1. Hệ bạch huyết là gì?

Hệ bạch huyết là một mạng lưới các mạch máu, hạch bạch huyết và các cơ quan lympho có chức năng chính là vận chuyển dịch bạch huyết và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại như vi khuẩn, virus, và tế bào ung thư. Hệ thống này hoạt động song song với hệ tuần hoàn máu, nhưng thay vì vận chuyển oxy và các chất dinh dưỡng, nó chuyên chở các tế bào miễn dịch và chất thải của cơ thể.

Dịch bạch huyết là một chất lỏng trong suốt, chứa các tế bào bạch cầu (tế bào miễn dịch) và các protein khác, giúp cơ thể loại bỏ các chất độc hại và bảo vệ khỏi nhiễm trùng.

Hệ bạch huyết giúp vận chuyển dịch bạch huyết và bảo vệ cơ thể khỏi tác nhân gây hại

2. Cấu trúc của hệ bạch huyết

Hệ bạch huyết bao gồm ba phần chính: mạch bạch huyết, hạch bạch huyết và các cơ quan lympho. Dưới đây là mô tả chi tiết về các bộ phận này:

2.1. Mạch bạch huyết

Mạch bạch huyết là các ống mỏng, mạch máu không có tế bào máu đỏ, có chức năng vận chuyển dịch bạch huyết từ các mô về tim. Mạch bạch huyết bắt đầu từ các mao mạch ở các mô ngoại vi, thu thập dịch từ các mô và đưa nó đến các hạch bạch huyết. Mạch bạch huyết được cấu tạo bởi các lớp mô cơ và lớp tế bào nội mô, giúp đẩy dịch bạch huyết về phía tim.

2.2. Hạch bạch huyết

Hạch bạch huyết là những cấu trúc nhỏ hình hạt đậu nằm dọc theo các mạch bạch huyết, có nhiệm vụ lọc các vi khuẩn, virus và các chất độc hại trong dịch bạch huyết. Hạch bạch huyết là nơi chứa các tế bào miễn dịch như lympho và đại thực bào, chúng giúp tiêu diệt các tác nhân gây bệnh.

Các hạch bạch huyết lớn nhất trong cơ thể bao gồm hạch bạch huyết ở cổ, nách, bẹn và dưới hàm.

2.3. Các cơ quan lympho

Các cơ quan lympho, bao gồm lách, tuyến ức, và tủy xương, đóng vai trò sản xuất và lưu trữ tế bào miễn dịch. Lách giúp lọc máu và tiêu diệt các tế bào nhiễm trùng, trong khi tuyến ức là nơi trưởng thành của tế bào T, một loại tế bào miễn dịch quan trọng. Tủy xương là nơi sản xuất hầu hết các tế bào máu và tế bào bạch cầu.

Hệ bạch huyết bao gồm mạch bạch huyết, hạch bạch huyết và các cơ quan lympho

3. Vai trò của hệ bạch huyết trong cơ thể

Hệ bạch huyết có nhiều chức năng quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của cơ thể, bao gồm:

3.1. Bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng

Hệ bạch huyết là một phần quan trọng trong hệ miễn dịch. Khi vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân gây bệnh xâm nhập vào cơ thể, chúng sẽ bị phát hiện và tiêu diệt bởi các tế bào miễn dịch trong hệ bạch huyết. Các tế bào bạch cầu trong hạch bạch huyết sẽ bắt đầu sản xuất kháng thể và các chất hóa học giúp tiêu diệt các mầm bệnh.

3.2. Duy trì sự cân bằng dịch thể trong cơ thể

Hệ bạch huyết giúp duy trì sự cân bằng chất lỏng trong cơ thể bằng cách thu thập dịch lỏng dư thừa từ các mô và chuyển về hệ tuần hoàn. Điều này giúp ngăn ngừa tình trạng phù nề, khi các dịch cơ thể không thể thoát ra ngoài và tích tụ trong các mô.

3.3. Tham gia vào quá trình tiêu hóa

Mạch bạch huyết còn giúp vận chuyển các dưỡng chất hấp thụ từ đường ruột, đặc biệt là các axit béo và vitamin tan trong dầu (vitamin A, D, E, K) đến các cơ quan khác trong cơ thể. Hệ bạch huyết giúp quá trình tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng diễn ra hiệu quả hơn.

3.4. Tạo ra và lưu trữ các tế bào miễn dịch

Hệ bạch huyết là nơi tạo ra và lưu trữ các tế bào miễn dịch, bao gồm các tế bào bạch cầu như lympho và đại thực bào. Các tế bào này giúp phát hiện và tiêu diệt các mầm bệnh xâm nhập, bảo vệ cơ thể khỏi nhiễm trùng và ung thư.

Khi hệ bạch huyết gặp vấn đề có thể gây ra viêm hạch bạch huyết

4. Các bệnh lý liên quan đến hệ bạch huyết

Khi hệ bạch huyết gặp vấn đề, có thể gây ra một số bệnh lý nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và chức năng của cơ thể. Dưới đây là một số bệnh lý phổ biến liên quan đến hệ bạch huyết:

4.1. Viêm hạch bạch huyết

Viêm hạch bạch huyết là tình trạng hạch bạch huyết bị viêm do nhiễm trùng hoặc phản ứng miễn dịch. Khi hạch bạch huyết bị nhiễm trùng, chúng có thể sưng lên và đau. Đây thường là dấu hiệu của một bệnh lý nhiễm trùng trong cơ thể, chẳng hạn như viêm họng, viêm tai giữa, hoặc nhiễm trùng da.

4.2. Suy giảm miễn dịch

Suy giảm miễn dịch là tình trạng mà hệ bạch huyết không thể sản xuất đủ tế bào miễn dịch để bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh. Điều này có thể do di truyền (như hội chứng Wiskott-Aldrich) hoặc do các bệnh lý như HIV/AIDS. Khi hệ miễn dịch suy yếu, cơ thể dễ bị nhiễm trùng và mắc các bệnh lý nguy hiểm.

4.3. Ung thư hệ bạch huyết

Hệ bạch huyết cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các bệnh ung thư, chẳng hạn như ung thư hạch (lymphoma) hoặc ung thư tủy xương. Các bệnh ung thư này thường ảnh hưởng đến các tế bào miễn dịch trong hạch bạch huyết hoặc tủy xương, dẫn đến sự phát triển bất thường của tế bào và làm suy yếu hệ miễn dịch.

• Lymphoma là một loại ung thư ảnh hưởng đến các tế bào lympho trong hạch bạch huyết. Có hai loại chính của lymphoma là Hodgkin lymphoma và non-Hodgkin lymphoma.
• Leukemia (ung thư tủy xương) cũng ảnh hưởng đến hệ bạch huyết, khi các tế bào bạch cầu phát triển bất thường.

4.4. Lymphoedema (phù bạch huyết)

Lymphoedema là tình trạng tắc nghẽn mạch bạch huyết, khiến dịch bạch huyết không thể lưu thông đúng cách, dẫn đến sự tích tụ dịch và phù nề. Lymphoedema thường gặp ở những người bị tổn thương hoặc phẫu thuật hạch bạch huyết, chẳng hạn như sau phẫu thuật ung thư vú.

5. Điều trị và phòng ngừa các bệnh lý hệ bạch huyết

Điều trị các bệnh lý liên quan đến hệ bạch huyết phụ thuộc vào loại bệnh và nguyên nhân gây ra bệnh. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

• Kháng sinh để điều trị viêm nhiễm.
• Hóa trị hoặc xạ trị trong điều ung thư hệ bạch huyết.
• Phẫu thuật để loại bỏ hạch bạch huyết bị ung thư hoặc tắc nghẽn.
• Thuốc điều trị suy giảm miễn dịch, giúp cải thiện khả năng bảo vệ cơ thể khỏi các mầm bệnh.

Ngoài ra, chế độ dinh dưỡng hợp lý, tập thể dục đều đặn, và chăm sóc sức khỏe toàn diện cũng đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của hệ bạch huyết.

Hệ bạch huyết là một phần quan trọng trong hệ miễn dịch và sức khỏe tổng thể của cơ thể. Các vấn đề liên quan đến hệ bạch huyết có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, vì vậy việc phát hiện và điều trị kịp thời là rất quan trọng. Nếu bạn gặp phải các triệu chứng bất thường liên quan đến hệ bạch huyết, đừng ngần ngại đến thăm khám tại MEDLATEC để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. 

Ngoài ra, bạn có thể liên hệ tới tổng đài 1900 56 56 56 để đặt lịch xét nghiệm tận nơi, nhận tư vấn 24/7 đồng thời đặt lịch thăm khám và điều trị tại bệnh viện, phòng khám thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC.