1. Tìm hiểu chung về bệnh nhiễm khuẩn đường ruột trẻ sơ sinh

Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh là tình trạng vi khuẩn xâm nhập và phát triển trong đường tiêu hóa, làm rối loạn chức năng tiêu hóa và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Khi mắc bệnh, trẻ thường có các biểu hiện như tiêu chảy, nôn ói, bỏ bú, quấy khóc và có nguy cơ mất nước nhanh chóng.

Do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, đường ruột còn nhạy cảm, trẻ sơ sinh dễ bị vi khuẩn tấn công hơn so với trẻ lớn và người trưởng thành. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, nhiễm khuẩn đường ruột có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, tác động trực tiếp đến sức khỏe và quá trình phát triển của trẻ.

2. Nguyên nhân phổ biến gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh

Nguyên nhân có thể do nhiều loại virus và vi khuẩn. Ở trẻ sơ sinh, Rotavirus và các chủng E. coli gây bệnh được ghi nhận phổ biến, ngoài ra còn có Salmonella, Shigella, Campylobacter. Tác nhân thường lây qua đường phân - miệng, sữa/bình bú nhiễm bẩn, hoặc từ tay người chăm sóc. Một số yếu tố thường gặp bao gồm: 

• Sữa và thức ăn không đảm bảo vệ sinh: Sữa công thức pha không đúng cách, để lâu ngoài môi trường hoặc sử dụng bình bú chưa tiệt trùng kỹ.
• Nguồn nước ô nhiễm: Nước dùng để pha sữa, rửa bình, chế biến đồ ăn dặm chứa vi khuẩn gây hại.
• Vệ sinh kém: Người chăm sóc không rửa tay sạch trước khi cho trẻ bú hoặc chuẩn bị thức ăn.
• Môi trường sống không sạch sẽ: Trẻ tiếp xúc với đồ vật, chăn gối, không gian có nhiều vi khuẩn.
• Hệ miễn dịch non yếu: Trẻ sơ sinh có sức đề kháng kém, dễ bị vi khuẩn tấn công hơn so với trẻ lớn.

Người chăm sóc không rửa tay sạch trước khi cho trẻ bú là nguyên nhân gây nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh

3. Dấu hiệu nhận biết nhiễm khuẩn đường ruột 

Nhận biết sớm các dấu hiệu nhiễm khuẩn đường ruột giúp bố mẹ can thiệp kịp thời, hạn chế biến chứng nguy hiểm. Các dấu hiệu phổ biến có thể nhận biết bao gồm:

• Tiêu chảy: Thường nhiều lần trong ngày, phân lỏng nước. Nếu phân có máu hoặc nhầy, cần nghĩ đến vi khuẩn xâm lấn như Shigella hoặc Salmonella.
• Nôn trớ và bỏ bú: Trẻ nôn sau khi ăn, chán bú hoặc hoàn toàn từ chối ăn uống.
• Quấy khóc, khó chịu: Trẻ ngủ không yên, thường xuyên khóc hoặc quấy khóc liên tục.
• Bụng chướng, đầy hơi: Cảm giác khó chịu rõ rệt ở vùng bụng.
• Sốt hoặc thân nhiệt hạ thấp: Thân nhiệt trẻ có thể cao bất thường hoặc ngược lại, hạ thấp.
• Dấu hiệu mất nước: Môi khô, mắt trũng, khóc không ra nước mắt, tiểu ít, da nhăn nheo.

Khi trẻ xuất hiện một hoặc nhiều dấu hiệu trên, bố mẹ cần theo dõi sát và đưa trẻ đến cơ sở y tế để được thăm khám kịp thời.

4. Nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh có nguy hiểm không?

Nhiễm khuẩn đường ruột trẻ sơ sinh là bệnh lý phổ biến nhưng không thể xem nhẹ, bởi nếu không được xử trí kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng:

• Mất nước và rối loạn điện giải: Trẻ bị tiêu chảy hoặc nôn ói nhiều sẽ nhanh chóng mất nước, dẫn đến cơ thể suy nhược, nhịp tim bất thường và rối loạn các chất điện giải quan trọng như natri, kali. Đây là biến chứng nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nếu không được bù nước kịp thời.
• Suy dinh dưỡng và chậm phát triển: Trẻ bị nhiễm khuẩn đường ruột khó hấp thu dưỡng chất, dẫn đến thiếu hụt năng lượng và các vitamin cần thiết. Nếu tình trạng kéo dài, trẻ có thể chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao và sức đề kháng giảm.
• Nguy cơ nhiễm trùng toàn thân: Trong một số trường hợp nặng, đặc biệt ở trẻ sinh non hoặc nhẹ cân, vi khuẩn từ đường ruột có thể xâm nhập vào máu, gây nhiễm trùng huyết, viêm màng não hoặc viêm ruột hoại tử, đe dọa trực tiếp tính mạng trẻ.
• Ảnh hưởng đến sinh hoạt và sức khỏe lâu dài: Ngay cả khi hồi phục, trẻ có thể gặp các vấn đề về tiêu hóa như táo bón, đầy bụng hoặc nhạy cảm với thức ăn, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và chất lượng cuộc sống.

Như vậy, nhiễm khuẩn đường ruột không chỉ là tình trạng tạm thời mà còn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt với trẻ sơ sinh có hệ miễn dịch yếu. Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe của trẻ.

Nhiễm khuẩn đường ruột trẻ sơ sinh nếu không được xử trí kịp thời có thể gây mất nước và rối loạn điện giải

5. Cách phòng ngừa nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bố mẹ cần chú ý đến vệ sinh, dinh dưỡng và môi trường sống của trẻ. Một số biện pháp quan trọng bao gồm:

• Nuôi con hoàn toàn bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu: Sữa mẹ chứa kháng thể giúp tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ nhiễm khuẩn đường ruột.
• Vệ sinh dụng cụ bú và chế biến thức ăn: Bình sữa, núm ti, thìa, bát… cần được tiệt trùng trước khi sử dụng. Tránh để sữa hoặc thức ăn ở môi trường bên ngoài quá lâu.
• Đảm bảo nguồn nước sạch: Sử dụng nước đun sôi để pha sữa, rửa bình sữa, chế biến đồ ăn dặm, tránh nguồn nước ô nhiễm.
• Rửa tay sạch sẽ: Bố mẹ, người chăm sóc cần rửa tay trước khi cho trẻ bú, thay tã hoặc chế biến thức ăn.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Vệ sinh chăn gối, quần áo, đồ chơi và phòng ở của trẻ thường xuyên để hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
• Hạn chế tiếp xúc với người đang mắc bệnh đường tiêu hóa: Tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp với người bị tiêu chảy, nôn ói hoặc nhiễm khuẩn đường ruột. 
• Ngoài ra, chủng ngừa vắc-xin phòng Rotavirus (đường uống) theo khuyến cáo là biện pháp hiệu quả giúp giảm tỷ lệ mắc và nhập viện vì tiêu chảy nặng.

6. Khi nào cần đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ? 

Bố mẹ cần đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường hoặc tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng. Cụ thể:

• Tiêu chảy nhiều lần trong ngày, kèm nôn ói liên tục: Trẻ không giữ được nước và dưỡng chất, dễ bị mất nước.
• Sốt cao hoặc thân nhiệt hạ thấp bất thường: Đây có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nặng.
• Dấu hiệu mất nước rõ rệt: Mắt trũng, môi khô, tiểu ít, da nhăn nheo.
• Phân có nhầy hoặc máu: Nguy cơ viêm đường ruột nghiêm trọng hoặc nhiễm khuẩn nặng.
• Trẻ bỏ bú hoàn toàn, mệt lả, không phản ứng linh hoạt.

Việc thăm khám sớm giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác nguyên nhân, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp, hạn chế nguy cơ biến chứng và đảm bảo sức khỏe cho trẻ.

Bố mẹ nên đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ nếu tiêu chảy nhiều này trong ngày

Bài viết trên đây là thông tin chi tiết về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa nhiễm khuẩn đường ruột ở trẻ sơ sinh. Đây là tình trạng khá phổ biến trong những tháng đầu đời và có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm cho trẻ nếu không được xử trí kịp thời. Vì vậy, bố mẹ cần chủ động theo dõi, chăm sóc và đưa trẻ đi khám ngay khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường để bảo vệ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của con.

Nếu bố mẹ có bất kỳ thắc mắc liên quan, hoặc nhu cầu thăm khám sức khỏe cho bé, có thể liên hệ Tổng đài MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp nhanh chóng và đặt lịch thăm khám cùng bác sĩ chuyên khoa.