1. Nguyên nhân gây co giật, sốt cao ở trẻ nhỏ 

Sốt co giật ở trẻ nhỏ thường xảy ra khi thân nhiệt của trẻ tăng đột ngột dẫn đến tình trạng kích thích não bộ, gây co giật tứ chi hoặc toàn thân. Lúc này, cơ thể của trẻ có xu hướng bị co cứng, mắt trợn ngược, chân tay giật liên tục. Mỗi cơn co giật chủ yếu kéo dài trong 1 đến 2 phút. Mặc dù vậy, cũng có trường hợp, trẻ bị co giật lâu hơn, thường với trường hợp co giật do sốt phức hợp sẽ kéo dài hơn 15 phút liên tục hoặc tạm dừng; hoặc có khu trú; hoặc khởi phát khu trú; hoặc tái phát trong vòng 24 giờ.

Nguyên nhân gây co giật, sốt cao ở trẻ nhỏ chủ yếu là do thân nhiệt của cơ thể tăng cao (nhiệt độ trên 38 độ C) trong khi đó, hệ thần kinh còn non nớt dẫn đến phản ứng. Trường hợp co giật này không phải do nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương và chưa từng bị co giật không có sốt trước đó. 

Sốt cao, co giật ở trẻ nhỏ thường là do virus hoặc vi khuẩn tấn công

Trong một số trường hợp, sốt cao co giật có thể liên quan đến tình trạng mọc răng, nhiễm ký sinh trùng hoặc tác dụng phụ của vắc xin phòng bệnh. 

Dựa vào đặc điểm, tần suất, cơn co giật và sốt cao ở trẻ nhỏ có thể được phân loại theo hai nhóm cơ bản sau: 

• Sốt cao co giật đơn thuần: Các cơn co giật kéo dài chưa đến 15 phút. Đây là kiểu co giật tăng trương cơ lực kết hợp co cứng. Trong phần lớn trường hợp, tần suất co giật chỉ là một lần/ngày. Khi kết thúc cơn co giật, trẻ thường không gặp phải di chứng thần kinh nghiêm trọng hay rối loạn thị giác. 
• Sốt cao co giật phức hợp: Các cơn co giật kéo dài trên 15 phút, mỗi ngày trẻ có thể bị co giật từ 2 lần trở lên. Sốt co giật phức hợp có xu hướng diễn biến khó lường, tiềm ẩn biến chứng nếu trẻ không được điều trị y tế kịp thời. 

Thực tế, sốt co giật hay bị nhiều người nhầm lẫn với động kinh. Tuy nhiên, hai hiện tượng này không hoàn toàn giống nhau. Theo đó, sốt co giật chủ yếu xuất hiện sau khi trẻ bị sốt, còn co giật do động kinh không liên quan đến tình trạng sốt cao. Sốt co giật có nguy cơ tái phát, nhưng đây thường không phải là nguyên nhân dẫn đến động kinh. 

2. Dấu hiệu cho thấy trẻ bị sốt cao, co giật 

Các cơn co giật chủ yếu xuất hiện sau khi trẻ bị sốt cao (39 đến 40 độ C). Trường hợp trẻ bị sốt cao trên 40 độ C, cơn co giật rất dễ xuất hiện. Khi lên cơn co giật, trẻ thường xuất hiện những dấu hiệu sau:

• Mất dần ý thức. 
• Chân, tay và miệng của trẻ không còn cảm giác. 
• Răng cắn chặt, tự cắn vào lưỡi. 
• Ngừng thở trong một vài giây. 
• Tiểu tiện hoặc đại tiện không tự chủ. 
• Khóc thét liên tục. 
• Nôn ói, sùi bọt mép. 
• Chân tay hoặc toàn thân co giật. 
• Nhịp thở rối loạn. 
• Mắt trợn ngược. 

Khi lên cơn co giật, trẻ thường sẽ khóc liên tục

Đa phần, mỗi cơn co giật chỉ kéo dài một vài phút, đồng thời xuất hiện một lần trong mỗi đợt khởi phát bệnh. Khi cơn co giật đã qua đi, sức khỏe lại ổn định. Những cơn co giật này lành tính và ít khi gây nguy hiểm, trẻ không cần điều trị. Còn cơn giật bất thường là khi kéo dài từ 5 phút trở lên. Tuy nhiên, dạng co giật này không chiếm tỷ lệ cao. 

3. Cách sơ cứu trẻ sốt co giật

Mỗi khi lên cơn co giật, cơ thể dễ rơi vào trạng thái mất kiểm soát, cắn lưỡi. Trong nhiều trường hợp, cơn co giật có thể kéo dài dai dẳng. Nếu nhận thấy trẻ lên cơn co giật, ba mẹ cần bình tĩnh xử lý, không quá hoảng loạn. Sau đây là phần hướng dẫn cách sơ cứu trẻ sốt co giật: 

• Bước 1: Để trẻ nằm nghiêng về một phía, tại nơi khô thoáng (không để trẻ cúi đầu xuống gây khó thở). 
• Bước 2: Lần lượt nới lỏng hoặc cởi bớt quần áo cho trẻ. 
• Bước 4: Ngoài dùng thuốc hạ sốt, ba mẹ có thể chườm mát cho trẻ (nhúng khăn mặt sạch vào nước ấm rồi vắt khô và lần lượt đặt vào vùng nách, háng hoặc sau mang tai). Ba mẹ nên thay khăn liên tục để cơ thể của trẻ hạ nhiệt nhanh. 

Ba mẹ cần bình tĩnh khi sơ cứu trẻ sốt co giật

Trong quá trình sơ cấp cứu cho trẻ bị sốt co giật, bạn cần lưu ý: 

• Không tìm cách cho tay vào miệng trẻ nếu trẻ đang bị co giật mạnh. 
• Không đặt khăn sạch vào giữa vị trí hai hàm răng để tránh tình trạng trẻ bị ngạt thở khi sơ cứu.
• Tuyệt đối không đè nặng lên cơ thể trẻ để kiểm soát cơn co giật. 
• Không tự ý cho trẻ dùng thuốc hạ sốt nếu chưa được bác sĩ hướng dẫn. 
• Không tập trung quá đông người tại khu vực trẻ đang được sơ cấp cứu. 
• Quan sát kỹ biểu hiện của trẻ để kịp thời thông báo cho bác sĩ khi trẻ được đưa đến cơ sở y tế cấp cứu. 
• Sau khi tiến hành sơ cứu ban đầu, ba mẹ cần kịp thời đưa trẻ đến cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra, hướng dẫn xử lý. 

4. Khi nào cần cho trẻ đi khám? 

Ngay khi nhận thấy trẻ có dấu hiệu sốt cao, không thuyên giảm dù đã áp dụng một số biện pháp hạ sốt, bạn nên cho trẻ đi khám càng sớm càng tốt. Bởi nếu xử lý không đúng cách tại nhà, trẻ có thể gặp phải nhiều biến chứng nghiêm trọng, để lại di chứng về sau. 

Nếu thấy trẻ sốt cao dai dẳng, kèm theo một số triệu chứng bất thường khác, ba mẹ hãy cho trẻ đi khám

5. Làm thế nào để phòng ngừa co giật, sốt cao cho trẻ? 

Dễ thấy rằng sốt co giật ở trẻ nhỏ chủ yếu liên quan đến virus, vi khuẩn. Để chủ động phòng ngừa tình trạng này, ba mẹ cần phối hợp thực hiện một số biện pháp sau: 

• Kiểm tra thân nhiệt của trẻ thường xuyên, kịp thời hạ sốt hoặc đưa trẻ đến cơ sở y tế. 
• Giữ ấm cơ thể trẻ khi thời tiết chuyển lạnh hoặc thay đổi. 
• Cho trẻ mặc quần áo thoải mái, co giãn và thấm hút mồ hôi tốt. 
• Ưu tiên cho trẻ ăn các loại thức ăn dễ tiêu. 
• Xây dựng thực đơn khoa học, tích cực bổ sung cho trẻ những loại vitamin và khoáng chất cần thiết để cải thiện sức đề kháng, chống đỡ lại sự tấn công của vi khuẩn hoặc virus. 
• Nếu nhận thấy trẻ bị sốt cao từ 38.5 độ C trở lên, ba mẹ có thể tìm cách chườm mát cho trẻ. 
• Tập cho trẻ thói quen uống nhiều nước hoặc bú sữa thường xuyên. 

Ba mẹ cần giữ ấm cho trẻ để phòng ngừa nhiễm cúm dẫn đến sốt cao, co giật 

Trên đây, MEDLATEC vừa hướng dẫn đến bạn đọc cách sơ cứu trẻ sốt co giật và các biện pháp phòng ngừa. Để chủ động phòng ngừa biến chứng, di chứng do sốt co giật, ba mẹ cần chủ động cho trẻ đi khám ngay khi nhận thấy dấu hiệu bất thường. Nếu chưa biết nên cho trẻ đi khám ở đâu, bạn có thể lựa chọn chuyên khoa Nhi thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC. Để đặt lịch khám, Quý khách vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 của MEDLATEC để được hỗ trợ.