1. Phân loại tình trạng loãng xương

Dựa vào đặc điểm tiến triển, hiện tượng loãng xương có thể được phân loại theo ba nhóm chính. Cụ thể: 

1.1. Loãng xương nguyên phát

Đây là hiện tượng suy giảm mật độ xương theo thời gian. Nguyên nhân dẫn đến loãng xương nguyên phát thường là do tình trạng lão hóa tự nhiên. Trong đó, người lớn tuổi, nữ giới sau thời kỳ mãn kinh bị suy giảm nội tiết tố là đối tượng có nguy cơ cao phải đối mặt với tình trạng loãng xương. Cụ thể: 

• Loãng xương do tuổi cao: Xuất hiện ở cả nam giới và nữ giới, nhưng tỷ lệ loãng xương ở nữ giới thường cao hơn. Khi cơ thể bị suy giảm khả năng hấp thụ canxi, đồng thời tế bào tạo xương suy yếu, xương có xu hướng xốp hơn, mất dần khoáng chất. Lúc này, người bệnh có thể phải đối mặt với một số biến chứng như gãy xương, gù lưng, lún đốt sống. 
• Loãng xương sau mãn kinh: Chủ yếu xảy ra ở phụ nữ sau độ tuổi mãn kinh (trong 15 đến 20 năm sau mãn kinh). Tình trạng này xảy ra do sự suy giảm Estrogen, cùng nhiều loại hormone và enzyme khác. Khi đó, phần xương xốp thường bị mất nhanh hơn, dễ dẫn đến tình trạng gãy xương, đặc biệt là tại vùng đốt sống cổ, phần đầu dưới xương quay và đầu dưới xương chày. 

Loãng xương ở người lớn tuổi thường là do quá trình lão hóa tự nhiên

1.2. Loãng xương thứ phát

Loãng xương thứ phát không đến từ nguyên nhân tuổi già hoặc mãn kinh. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng loãng xương này có thể do: 

• Tác dụng phụ của thuốc Heparin hoặc Glucocorticoid. 
• Tình trạng béo phì hoặc liệt nửa người. 
• Thói quen lạm dụng rượu bia. 
• Suy dinh dưỡng. 
• Ảnh hưởng của một số bệnh lý như bệnh Scorbut, cường giáp, suy tuyến yên, tiểu đường, hội chứng Sudeck-Kienbock. 

1.3. Loãng xương đặc biệt

Tình trạng loãng xương này có xu hướng xuất hiện ở thanh thiếu niên, người trẻ. Nguyên nhân dẫn đến loãng xương đặc biệt thường liên quan đến đột biến gen hoặc di truyền. 

Ngay cả người trẻ cũng có thể bị loãng xương

2. Bệnh nhân bị loãng xương được chỉ định dùng thuốc khi nào? 

Tùy vào triệu chứng, nguy cơ tổn thương xương, kết quả xác định mật độ xương bằng phương pháp DXA và thể trạng sức khỏe, bác sĩ sẽ cân nhắc chỉ định cho người bệnh dùng thuốc. Trong đó, thang điểm FRAX có thể hỗ trợ xác định nguy cơ gãy xương trong 10 năm. Trường hợp điểm FRAX ở mức cao, người bệnh thường được chỉ định dùng thuốc chống loãng xương. 

Nếu có nguy cơ cao bị tổn thương xương do loãng xương, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc

3. Các nhóm thuốc loãng xương phổ biến

Hiện nay, thuốc loãng xương gồm nhiều loại. Dựa vào tình hình bệnh lý, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc phù hợp. 

3.1. Thuốc kích thích tạo xương

Thuốc kích thích tạo xương là một trong những nhóm thuốc thường được chỉ định cho bệnh nhân bị loãng xương. Trong đó, Romososumab-aqqg (Evenity®), Teriparatide (Forteo®) và Abaloparatide (Tymlos®) là ba loại thuốc phổ biến hơn cả. 

• Romososumab-aqqg (Evenity®): Chủ yếu được chỉ định cho nữ giới sau tuổi mãn kinh có nguy cơ cao bị gãy xương. Với loại thuốc này, người bệnh cần tiêm theo chỉ định của bác sĩ. 
• Abaloparatide (Tymlos®) và Teriparatide (Forteo®): Thực chất là hai loại hormone thuộc tuyến cận giáp, sử dụng theo đường tiêm và thời gian dùng có thể lên tới 2 năm. 

Thuốc kích thích tạo xương - nhóm thuốc loãng xương phổ biến

Nhược điểm của thuốc kích thích tạo xương trong điều trị loãng xương là chỉ giúp kiểm soát triệu chứng trong thời gian dùng thuốc. Như vậy sau khi ngừng sử dụng, tác dụng của thuốc cũng suy giảm. 

3.2. Thuốc điều hòa hormone 

Liệu pháp hormone trong điều trị loãng xương có thể được chỉ định cho cả nam giới và nữ giới. Cụ thể: 

• Liệu pháp estrogen: Hỗ trợ bảo vệ, kiểm soát tình trạng loãng xương và giảm ảnh hưởng của mãn kinh ở nữ giới. Lưu ý, việc dùng thuốc có thể khiến người bệnh gặp phải một số tác dụng phụ như tăng nguy cơ ung thư vú, hình thành các khối máu đông. 
• Liệu pháp Testosterone: Áp dụng cho nam giới suy giảm Testosterone. Thực tế, liệu pháp này còn giúp tăng cường mật độ xương, kiểm soát tình trạng loãng xương. 
• Raloxifene: Là loại thuốc điều chế theo dạng viên nén, có tác dụng gần giống Estrogen. Ngoài hỗ trợ điều trị loãng xương, thuốc Raloxifene còn giúp phòng ngừa ung thư vú. 

Phụ nữ sau mãn kinh bị loãng xương thường được chỉ định liệu pháp hormone 

Bên cạnh đó, Calcitonin-salmon (Fortical® và Miacalcin®) cũng là một dạng hormone tổng hợp, giúp phòng ngừa loãng xương. Loại hormone này được điều chế theo dạng thuốc tiêm hoặc thuốc hít qua mũi. Tuy nhiên trong quá trình dùng thuốc, người bệnh thường phải đối mặt với một số tác dụng phụ như sổ mũi, chảy máu cam, nổi phát ban. 

3.3. Bisphosphonates

Đây là nhóm thuốc điều trị loãng xương chủ yếu được chỉ định cho phụ nữ sau mãn kinh, người cao tuổi, nam giới có nguy cơ cao bị loãng xương. Nhóm thuốc này có khả năng ngăn chặn quá trình phá hủy xương.

3.4. Denosumab

Denosumab (Prolia®) là một loại thuốc tiêm, thường được chỉ định sử dụng theo tần suất 6 tháng/lần. Loại thuốc này có thể được chỉ định cho cả nam và nữ, khi những phương pháp điều trị khác không còn phát huy hiệu quả. 

Bệnh nhân bị suy thận cần điều trị loãng xương cũng có thể được chỉ định điều trị bằng Denosumab. Mặc dù vậy, trong quá trình điều trị, người bệnh dễ gặp phải những tác dụng phụ như nhiễm trùng, tổn thương vùng xương đùi hoặc xương hàm. 

4. Lưu ý khi dùng thuốc điều trị loãng xương

Để giảm thiểu tác dụng phụ trong quá trình sử dụng thuốc điều trị loãng xương, bạn cần lưu ý: 

• Chỉ dùng thuốc khi đã thăm khám, được bác sĩ chỉ định. 
• Thông báo cho bác sĩ về tiền sử bệnh lý, những loại thuốc đang dùng (nếu có). 
• Không tự ý kết hợp thuốc điều trị loãng xương với bất kỳ loại thuốc nào khác khi chưa được bác sĩ chỉ định. 
• Theo dõi biểu hiện của cơ thể trong quá trình dùng thuốc. Trường hợp nhận thấy có tác dụng phụ nghiêm trọng, bạn cần kịp thời thông báo cho bác sĩ. 
• Người lớn tuổi cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc điều trị loãng xương bởi đối tượng này thường mắc một số bệnh mạn tính, sức khỏe suy yếu. 

Bệnh nhân chỉ dùng thuốc khi được bác sĩ chỉ định, hướng dẫn 

Dễ thấy rằng, thuốc loãng xương lưu hành trên thị trường khá đa dạng nhưng đa phần đều là dạng thuốc kê đơn. Vậy nên, nếu chưa có chỉ định của bác sĩ, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý sử dụng tại nhà. Nếu nghi ngờ bị loãng xương hoặc mắc bệnh lý khác về xương khớp, bạn có thể tìm đến chuyên khoa Cơ xương khớp thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn điều trị. Để đặt lịch khám theo yêu cầu tại MEDLATEC, Quý khách vui lòng liên hệ số tổng đài 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.