1. Tổng quan bệnh lý 

Viêm khớp dạng thấp là bệnh lý khá phổ biến ở nữ giới, đặc biệt là ở tuổi trung niên và cao tuổi. Đây là bệnh viêm khớp tự miễn mạn tính, đi kèm với nhiều triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng khác. Nguyên nhân gây bệnh hiện chưa được xác định rõ nhưng bệnh thường xuất hiện do hệ miễn dịch bị rối loạn, tự tấn công vào những mô xương - khớp trong cơ thể, gây viêm bao hoạt dịch và làm cho các khớp bị sưng, nóng, đỏ và đi kèm đau nhức. 

Viêm khớp dạng thấp thường phổ biến hơn ở nữ giới

Nhiều trường hợp có thể bị tàn phế và bị tổn thương nhiều bộ phận khác (điển hình là mắt, tim, phổi,...). Bệnh có thể tác động xấu đến những khớp đối xứng khác của cơ thể. Nếu nhiều khớp bị viêm (khoảng 4 - 5 vị trí) thì đây được xem là bệnh lý viêm đa khớp dạng thấp. 

Bệnh lý phát triển theo 4 giai đoạn bao gồm:

• Giai đoạn 1: Bị viêm màng trên khớp khiến bệnh nhân cảm thấy đau, sưng không thường xuyên. Những tế bào miễn dịch sẽ tập trung chủ yếu ở khu vực khớp bị viêm và khiến số lượng các tế bào này ở bên trong dịch khớp tăng lên. 
• Giai đoạn 2: Tình trạng viêm có dấu hiệu lan rộng. Kéo theo đó, các mô xương phát triển cũng sẽ tác động không tốt đến không gian khoang khớp và sụn. Sau đó, chúng sẽ dần phá hủy sụn khớp. 
• Giai đoạn 3: Sụn khớp đã bị mất và khiến cho các khớp tổn thương nặng nề. 
• Giai đoạn 4: Tình trạng viêm suy giảm nhưng các tổn thương xương khớp không có khả năng phục hồi. Thêm vào đó, các mô xương và xương chùng sẽ dần hình thành và khiến các khớp bị biến dạng. 

2. Nguyên nhân viêm khớp dạng thấp là gì?

Nguyên nhân chính gây bệnh là do hệ thống miễn dịch trong cơ thể bị tấn công synovium, một lớp màng bao quanh các khớp, khiến chúng bị viêm và làm dày thêm synovium. Kết quả là các sụn và xương ở bên trong khớp có thể sẽ bị phá hủy. 

Nguyên nhân viêm khớp dạng thấp là do hệ miễn dịch bị rối loạn

Không dừng lại ở đó, các loại dây chằng chịu trách nhiệm giữ và liên kết các khớp cũng sẽ bị giãn và suy yếu. Điều này sẽ khiến cho các khớp dễ bị biến dạng và mất đi tính liên kết vốn có. 

Cho đến nay, thực tế, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra được lý do gây nên tình trạng rối loạn miễn dịch dẫn tới viêm khớp dạng thấp là gì. Một số ghi nhận cho thấy, yếu tố di truyền có khả năng liên quan đến bệnh lý này vì một vài gen có thể khiến người bệnh trở nên nhạy cảm hơn với những yếu tố từ môi trường (mặc dù chúng không trực tiếp gây bệnh). Sự nhạy cảm quá mức có thể khiến một số virus hoặc vi khuẩn gây bệnh dễ dàng tấn công và làm bệnh xuất hiện. 

3. Các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh 

Để chẩn đoán, bệnh nhân có thể sẽ được bác sĩ chỉ định thực hiện các xét nghiệm cũng như chẩn đoán hình ảnh khác nhau, có thể chia thành 2 nhóm như sau:

3.1. Nhóm xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh cơ bản

Nhóm xét nghiệm này nhằm xác định được tình trạng viêm nhiễm và phân biệt với các bệnh lý khác. Những xét nghiệm thuộc nhóm này gồm:

• Xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu.
• Xét nghiệm sinh hóa máu.
• Xét nghiệm CRP.
• Xét nghiệm lắng ESR.
• Xét nghiệm kháng thể kháng nhân (ANA).
• Xét nghiệm Anti DNA và Anti Smith.
• Đo điện tâm đồ.
• Xét nghiệm chức năng thận. 
• Chụp X-quang tim phổi.

3.2. Nhóm xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu khác

Ngoài nhóm xét nghiệm cơ bản, bệnh nhân có thể phải thực hiện thêm các xét nghiệm đặc hiệu, chẩn đoán hình ảnh chuyên sâu khác. Những phương pháp trong nhóm này sẽ giúp bác sĩ nhận diện bệnh lý viêm khớp dạng thấp. Đồng thời, thông qua các chỉ số, bác sĩ có thể đánh giá được những rối loạn có liên quan khác và giai đoạn phát triển bệnh lý một cách hiệu quả. Những loại xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh thuộc nhóm đặc hiệu bao gồm:

Xét nghiệm đặc hiệu giúp bác sĩ phán đoán chính xác tình trạng bệnh lý

• Xét nghiệm RF: Đây là một yếu tố khá quan trọng có thể sử dụng để đánh giá được những bệnh lý có liên quan đến hệ xương khớp. Khi chỉ số RF tăng cao có nghĩa là bệnh nhân đang mắc phải viêm khớp. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm vẫn cho thấy những trường hợp âm - dương tính giả. 
• Xét nghiệm Anti CCP: Cho kết quả chính xác hơn để bác sĩ đánh giá được tình trạng rối loạn miễn dịch có liên quan với bệnh lý. Hai dạng xét nghiệm RF và Anti CCP sẽ được chỉ định thực hiện cùng lúc khi người bệnh có triệu chứng của bệnh lý. 
• Chụp X-quang, MRI: Thông qua hình ảnh, bác sĩ sẽ đánh giá được tình trạng viêm khớp, bào mòn hoặc khớp bị sai lệch so với vị trí của xương khớp. Một số trường hợp có thể được chỉ định chụp MRI nếu hình chụp X-quang không chỉ rõ được mức độ thương tổn. 

4. Các phương án điều trị bệnh lý

Bên cạnh tìm hiểu nguyên nhân viêm khớp dạng thấp thì người bệnh cũng rất quan tâm đến các phương án điều trị bệnh lý này. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại vẫn chưa có biện pháp điều trị bệnh một cách triệt để mà thay vào đó là điều trị theo triệu chứng để cải thiện sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh. Cụ thể:

4.1. Sử dụng thuốc

Tùy vào tình trạng và những triệu chứng bệnh lý, bệnh nhân có thể sẽ được chỉ định sử dụng một trong số các loại thuốc giúp hỗ trợ điều trị viêm khớp dạng thấp như:

• Thuốc chống viêm không có chứa Steroid NSAID.
• Thuốc Corticosteroid.
• Thuốc chống thấp khớp thay đổi bệnh lý.
• Thuốc sinh học,...

Bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thuốc điều trị xương khớp

4.2. Phẫu thuật

Trong trường hợp điều trị với thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh thực hiện phẫu thuật. Biện pháp này sẽ giúp khắc phục các tổn thương khớp do bệnh lý gây nên và giúp phục hồi lại các chức năng khớp, hỗ trợ giảm đau khá tốt. 

Một vài dạng phẫu thuật thường được áp dụng như: nội soi để loại bỏ phần lớp lót khớp đã bị viêm, phẫu thuật điều chỉnh trục, phẫu thuật sửa chữa gân, phẫu thuật để thay thế toàn bộ khớp,...

4.3. Điều trị hỗ trợ

Bên cạnh những biện pháp chính để điều viêm khớp, người bệnh cũng sẽ được bác sĩ hướng dẫn áp dụng các biện pháp hỗ trợ khác để cải thiện triệu chứng và hạn chế tối đa những thương tổn gồm: 

• Các loại dụng cụ hỗ trợ việc đi lại và làm giảm gánh nặng cho các khớp.
• Các bài tập vật lý trị liệu có tác dụng phục hồi các chức năng của hệ xương khớp.
• Những bài tập vận động hỗ trợ chống tình trạng co rút gân, teo cơ và phòng ngừa dính khớp,...

Các bài tập vật lý trị liệu sẽ giúp bệnh nhân phục hồi chức năng

Viêm khớp dạng thấp có ảnh hưởng không nhỏ đến khả năng đi lại bình thường của bệnh nhân. Nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn muộn thì hiệu quả điều trị không còn được đảm bảo. Các chức năng của hệ xương khớp cũng sẽ khó phục hồi hơn. Vì vậy, ngay khi có những dấu hiệu bị đau nhức xương khớp nhẹ, bạn nên tìm đến các cơ sở y tế uy tín như chuyên khoa Cơ Xương Khớp thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ chuyên khoa hỗ trợ thăm khám và tư vấn điều trị. 

Những thông tin về nguyên nhân viêm khớp dạng thấp và cách thức điều trị bệnh lý đã được bài viết chia sẻ ở trên. Để đặt lịch khám tại MEDLATEC, Quý khách có thể liên hệ qua số điện thoại 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.