1. Tai biến mạch máu não là gì? Phân loại bệnh

Trước khi tìm hiểu cách xử trí đối với Tai biến mạch máu não, hãy cùng làm rõ khái niệm và các dạng thường gặp của bệnh lý này:

1.1. Về khái niệm tai biến mạch máu não

Nếu bạn đang băn khoăn chưa biết tai biến mạch máu não là gì thì có thể hiểu răng thuật ngữ này còn được nhắc đến với tên gọi khác là đột quỵ. Đây chính là tình trạng não bộ bị tổn thương đột ngột do gián đoạn hoặc giảm mạnh nguồn máu cung cấp đến não. Khi đó, các tế bào não không được cấp đủ oxy và chất dinh dưỡng để hoạt động nên sau vài phút có thể bị tổn thuơng các tế bào não.

1.2. Các dạng tai biến mạch máu não thường gặp

Tai biến mạch máu não được phân thành hai dạng chính với đặc trưng riêng về cơ chế gây bệnh như sau:

• Đột quỵ thiếu máu não (nhồi máu não): Xảy ra khi có huyết khối làm tắc nghẽn một mạch máu trong não, khiến cho vùng não được cung cấp máu bởi mạch máu này không được cấp đủ oxy và dưỡng chất để hoạt động.
• Đột quỵ xuất huyết não: Xảy ra khi mạch máu trong não bị vỡ ra làm cho máu chảy vào mô hoặc khoang não, khiến não bộ bị tổn thương nghiêm trọng.

Hình ảnh mô phỏng đột quỵ xuất huyết não

1.3. Mức độ nguy hiểm của bệnh tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não được xếp vào nhóm bệnh lý nguy hiểm vì:

• Khi bệnh nhân không được cấp cứu kịp thời, tỷ lệ tử vong rất cao.
• Trường hợp được cấp cứu kịp thời, bệnh nhân vẫn có nguy cơ gặp phải di chứng như rối loạn ngôn ngữ, suy giảm trí nhớ, trầm cảm, liệt nửa người,... 
• Nguy cơ xảy ra đột ngột ở mọi độ tuổi, nhất là người bị xơ vữa động mạch, đái tháo đường, huyết áp cao,... 

3. Cách thức nhận diện tai biến mạch máu não 

Đối với điều trị cấp cứu cho người bị tai biến, thời gian chính là “vàng”. Vì thế, biết được dấu hiệu nhận diện sớm tai biến mạch máu não là gì sẽ tăng cơ hội cứu sống, hạn chế biến chứng xảy ra cho người bệnh: 

3.1. Dấu hiệu cảnh báo sớm

Dựa trên một số dấu hiệu sau có thể nhận biết sớm sự xuất hiện của tai biến mạch máu não:

• Miệng méo, nhân trung lệch.
• Người bệnh bỗng nhiên bị yếu, tê, không thể nhấc tay hoặc đi lại như bình thường được.
• Nói ngọng, nói khó, không hiểu được lời của người khác.
• Mắt nhìn mờ, nhìn đôi hoặc bị mất khả năng nhìn một bên.
• Đầu đau dữ dội, bị chóng mặt và mất thăng bằng.

3.2. Dấu hiệu cấp cứu

Nếu người bệnh xuất hiện mất ý thức, co giật, nôn ói nhiều, hôn mê, cần gọi xe cấp cứu ngay để người bệnh được đưa đến cơ sở y tế cấp cứu trong thời gian sớm nhất. Thời gian cấp cứu tốt nhất cho người bị tai biến mạch máu não là 3 - 4.5 giờ đầu tính từ khi nhận thấy triệu chứng khởi phát.

4. Xử trí đúng cách đối với bệnh nhân tai biến mạch máu não

Trong trường hợp phát hiện người bị tai biến mạch máu não, cần xử trí đúng cách như sau:

4.1. Nguyên tắc quan trọng khi cấp cứu

Phản ứng đúng trong những phút đầu tiên có vai trò quyết định đối với khả năng sống sót và phục hồi của bệnh nhân. Như đã nói ở trên, đối với bệnh nhân tai biến, mỗi giờ phút đều có giá trị hơn “vàng”, đặc biệt là 3 - 4.5 giờ đầu khởi phát bệnh. Nếu để quá lâu, tế bào não tổn thương không hồi phục, người bệnh sẽ bị liệt vĩnh viễn hoặc tử vong.

Vì thế, ngay khi phát hiện ra bệnh nhân có dấu hiệu tai biến, điều đầu tiên cần làm là gọi cấp cứu 115. Trong thời gian chờ xe cấp cứu cần giúp người bệnh:

• Giữ người bệnh nằm nghiêng để tránh bị sặc nếu nôn.
• Nới lỏng quần áo, mở rộng đường thở cho người bệnh.
• Theo dõi nhịp thở, mạch, ý thức của người bệnh.

Cấp cứu nhanh chóng là giải pháp giảm thiểu tổn thương lâu dài cho não bộ của bệnh nhân tai biến

4.2. Tuyệt đối không làm những điều sau

• Không tự ý xoa bóp, cạo gió hay châm cứu cho người bệnh.
• Không di chuyển người bệnh (có thể gây chấn thương thêm).
• Không dùng thuốc khi chưa được bác sĩ chỉ định và không cho người bệnh ăn uống.

5. Điều trị và phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não

Sau khi được cấp cứu kịp thời, quá trình điều trị và phục hồi chức năng đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh giảm thiểu biến chứng, cải thiện chất lượng sống:

5.1. Phương pháp điều trị 

Sau khi có kết quả chẩn đoán, dựa trên nguyên nhân và mức độ tổn thương, bác sĩ sẽ quyết định phương án điều trị tai biến mạch máu não là gì. Cụ thể như: 

• Đối với bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não: Dùng thuốc tiêu sợi huyết, thuốc chống đông, thuốc chống kết tập tiểu cầu.
• Đối với bệnh nhân đột quỵ xuất huyết não: Kiểm soát huyết áp, phẫu thuật lấy máu tụ và giảm áp lực nội sọ.

Người bệnh cũng sẽ được thực hiện các biện pháp hỗ trợ điều trị như: kiểm soát hô hấp, điện giải, phòng ngừa viêm loét do nằm lâu, biến chứng viêm phổi,... 

5.2. Phục hồi chức năng sau tai biến 

Quá trình phục hồi chức năng cho bệnh nhân tai biến cần được bắt đầu sớm, thường trong 24 - 48 giờ sau khi tình trạng bệnh đã ổn định. Người bệnh sẽ được: 

• Vật lý trị liệu nhằm cải thiện vận động, giảm cứng cơ, phục hồi khả năng đi lại.
• Ngôn ngữ trị liệu có tác dụng cải thiện khả năng nói, giao tiếp lâu dài.
• Tâm lý trị liệu giúp người bệnh vượt qua các dấu hiệu mặc cảm, trầm cảm do di chứng sau tai biến.

Quá trình này muốn được diễn ra đều đặn, hiệu quả rất cần sự hỗ trợ từ phía gia đình và người thân của bệnh nhân.

Sau điều trị tai biến, bệnh nhân cần được vật lý trị liệu tích cực

5.3. Kiểm tra định kỳ

Bệnh nhân có tiền sử tai biến mạch máu não cần được kiểm tra sức khỏe đều đặn 1 - 2 lần/năm để phát hiện sớm các bệnh lý tim mạch, tiểu đường, huyết áp cao - yếu tố nguy cơ hàng đầu gây tái phát bệnh.

Những thông tin trên đây hy vọng sẽ giúp bạn biết được dấu hiệu nhận biết sớm tai biến mạch máu não là gì để không bỏ lỡ thời điểm “vàng” bảo vệ sự sống và giảm thiểu di chứng cho người bệnh.

Trường hợp phát hiện dấu hiệu nghi ngờ tai biến mạch máu não, quý khách hàng có thể liên hệ ngay Hotline 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được tư vấn xử trí đúng cách và hỗ trợ y tế kịp thời.