thanh quản

Thanh quản: cấu tạo, chức năng và các bệnh lý thường gặp

Thanh quản là bộ phận quan trọng của hệ hô hấp và hệ thống phát âm của con người. Bộ phận này không chỉ chịu trách nhiệm cho việc tạo ra âm thanh mà còn bảo vệ đường hô hấp khỏi các vật thể lạ. Bài viết sau đây sẽ cung cấp cho bạn một cái nhìn tổng quan về thanh quản, bao gồm cấu tạo, chức năng và những bệnh lý liên quan thường gặp.

1. Cấu tạo của thanh quản

Thanh quản nằm ở cổ, giữa hầu và khí quản, bao gồm nhiều thành phần quan trọng:

1.1. Sụn

Thanh quản được cấu thành từ các sụn, gồm có:

- Sụn giáp: là sụn lớn nhất và dễ dàng cảm nhận được từ bên ngoài cổ. Nó có hình dạng giống như một chiếc khiên và tạo ra phần nhô ra được gọi là yết hầu ở nam giới.

- Sụn nhẫn: nằm dưới sụn giáp và có hình dạng như một chiếc nhẫn.

- Sụn phễu: hai sụn nhỏ nằm phía sau thanh quản, đóng vai trò quan trọng trong việc mở và đóng dây thanh âm.

- Sụn nắp thanh quản: sụn hình lá giúp bảo vệ đường hô hấp khi nuốt thức ăn bằng cách đóng lại.

Hình ảnh chi tiết về cấu tạo của thanh quản

1.2. Dây thanh âm

Dây thanh âm là hai dải mô nằm ngang bên trong thanh quản. Chúng có khả năng rung động để tạo ra âm thanh khi không khí từ phổi đi qua.

1.3. Cơ thanh quản

Thanh quản được điều khiển bởi nhiều lớp cơ, giúp mở và đóng dây thanh âm, thay đổi độ căng của chúng để tạo ra các âm thanh khác nhau.

2. Chức năng của thanh quản

Thanh quản có nhiều chức năng quan trọng đối với cơ thể, bao gồm:

- Phát âm

Dây thanh âm trong thanh quản rung động khi không khí từ phổi đi qua, tạo ra âm thanh. Các cơ xung quanh điều chỉnh độ căng của dây thanh âm để thay đổi cao độ và âm lượng của giọng nói.

- Bảo vệ đường hô hấp

Sụn nắp thanh quản đóng vai trò như một nắp đậy bảo vệ đường hô hấp khi nuốt thức ăn hoặc chất lỏng, ngăn không cho chúng đi vào khí quản.

- Thở

Thanh quản mở ra để cho không khí từ mũi và miệng đi vào phổi và đóng lại để ngăn không cho không khí thoát ra quá nhiều khi cần thiết, nhất là khi nói hoặc hát.

3. Các bệnh lý thường gặp liên quan đến thanh quản

3.1. Viêm thanh quản

Viêm thanh quản là tình trạng viêm nhiễm hoặc kích ứng dây thanh âm. Nguyên nhân gây bệnh thường gồm:

- Nhiễm virus: các loại virus gây cảm lạnh thông thường có thể dẫn đến viêm thanh quản.

- Nhiễm khuẩn: mặc dù ít phổ biến hơn, nhưng viêm thanh quản cũng có thể do vi khuẩn gây ra.

- Dị ứng: các tác nhân dị ứng như phấn hoa, bụi, hoặc lông thú cưng có thể kích thích thanh quản.

- Sử dụng giọng nói quá mức: la hét, nói to trong thời gian dài có thể làm tổn thương dây thanh âm.

- Kích ứng từ môi trường: khói thuốc lá, hóa chất, hoặc không khí khô cũng có thể gây viêm thanh quản.

Người bị viêm thanh quản thường gặp những triệu chứng sau:

- Giọng nói bị khàn, yếu hoặc mất hẳn giọng.

- Cảm giác khó chịu, đau rát bên trong cổ họng.

- Ho không có đờm, thường là ho khan kéo dài.

- Cảm giác đau hoặc khó khăn khi nuốt.

Mô phỏng bệnh lý viêm thanh quản

3.2. Polyp và hạt thanh âm

Polyp và hạt thanh âm là các khối u nhỏ phát triển trên dây thanh âm, thường do:

- Sử dụng giọng nói quá mức: la hét, nói to hoặc hát trong thời gian dài.

- Chịu kích ứng trong thời gian dài: hút thuốc lá, tiếp xúc với hóa chất hoặc khí độc.

Bệnh polyp và hạt thanh âm thường gây nên triệu chứng:

- Giọng nói khàn kéo dài, có thể nặng hơn theo thời gian. Trường hợp nặng có thể gây mất giọng hoàn toàn.

- Cảm giác khó khăn khi phát âm.

3.3. Ung thư thanh quản

Ung thư thanh quản là một loại ung thư xuất phát từ các tế bào trong thanh quản, thường do các yếu tố nguy cơ gây nên: hút thuốc lá, uống nhiều bia rượu, làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất độc hại,...

Triệu chứng thường gặp ở người bị ung thư thanh quản là:

- Khàn giọng không rõ nguyên nhân và không cải thiện sau vài tuần.

- Đau hoặc khó chịu kéo dài ở cổ họng.

- Khó nuốt hoặc cảm giác thức ăn mắc kẹt trong cổ.

- Ho có máu hoặc ho ra đờm có máu.

- Trong giai đoạn muộn, có thể gây khó thở do khối u lớn.

3.4. Liệt dây thanh quản

Liệt dây thanh quản xảy ra khi một hoặc cả hai dây thanh âm không thể di chuyển, thường là do:

- Tổn thương dây thần kinh sau phẫu thuật cổ hoặc ngực, chấn thương hoặc mắc bệnh lý thần kinh.

- Nhiễm virus hoặc vi khuẩn ảnh hưởng đến dây thần kinh điều khiển dây thanh âm.

- Bệnh Parkinson, đột quỵ hoặc các bệnh lý thần kinh khác.

Triệu chứng của liệt dây thanh quản bao gồm:

- Giọng nói yếu, khàn hoặc thay đổi rõ rệt.

- Khó thở, đặc biệt là khi nói hoặc hát.

- Khó nuốt hoặc nuốt sặc thức ăn và chất lỏng.

4. Phòng ngừa bệnh lý về thanh quản bằng cách nào?

Để giữ thanh quản khỏe mạnh, tốt nhất nên thực hiện một số biện pháp phòng ngừa sau:

Khám tai mũi họng định kỳ giúp phát hiện sớm bệnh lý liên quan đến thanh quản

- Bỏ thuốc lá và hạn chế uống rượu bia bởi đây là những yếu tố nguy cơ chính gây ra các vấn đề về thanh quản, đặc biệt là ung thư thanh quản.

- Không nên nói quá to hoặc hét lớn trong thời gian dài. Nếu công việc yêu cầu phải sử dụng giọng nói nhiều, nên nghỉ ngơi và uống nước ấm thường xuyên.

- Đeo khẩu trang khi làm việc trong môi trường ô nhiễm hoặc có nhiều bụi bặm để bảo vệ thanh quản khỏi các chất kích thích.

- Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề về thanh quản và điều trị kịp thời.

Thanh quản là một bộ phận quan trọng trong hệ hô hấp và giọng nói của con người. Hiểu rõ về các triệu chứng ở bệnh lý thường gặp liên quan đến thanh quản sẽ giúp phát hiện sớm và điều trị kịp thời, từ đó bảo vệ sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến thanh quản, hãy thăm khám bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và điều trị đúng cách. Quý khách hàng có nhu cầu đặt lịch khám cùng bác sĩ Chuyên khoa Tai mũi họng - Hệ thống Y tế MEDLATEC vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được xác nhận lịch hẹn nhanh chóng.

bs Chỉnh đã duyệt