nghe phổi, có ran ngáy, ran rít.

+ Ngưng thở 15-20 giây: Triệu chứng này dễ xảy ra ở trẻ nhỏ dưới 2 tháng tuổi hoặc những trường hợp sinh non. 

- Các xét nghiệm cận lâm sàng: Bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh để chẩn đoán chính xác về tình trạng của trẻ, chẳng hạn như: 

+ Xét nghiệm máu. 

+ Chụp X-quang tim phổi thẳng.

+ Khí máu động mạch.

3. Điều trị viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ

Dưới đây là các phương pháp điều trị bệnh thường được bác sĩ chỉ định:

3.1. Điều trị ngoại trú

Với trường hợp trẻ không có dấu hiệu chuyển biến nặng, không có biến chứng và không có các yếu tố nguy cơ, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc và hướng dẫn các bậc phụ huynh cách chăm sóc sức khỏe cho con ngay tại nhà như sau: 

- Khi trẻ bị sốt, mẹ có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt Paracetamol với liều dùng 10-15mg/kg, mỗi lần uống thuốc cần cách nhau ít nhất 4-6 giờ.

- Dùng thuốc giảm ho an toàn theo chỉ định của bác sĩ. 

- Thường xuyên vệ sinh mũi cho trẻ để khai thông đường thở. 

- Cho trẻ bú nhiều hơn, có thể chia thành nhiều bữa nhỏ và mẹ cũng cần lưu ý cho con uống nhiều nước. 

Mẹ nên cho trẻ bú nhiều lần với lượng sữa vừa đủ

- Trẻ cần được tái khám sau 1 đến 2 ngày. Trong trường hợp trẻ có biểu hiện nghiêm trọng, cha mẹ cần nhanh chóng đưa con tới cơ sở y tế để được xử trí kịp thời. 

3.2. Điều trị nội trú

Với những trường hợp trẻ bị viêm tiểu phế quản cấp ở mức độ nghiêm trọng, trẻ < 3 tháng tuổi, trẻ cần được nhập viện điều trị và áp dụng một số cách điều trị như sau: 

- Điều trị hỗ trợ

+ Hỗ trợ hô hấp bằng cách cho trẻ nằm gối đầu cao, thường xuyên hút đờm cho trẻ, chỉ định thở máy nếu cần thiết, dùng thuốc giãn phế quản theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, bác sĩ có thể chỉ định sử dụng dung dịch nước muối ưu trương 3% để nhỏ mũi cho những bệnh nhi bị khò khè và không đáp ứng với thuốc giãn phế quản.

+ Cung cấp đủ dinh dưỡng, nước, điện giải: Nên cho trẻ ăn thành những bữa nhỏ, giảm lượng sữa bú nhưng tăng số lần bú. Trường hợp trẻ ăn quá ít, bác sĩ có thể chỉ định đặt ống thông dạ dày. 

- Điều trị biến chứng: Nếu trẻ có những biểu hiện như sốt cao đột ngột và các triệu chứng tiến triển nặng, xét nghiệm cho thấy bạch cầu tăng, hình ảnh X-quang có thâm nhiễm đông đặc phổi,... bác sĩ có thể điều trị cho trẻ bằng thuốc kháng sinh. 

Trong quá trình điều trị, trẻ cần được thường xuyên theo dõi những chỉ số quan trọng như thân nhiệt, mạch, nhịp thở, đặc biệt chỉ số SpO2 cần được liên tục kiểm tra mỗi 1-2 giờ/lần trong 6 giờ đầu tiên. Trong trường hợp tình trạng của trẻ được cải thiện, cần theo dõi sau mỗi 4-6 giờ/lần.

4. Cách phòng ngừa viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ

Dưới đây là một số gợi ý giúp phòng ngừa bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ: 

- Cần đảm bảo cho trẻ được sống trong môi trường sạch sẽ và thoáng mát. Người lớn không nên hút thuốc trong nhà, tốt nhất hãy bỏ thuốc hoặc hút thuốc ở những nơi cách xa trẻ nhỏ. 

- Cha mẹ không nên để trẻ để tiếp xúc trực tiếp với những người đang bị bệnh đường hô hấp.

- Trước khi chăm sóc cho trẻ, cha mẹ cần rửa tay sạch sẽ. 

- Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho trẻ. 

- Đưa trẻ đi tiêm chủng đầy đủ. 

Tiêm phòng đầy đủ cho trẻ để giúp trẻ phòng tránh nhiều loại bệnh

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm tiểu phế quản cấp ở trẻ nhỏ, đặc biệt là những triệu chứng nhận biết và cách điều trị bệnh. Mọi thắc mắc hoặc có nhu cầu đặt lịch khám sớm cho trẻ, các bậc phụ huynh có thể liên hệ đến Hệ thống Y tế MEDLATEC qua tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn cụ thể.