1. Xơ vữa mạch máu là gì?

Xơ vữa mạch máu hay còn được gọi là xơ vữa động mạch, là sự xuất hiện của các mảng bám tích tụ ở bên trong thành động mạch, tạo nên các mảng vữa và xơ cứng. Các mảng bám này thường do các chất béo, cholesterol, canxi hoặc các chất khác hình thành. 

Động mạch chính là các mạch máu từ tim được vận chuyển đến khắp nơi trong cơ thể. Động mạch máu được lót bởi một lớp tế bào mỏng với tên gọi là nội mô. Chúng cho phép máu được lưu thông một cách dễ dàng qua những động mạch trong cơ thể. Khi lớp nội mạc này bị tác động vì những tác nhân gây hại, chúng đã vô tình tạo điều kiện hình thành những mảng bám ở trong thành động mạch. 

Theo thời gian, những mảng bám này sẽ dần trở nên cứng hơn và làm cho lòng động mạch bị thu hẹp khiến lượng máu đi qua bị hạn chế. Khi các mảng chất béo bị vỡ, chúng sẽ hình thành một cục máu đông khiến mạch máu bị tắc nghẽn và gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm. 

Tình trạng xơ vữa mạch máu thường phát triển dần theo thời gian

2. Nguyên nhân gây bệnh

Cho đến nay, nguyên nhân gây bệnh vẫn chưa được làm rõ nhưng có một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh là:

• Một số bệnh lý về tim mạch, chuyển hóa như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường,...
• Béo phì.
• Người ít vận động.
• Chế độ ăn uống thiếu lành mạnh, không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho cơ thể.
• Thói quen hút thuốc lá.
• Căng thẳng thường xuyên.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ,...

Béo phì gây nên nhiều vấn đề về sức khỏe, trong đó có xơ vữa mạch máu

3. Các triệu chứng

Thông thường, bệnh xơ vữa mạch máu không xuất hiện biểu hiện ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, theo thời gian, động mạch sẽ hẹp hơn và khiến quá trình lưu thông máu bị gián đoạn. Lúc này, biểu hiện bệnh cũng sẽ dễ nhận biết hơn. 

Một số triệu chứng mà bệnh nhân có thể mắc phải khi bệnh tiến triển nghiêm trọng đó là:

• Đau tức ở vùng ngực.
• Cảm thấy khó thở.
• Nói lắp, khó nói.
• Gây yếu, thậm chí là liệt một phần hoặc cả cơ thể. 
• Tầm nhìn suy giảm.
• Da khô hơn.
• Bị teo cơ,...

4. Các biến chứng

Theo sự phát triển của bệnh lý, bệnh nhân xơ vữa động mạch có thể gặp phải nhiều biến chứng cho sức khỏe nếu không được điều trị kịp thời, cụ thể:

• Xơ vữa động mạch vành: Bị đau thắt ở ngực, bị nhồi máu cơ tim, thậm chí là bị suy tim khi không được điều trị kịp thời. 
• Xơ vữa động mạch cảnh: Bệnh nhân có thể bị thiếu máu cục bộ thoáng qua, sau đó có khả năng dẫn đến đột quỵ khi không được điều trị. Tay hoặc chân có thể bị tê một cách đột ngột, bị nói lắp, thị lực giảm, bị sụp mí cơ bắp,...
• Xơ vữa động mạch ngoại vi: Có thể bị hạ huyết áp, bị đau tim,... hay thậm chí bị hoại tử ở các chi.
• Xơ vữa động mạch thận: Có nguy cơ bị tăng huyết áp, mắc bệnh thận mạn với nhiều triệu chứng nổi bật như cảm thấy chán ăn, bị sưng phù tay chân, đi tiểu ít… Lúc này, các chức năng thận bị suy yếu, thậm chí là ngưng hoạt động. Các chất độc và dịch thừa ở trong máu không được đào thải ra bên ngoài khiến sức khỏe gặp vấn đề. 
• Phình mạch: Gây chảy máu ở bên trong cơ thể khiến tính mạng bệnh nhân bị đe dọa. 

Không thể xem thường các biến chứng của bệnh lý xơ vữa mạch máu 

5. Chẩn đoán bệnh lý

• Siêu âm doppler mạch máu: Giúp phát hiệu các hệ thống mạch vành đang bị hẹp hoặc bị tắc, khiến lưu lượng máu bị ảnh hưởng. 
• Chụp cắt lớp động mạch có dựng hình.
• Nghiệm pháp gắng sức để tìm những dấu hiệu của chứng thiếu máu cơ tim.
• Điện tâm đồ: Giúp phát hiện các dấu hiệu cho thấy bệnh nhân bị thiếu máu cục bộ hoặc nhồi máu cơ tim.
• Đo chỉ số ABI.
• Chụp cắt lớp vi tính động mạch vành.
• Xét nghiệm máu: Để đánh giá các chỉ số như Cholesterol, triglycerid, HDL-C, LDL-C, HbA1C,...

6. Những biện pháp điều trị được áp dụng 

Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh lý, bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ trị liệu phù hợp. Hiện tại, các biện pháp điều trị xơ vữa mạch máu được áp dụng gồm có:

Phác đồ điều trị được xây dựng phù hợp với từng trường hợp

6.1. Điều trị nội khoa

• Sử dụng thuốc kiểm soát huyết áp: Nhóm thuốc chẹn kênh canxi, ức chế men chuyển hoặc ức chế thụ thể, thuốc chẹn beta giao cảm,...
• Điều trị đái tháo đường: Sử dụng thuốc viên hoặc nhóm insulin tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. 
• Liệu pháp statin: Điều trị tình trạng rối loạn lipid máu và giúp ổn định các mảng xơ vữa. 
• Kháng kết tập tiểu cầu: Các loại thuốc như Aspirin hay clopidogrel có thể được chỉ định tùy thuộc vào bệnh cảnh lâm sàng. 

Lưu ý: người bệnh không tự ý uống thuốc mà chỉ sử dụng theo chỉ định của bác sĩ sau khi đã thăm khám. 

6.2. Điều trị ngoại khoa

Bên cạnh các biện pháp điều trị nội khoa, với những trường hợp nghiêm trọng hơn, bệnh nhân có thể được chỉ định chữa trị ngoại khoa. Cụ thể: 

• Can thiệp nội mạch: Có thể đặt stent tùy từng trường hợp.
• Phẫu thuật: Thường áp dụng cho người bị xơ vữa mạch máu nghiêm trọng. 

Phẫu thuật thường được áp dụng với người bị bệnh ở mức độ nặng

Để quá trình điều trị đạt hiệu quả tốt nhất, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề trong thói quen sống hàng ngày:

• Từ bỏ thuốc lá.
• Theo dõi và duy trì huyết áp ở trạng thái ổn định.
• Thường xuyên tập thể dục để rèn luyện sức khỏe.
• Bổ sung nhiều rau xanh trong chế độ ăn, giảm mỡ động vật và nên thay bằng dầu thực vật.
• Duy trì cân nặng hợp lý.
• Theo dõi và kiểm soát lượng đường huyết.

Nhìn chung, xơ vữa mạch máu là bệnh lý rất nguy hiểm. Vì vậy, khi có những biểu hiện đáng ngờ, bạn nên đi thăm khám ngay tại cơ sở y tế uy tín như chuyên khoa Tim mạch thuộc Hệ thống Y tế MEDLATEC để được bác sĩ kiểm tra và hướng dẫn điều trị. Để đặt lịch khám hoặc được giải đáp các thắc mắc khác, Quý khách vui lòng liên hệ với MEDLATEC qua số điện thoại 1900 56 56 56 để được hỗ trợ 24/7.