1. Chụp CT sọ não là gì? 

Chụp CT sọ não hay chụp cắt lớp não, là kỹ thuật sử dụng tia X để chụp lại hình ảnh cắt lớp của vùng sọ não, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng tổn thương não và có kế hoạch điều trị phù hợp, hiệu quả. Hình ảnh thu được từ CT sọ não sẽ giúp bác sĩ quan sát chi tiết cấu trúc xương sọ, nhu mô não, các khoang chứa dịch như não thất, rãnh não,...

Phương pháp này được chỉ định thực hiện cho các trường hợp bị chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não, nhức đầu, co giật, mất ý thức hoặc nghi ngờ khối u trong não. So với các kỹ thuật chẩn đoán truyền thống, chụp CT sọ não có nhiều ưu điểm hơn, chẳng hạn như: 

• Cấp cứu nhanh: Thời gian chụp CT sọ não chỉ mất khoảng 5 - 10 phút và cho kết quả ngay lập tức, giúp việc cấp cứu chẩn đoán bệnh hiệu quả. Nhờ đó, bác sĩ có thể nhanh chóng phát hiện bất thường và có hướng xử lý kịp thời, đúng đắn.
• Phát hiện các tổn thương cấp tính nhanh chóng: CT sọ não giúp phát hiện nhanh các tổn thương não điển hình như: xuất huyết nội sọ, máu tụ ngoài hoặc dưới màng cứng, gãy xương sọ, phù não, tụ dịch. 
• Chi phí hợp lý: CT sọ não có mức phí hợp lý, dễ tiếp cận ở các bệnh viện tuyến huyện, tuyến tỉnh hay phòng khám lớn. 
• Hình ảnh rõ ràng: Thông thường hình ảnh CT sọ có độ chính xác cao nên dễ đọc và dễ chẩn đoán hơn các phương pháp chụp khác. Nếu biết cách đọc chính xác, chính người bệnh hoặc người nhà cũng có thể tự xem và hiểu rõ tình trạng của bản thân. 

Ảnh chụp CT não bị chấn thương

2. Nguyên tắc cơ bản khi đọc CT sọ não 

Khi đọc CT sọ não, bác sĩ sẽ cần tuân thủ một số nguyên tắc cơ bản để không bỏ sót bất kỳ tổn thương và đánh giá về tình trạng bệnh lý. Dưới đây là một số nguyên tắc cơ bản:

Xác định đúng chiều và mặt cắt 

Nguyên tắc đầu tiên bạn cần nắm chắc khi đọc CT sọ não là xác định đúng chiều và mặt cắt. CT sọ não thường dùng mặt cắt ngang, vì vậy cần phân biệt được hình ảnh đang ở mức nào (tầng nền sọ, tầng giữa hay tầng cao) và xác định rõ hướng trên phim.

Đọc theo trình tự 

Thứ tự đọc CT sọ não bao gồm: xương sọ, mô não, hệ thống não thất, rãnh cuộn não và các khe nứt và đường giữa. Đọc theo trình tự này sẽ tránh được việc bỏ sót các chi tiết liên quan đến tình trạng tổn thương sọ não của người bệnh. 

Hình ảnh chụp CT não

Chú ý các dấu hiệu đặc biệt

Khi đọc kết quả CT sọ não, chúng ta cần chú ý đến các dấu hiệu đặc biệt. Đây có thể là điểm nhận biết, phát hiện các bệnh lý liên quan đến sọ não, giúp cho việc điều trị chính xác và đạt kết quả tốt. Các dấu hiệu bao gồm: liềm tụ máu ngoài màng cứng, liềm tụ máu dưới màng cứng, nhồi máu não, tụ máu trong nhu mô. 

Đối chiếu lâm sàng 

Bên cạnh việc phải xác định đúng chiều, mặt cắt và đọc theo trình tự, khi đọc CT sọ não cần đối chiếu kỹ lưỡng với các triệu chứng lâm sàng. Như vậy sẽ tránh được những sai lầm không đáng có trong quá trình đọc hiểu CT sọ não, gây hiểu nhầm về tình trạng bệnh. 

So sánh đối xứng hai bên

Cần so sánh đối xứng hai bên để phát hiện những bất thường nhỏ và có hướng xử lý kịp thời, tăng cải thiện tình trạng bệnh cho người bệnh. 

3. Hướng dẫn đọc CT sọ não đơn giản, dễ nhớ

Thực tế, không phải ai cũng hiểu rõ và đọc chính xác kết quả CT sọ não. Điều này gây ra những hiểu lầm không đáng có về tình trạng cũng như phương án điều trị bệnh. Dưới đây là hướng dẫn đọc CT sọ não đơn giản, bao gồm các bước như sau: 

Kiểm tra thông tin 

Trước khi đọc kết quả CT, bạn cần kiểm tra: 

• Thông tin về tên, tuổi, lý do chụp, triệu chứng lâm sàng. 
• Chụp có cản quang hay không cản quang? (Thông thường chụp cấp cứu sẽ là không cản quang).

Xác định mặt cắt và chiều ảnh 

Đây là bước quan trọng, quyết định phần lớn việc đọc đúng kết quả CT của bạn. CT sọ não là mặt cắt ngang (axial), nhìn từ dưới lên. Trên ảnh, bên phải là bên trái của bệnh nhân. 

Đọc CT sọ não 

Đọc CT sẽ theo thứ tự sau: nhìn xương sọ, tìm chảy máu, tìm nhồi máu não, phù não, kiểm tra não thất, đường giữa. Thông tin cụ thể như sau:

Nhìn xương sọ

• Xương sọ có gãy hay nứt không?
• Có xuất hiện bóng khí trong sọ không? 
• Có dị dạng xương bất thường không? 

Trả lời được các câu hỏi này sẽ giúp bạn nắm được cơ bản tình trạng chức năng của xương sọ. Hiểu đúng, đủ về bệnh sẽ giúp việc điều trị dễ dàng, đạt kết quả tốt. 

Tìm chảy máu 

Trên phim Chụp CT sọ não, thường có vùng tối và sáng màu. Vùng trắng hơn bình thường, đậm độ cao, nghi vấn chảy máu và ngược lại. 

Dựa vào các loại hình dạng trên phim sẽ xác định được vùng tụ máu, cụ thể: 

• Hình thấu kính lồi 2 mặt: Tụ máu ngoài màng cứng.
• Hình liềm dài: Tụ máu dưới màng cứng. 
• Hình tròn trắng trong não: Tụ máu trong nhu mô. 
• Dải trắng trong não thất: Tụ máu trong não thất. 

Chụp CT não giúp phát hiện những bất thường trong não

Tìm nhồi máu não, phù não

Vùng tối hơn bất thường, nhạt hơn các mô xung quanh, phản ánh tình trạng nhồi máu. Kèm theo đó sẽ là các dấu hiệu sớm như: mất rãnh cuộn não, mất phân biệt chất xám - chất trắng, phù nề nhu mô não. Để tìm nhồi máu não hoặc phù não, so sánh 2 bên sẽ dễ thấy hơn. 

Kiểm tra não thất - đường giữa 

Dựa vào hình ảnh chụp CT não thất sẽ giúp phát hiện các bệnh lý liên quan, chẳng hạn như: 

• Não thất giãn to: Có thể bị não úng thuỷ.
• Não thất méo: Xuất hiện các khối choán chỗ. 
• Đường giữa bị lệch: Phù não hoặc tụ máu não. 

Như vậy, bài viết trên đây đã hướng dẫn chi tiết cách đọc CT sọ não đơn giản. Khi đọc phim chụp sọ não, cần chú ý tuân thủ các nguyên tắc: xác định đúng chiều và mặt cắt, đọc theo trình tự, chú ý các dấu hiệu đặc biệt, đối chiếu lâm sàng và so sánh đối xứng hai bên. 

Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc liên quan, hãy liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng.